Przejdź do zawartości

Władysław Langner

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Aleksander Langner
Ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

18 czerwca 1896
Jaworów, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

28 września 1972
Newcastle upon Tyne, Wielka Brytania

Przebieg służby
Lata służby

1914–1947

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

57 Pułk Piechoty
5 Pułk Piechoty Legionów
167 Pułk Piechoty
75 Pułk Piechoty
40 Pułk Piechoty
12 Dywizja Piechoty
Ministerstwo Spraw Wojskowych
Dowództwo Okręgu Korpusu Nr IV
Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI
3 Brygada Kadrowa Strzelców
Brygada Szkolna
Wojskowy Trybunał Orzekający
Sztab Inspektora Wyszkolenia Wojska

Stanowiska

zastępca dowódcy pułku
dowódca batalionu piechoty
dowódca pułku piechoty
dowódca piechoty dywizyjnej
szef biura
zastępca II wiceministra
dowódca okręgu korpusu
dowódca brygady piechoty
dowódca brygady szkolnej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Wielki Oficer Orderu Świętego Sawy (Serbia) Komandor Orderu Korony Włoch Order Lwa Białego III klasy (Czechosłowacja) Order Wojenny Pogromcy Niedźwiedzia (Łotwa) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Odznaka „Znak Pancerny”
Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław Aleksander Langner, ps. „Złom” (ur. 18 czerwca 1896 w Jaworowie, zm. 28 września 1972 w Newcastle upon Tyne) – generał brygady Wojska Polskiego, w 1964 mianowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie generałem dywizji.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 18 czerwca 1896 w Jaworowie, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Gustawa (1859–1931), c. k. starszego komisarza skarbowego w Tarnowie[1]) i Malwiny z domu Bar (1871–1953)[2][3][4][5]. Był młodszym bratem Mieczysława (1893–1920), dowódcy 11. kompanii 48 pp, pośmiertnie mianowanego kapitanem i odznaczonego Krzyżem Niepodległości[6][7][8][9].

Działał w Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” i Drużynach Strzeleckich, ukończył szkołę podoficerską. W 1914 ukończył VII klasę w C. K. Gimnazjum w Tarnowie[10]. W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich, w październiku 1914 dowodził plutonem i kompanią w 1 pułku piechoty Legionów Polskich. Awansował kolejno na: chorążego – 5 marca 1915, podporucznika – 2 lipca 1915 i porucznika – 1 listopada 1916[11]. W roku szkolnym 1915/1916 zdał maturę wojenną w C. K. Gimnazjum w Nowym Targu[12][5].

W 1917, po kryzysie przysięgowym wcielony został do armii austro-węgierskiej i służył na froncie włoskim. W 1916 złożył egzamin dojrzałości uprzedni (wojenny) w gimnazjum w Nowym Targu[13].

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim na stanowisku zastępcy dowódcy 57 pułku piechoty Ziemi Tarnowskiej. Następnie dowodził batalionem w 5 pułku piechoty Legionów (do kwietnia 1919), pełnił obowiązki dowódcy 1 pułku piechoty Legionów oraz od czerwca 1919 dowodził batalionem w tym pułku[14]. W czerwcu 1920 objął dowództwo 167 pułku piechoty. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu podpułkownika, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[15]. W 1921 dowodzony przez niego oddział został przemianowany na 75 pułk piechoty. W trzeciej dekadzie czerwca 1922 na czele pułku wkroczył do południowo-wschodniej części Górnego Śląska, która został przyłączona do Polski.

9 marca 1923 został przeniesiony do 40 pułku piechoty we Lwowie na stanowisko dowódcy pułku[16][17]. 6 września 1924 odebrał z rąk Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego chorągiew pułku[18]. 1 grudnia 1924 został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 38. lokatą w korpusie oficerów piechoty[19]. 31 marca 1927 został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu[20]. Od 1928 do 1929 był prezesem klubu piłki nożnej Kresy Tarnopol. W listopadzie 1928 został szefem Biura Ogólno Administracyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. 23 czerwca 1931 został mianowany zastępcą II wiceministra spraw wojskowych i szefa Administracji Armii[21]. 21 grudnia 1932 Prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu stopień generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 3. lokatą w korpusie generałów[22].

28 sierpnia 1934 został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi[23]. Obowiązki dowódcy objął 3 września 1934 i wykonywał do 4 lutego 1938, po czym objął dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie[24].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził obroną Lwowa. Bronił miasta przed siłami niemieckimi dziesięć dni (12–22 września), dysponując ponad 20 batalionami piechoty, 65 armatami polowymi oraz 18 działami przeciwlotniczymi. Ochotniczo w obronie miasta udział brali także studenci, robotnicy i harcerze. Z harcerstwem Langner był szczególnie związany jako wieloletni przewodniczący Okręgu Lwowskiego Związku Harcerstwa Polskiego. 22 września 1939 Langner, chcąc uniknąć zniszczenia Lwowa i zagłady mieszkańców, wydał rozkaz złożenia broni i wyjścia z miasta, kapitulując przed Armią Czerwoną. Po podpisaniu dokumentu kapitulacji, Langner miał powiedzieć: „Z Niemcami prowadzimy wojnę. Miasto biło się z nimi przez 10 dni. Oni, Germanie, wrogowie całej Słowiańszczyzny. Wy jesteście Słowianie...".

Od 22 września do listopada 1939 w związku z procedurą kapitulacyjną przebywał w Moskwie[25]. 20 listopada 1939 przez Czeremosz przedostał się do Rumunii, internowany w obozie w Băile Herculane[26], stamtąd zaś do Francji, gdzie pozostawał w dyspozycji Naczelnego Wodza. Od października 1940 przebywał w Wielkiej Brytanii. Był dowódcą 3 Brygady Kadrowej Strzelców, Odcinka Obrony „Angus” i od sierpnia 1941 Brygady Szkolnej oraz członkiem Wojskowego Trybunału Orzekającego. Od sierpnia 1943 pełnił służbę w Sztabie Inspektora Wyszkolenia Wojska. Od listopada 1945 pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Głównego w Londynie[27]. Po demobilizacji prowadził gospodarstwo rolne w Walii. Prezydent RP August Zaleski mianował go generałem dywizji ze starszeństwem z 11 listopada 1964 w korpusie generałów[27][28].

Generał uchodził za wielkiego służbistę i pedanta. W pamięci generała Stanisława Maczka zapisał się jako „znany abstynent i «pies» na oficerów nadużywających alkoholu”[29].

Zmarł 28 września 1972 w Newcastle upon Tyne i został pochowany na tamtejszym cmentarzu All Saints (kwatera J-24 Uncons)[30][martwy link]. Był żonaty z członkinią AK Zofią z Szymańskich[31], która brała udział w Powstaniu Warszawskim jako sanitariuszka i zginęła na Mokotowie[32]. Spoczywa ona na Powązkach Wojskowych (kwatera A 27-12-17). Małżonkowie mieli syna Ryszarda Tomasza (1924-2020)[33].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Jego imieniem w 1998 nazwano ulicę w Tarnowie[47]. Wizerunek Langnera znajduje się na wydanym w 1989 r. przez Pocztę Polską z okazji 50. rocznicy wojny obronnej znaczku pocztowym o nominale 35 złotych i nakładzie 6 milionów sztuk upamiętniającym obronę Lwowa[48].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Szematyzm galicyjskich władz i urzędów skarbowych na rok 1914. Lwów: Prezydyum Krajowej Dyrekcyi Skarbu, 1914, s. 111, 277.
  2. ↑ Gustaw Langner. tarnow.grobonet.com. [dostęp 2021-04-28].
  3. ↑ Malwina Langner. tarnow.grobonet.com. [dostęp 2021-04-28].
  4. ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 191.
  5. ↑ a b c d e Łoza 1938 ↓, s. 411.
  6. ↑ M.P. z 1930 r. nr 300, poz. 423.
  7. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-11-04].
  8. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-11-04].
  9. ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 469.
  10. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Tarnowie za rok szkolny 1913/14. Tarnów: 1914, s. 67.
  11. ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 10.
  12. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Nowym Targu za rok szkolny 1915/16. Tarnów: 1916, s. 65.
  13. ↑ Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gymnazyum w Nowym Targu za rok szkol. 1915/16, s. 65.
  14. ↑ Mierzwiński 1990 ↓, s. 162.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 23 czerwca 1920 roku, s. 501.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 9 marca 1923 roku, s. 175.
  17. ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 192 wg autora dowództwo 40 pp objął 12 maja 1923 po ukończeniu kursu dowódców pułków w Rembertowie.
  18. ↑ Jagiełłowicz 1928 ↓, s. 24.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 732.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 marca 1927 roku, s. 97.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 224.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1932 roku, s. 467.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 245.
  24. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 127, 136.
  25. ↑ Mierzwiński 1990 ↓, s. 164.
  26. ↑ Piotr Stawecki, Generałowie polscy w wojnie obronnej 1939 i ich dalsze losy wojenne : cz. 2, [w:] Przegląd Historyczno-Wojskowy 15 (66)/3 (249) s. 93–94.
  27. ↑ a b c Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 46.
  28. ↑ Dembiński 1969 ↓, s. 1.
  29. ↑ Mierzwiński 1990 ↓, s. 163-164.
  30. ↑ Władysław Bartosz. Przywracanie pamięci. Gen. dyw. Władysław Langner. „Zeszyty Wojnickie”. Nr 11, s. 9, 1994. 
  31. ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 192.
  32. ↑ Informacje z epitafium na symbolicznym grobie Zofii Langnerowej w miejscu pochówku jej męża, River Tyne Lass: Grave. www.findagrave.com, 2024-07-25. [dostęp 2024-07-25].
  33. ↑ Tadeusz Wladyslaw Langner: Ryszard Langner. /www.geni.com, 2024-07-25. [dostęp 2024-07-25]. (ang.). Strona geni.com nie zawsze zawiera poprawne informacje, jednak w tym wypadku hasło zostało stworzone przez syna Ryszarda Tomasza, czyli zarazem wnuka generała.
  34. ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 242.
  35. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1936, s. 17.
  37. ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  38. ↑ M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 708 „za zasługi na polu organizacji wojska i wychowania żołnierza”.
  39. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 29 listopada 1927, s. 341.
  40. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  41. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 403.
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 listopada 1933, s. 297.
  43. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 listopada 1933, s. 292.
  44. ↑ Vilius Kavaliauskas: Symbole wolności bałtyckiej 1918–1940. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie, 2020, s. 41. ISBN 978-83-64178-88-7.
  45. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929, s. 365.
  46. ↑ Lwowski Korpus Kadetów na przestrzeni dwudziestu lat. „Wschód”. Nr 133, s. 7, 4 czerwca 1939. 
  47. ↑ Barbara Sawczak: Ocalić od zapomnienia... : patroni tarnowskich ulic.. T. 1: A-M. Tarnów: Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie, 2003, s. 114. ISBN 83-915445-2-4.
  48. ↑ 1989.09.01. 50. rocznica Wojny Obronnej 1939 (6). kzp.pl. [dostęp 2024-05-26]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Langner&oldid=74847462”