Przejdź do zawartości

Walenty Maćkowiak

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Walenty Maćkowiak
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 lutego 1929
Otorowo

Data i miejsce śmierci

9 grudnia 2023
Batowo

Poseł IX kadencji Sejmu PRL
Okres

od 13 października 1985
do 3 czerwca 1989

Przynależność polityczna

poseł bezpartyjny

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka honorowa „Za zasługi dla województwa wielkopolskiego”
Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego

Walenty Leon Maćkowiak (ur. 14 lutego 1929 w Otorowie, zm. 9 grudnia 2023[1][2] w Batowie[3]) – polski hodowca roślin, bezpartyjny polityk, poseł na Sejm PRL IX kadencji.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się we wsi Otorowo w powiecie szamotulskim. Ukończył Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące w Szamotułach (1949). Studia inżynierskie ukończył w 1953, a magisterskie w 1963 na Wydziale Rolniczym Wyższej Szkoły w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy), w 1973 uzyskał stopień doktora nauk rolniczych w Instytucie Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. Pracę zawodową rozpoczął w 1953 w Zakładzie Doświadczalnym Małyszyn Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. Pracę jako asystent i następnie starszy asystent. W latach 1960–1967 był kierownikiem działu naukowego, w okresie 1967–1998 dyrektorem[4], a w latach 1998–2000 głównym specjalistą ds. hodowli roślin. W ramach IUNG w zajmował się badaniem z zakresu uprawy roli i agrotechniki zbóż, rzepaku i roślin pastewnych, zwłaszcza traw w uprawie polowej. Wyniki doświadczeń służyły m.in. do opracowywania okresowo publikowanych przez IUNG zaleceń agrotechnicznych dla rolników w całym kraju oraz publikacji naukowych wykonawcy i pracowników Instytutu.

W 1972 przejętym Zakładzie Doświadczalnym przez Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin (obecnie HR Strzelce Sp. z o.o., Oddział Małyszyn, Grupa IHAR) od podstaw zorganizował hodowlę roślin, zapoczątkował hodowlę pszenżyta[5], powstał drugi ośrodek hodowli tego gatunku zboża w Polsce, znoszący uprawę na stosunkowo słabych glebach, podjął także hodowlę rzepaku podwójnie ulepszonego (olej – prozdrowotny) w zespole Oddziału IHAR Poznań.

Z jego inicjatywy przystosowano część budynków i pobudowano nowe na niezbędne pracownie i laboratoria (np. komory mrożeniowe czy laboratorium odporności na prastanie) do prowadzenia hodowli roślin oraz pobudowano dwie duże szklarnie, budynki mieszkalne dla pracowników, zaopatrzono, przy dużych trudnościach dział hodowli, w sprzęt laboratoryjny oraz maszyny (m.in. pługi, siewniki czy kombajny) do prac polowych w hodowli roślin. Prace hodowlane w Zakładzie prowadził zespołowo i na szeroką skalę.

Walenty Maćkowiak na polu pszenżyta ozimego (odmiana Modus) w Niemczech (1994 rok)

Jako hodowca jest współtwórcą łącznie 52 odmian, w tym pszenżyta ozimego i jarego 31 i rzepaku ozimego oraz jarego podwójnie ulepszonego 21, prowadził także badania nad zwiększeniem nowej zmienności do pszenżyta w drodze krzyżowań międzyrodzajowych w celu wyprowadzenia materiałów wyjściowych do hodowli odmian gatunku. Wyhodowane przy jego współudziale odmiany wyróżniały się wysoką plennością, zwłaszcza na glebach słabszych oraz innymi cechami gospodarczymi. Już w latach 1997–2000 ogólna repartycja odmian pszenżyta ZD Małyszyn sięgała 60% repartycji krajowej. Wiele odmian pszenżyta ozimego i jarego w latach 1988–2000 na prawach licencji zostało zarejestrowanych w niektórych krajach świata, np. w Polsce zarejestrowano odmianę pod nazwą „Ugo”, która w 1994 zarejestrowana została w Niemczech pod nazwą „Modus”. Dużo odmian pszenżyta z materiałów hodowlanych Małyszyna zostało zarejestrowanych na Białorusi, doceniając wagę innych (cech zimotrwałość u pszenżyta i rzepaku ozimego, odporność na choroby, odporność na porastanie pszenżyta w kłosach i inne) dużą uwagę zwracał na badanie i wyhodowanie genotypów pszenżyta tolerancyjnych na niższe pH i słabsze warunki glebowe. Udaną odmianą o wysokiej tolerancji na niższe pH była odmiana Bogo, która przy innych korzystnych cechach, osiągnęła w Polsce jedną z najwyższych repartycji ponad 40% w latach 1996–1997.

Z wszystkich wyhodowanych przy jego współudziale odmian rzepaku o wysokiej plenności i jakości, Kana (1996) wyróżniła się jeszcze największą zimotrwałością spośród uprawianych w Polsce odmian krajowych i zagranicznych (osiągnęła 33–43% repartycji w latach 1997–2000).

Walenty Maćkowiak jest autorem lub współautorem 54 publikacji naukowych z zakresu genetyki, hodowli i technologii uprawy pszenżyta, rzepaku oraz innych roślin uprawnych, autorem ponad 130 artykułów i prac popularnonaukowych dotyczących zagadnień hodowli, nasiennictwa i agrotechniki roślin. Udzielał się w dziedzinie rolnictwa w wielu miejscach kraju (m.in. konsultacje oraz wykłady w PGR i ODR).

Przewodniczący Rady Zrzeszenia Zakładów Doświadczalnych Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w latach 1982–1986, członek 4. kadencji Rady Naukowej IHAR i 3. kadencji Rady Naukowej Gorzowskiego Towarzystwa Naukowego, członek Zespołów Wdrożeniowych przy Ministrze Rolnictwa do spraw: pszenżyta 2. rzepaku podwójnie ulepszonego. Członek redakcji zeszytów z corocznych sympozjów naukowych AR Szczecin pt. Hodowla, Uprawa i Wykorzystanie Pszenżyta, członek Polskiego Towarzystwa Nauk Agrotechnicznych. Współzałożyciel w drugiej połowie 1989 Związku Twórców Odmian Roślin Uprawnych i wiceprezes dwóch kadencji w latach 90.

Działalność polityczna

[edytuj | edytuj kod]

W 1969 został radnym Powiatowej Rady Narodowej. W latach 1975–1984 był radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gorzowie Wlkp., przewodniczył Komisji Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej[1]. Następnie pełnił mandat posła na Sejm PRL IX kadencji jako bezpartyjny, reprezentując okręg Gorzów Wielkopolski. Zasiadał w Komisji Nauki i Postępu Technicznego jako wiceprzewodniczący i Komisji Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz w Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy Prawo o stowarzyszeniach oraz projektów ustaw dotyczących związków zawodowych. W 1989 bez powodzenia ubiegał się o reelekcję.

Ważniejsze wypowiedzi i interpelacje na posiedzeniach Sejmu PRL IX kadencji

[edytuj | edytuj kod]

I wypowiedzi:

  1. Pierwsze czytanie o rządowym projekcie Ustawy o nasiennictwie (1967).
  2. Sprawozdanie w imieniu Komisji Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej o realizacji programu rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej w 1986 rok (1987).
  3. Sprawozdanie Komisji Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej i Komisji Prac Ustawodawczych o rządowym projekcie Ustawy o Nasiennictwie (1987).
  4. Sprawozdanie Komisji Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej i Komisji Prac Ustawodawczych o rządowym projekcie Ustawy o scalaniu gruntów (1989).

II. Interpelacje:

  1. w sprawie dostosowania zasad planowania, finansowa i sprawozdawczości prac wykonanych w ramach resortowych i centralnych programów badawczo rozwojowych do specyfiki jednostek badawczo-rozwojowych w rolnictwie do Prezesa Rady Ministrów (1986).
  2. w sprawie przyspieszenia realizacji Inwestycji w przemyśle tłuszczowym (budowa olejarni w Szamotułach) do Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej (1989).

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Nagrodzony Nagrodą Zespołową II stopnia w dziedzinie techniki Komitetu Nagród Państwowych za wytworzenie odmian rzepaku podwójnie ulepszonych (1988), Nagrodą Ministra Rolnictwa za udział w realizacji pracy nad opracowaniem i wdrożeniem nowej technologii uprawy traw jako wsiewek poplonowych 1973, nagrodą zespołową II stopnia NOT przyznaną przez Radę Wojewódzką stowarzyszenia w Gorzowie Wlkp. za wdrożenie do uprawy jęczmienia jarego browarnego odmiany Polon (1974), nagrodą zespołową Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi za wytworzenie i wdrożenie do uprawy typu odmian-mieszańcowych rzepaku ozimego (2004), Nagrodą Gorzowską przyznaną przez prezydium WRN w Gorzowie Wlkp. za całokształt działalności badawczej i gospodarczej w Zakładzie Doświadczalnym Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Gorzowie Wlkp. (1979).

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

i inne

Wybrane publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Reakcja kupkówki w siewie czystym i mieszanym z roślinami motylkowymi na różne dawki azotu, IUNG, 1975.
  • Niektóre problemy hodowli Triticale w Zakładzie Doświadczalnym HAR, Małyszyn, IHAR, 1979.
  • Perspektywy uprawy rzepaku ozimego podwójnie ulepszonego (Jantar), AR Szczecin, Oddział PTNA, 1987.
  • Osiągnięcia i problemy hodowli pszenżyta w Polsce (współautor) IHAR, 1993.
  • Krzyżowania międzyrodzajowe i ich znaczenie w hodowli pszenżyta w ZDHAR, Małyszyn, IHAR, 1995.
  • Charakterystyka odmian pszenżyta ozimego i jarego hodowli ZDHAR Małyszyn (współautor), zeszyty naukowe AR Szczecin 1994.
  • Hodowla pszenżyta w Zakładzie Doświadczalnym Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Małyszyn (współautor), IHAR, 1998.
  • Ocena postępu i strategiczne kierunki hodowli pszenżyta w Polsce, IHAR, 2003.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Syn Antoniego i Stanisławy[3]. Był żonaty z Alicją z domu Ostromecką (1937–2019), miał trzy córki. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Gorzowie Wielkopolskim[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Ostatni taki hodowca… Nie żyje Walenty Maćkowiak [online], echogorzowa.pl, 15 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-29].
  2. a b Zmarł Doktor inżynier Walenty Maćkowiak [online], hr-strzelce.pl, 14 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-29].
  3. a b Walenty Maćkowiak. rejestry-notarialne.pl.
  4. Egzekutywa PZPR w Gorzowie Wlkp. opóźniła o ponad pół roku zatwierdzenie Walentego Maćkowiaka na stanowisko dyrektora Zakładu Doświadczalnego Małyszyn z powodu tego, że nie należał do partii i nie wyraził zgody na propozycję egzekutywy wstąpienia do niej. Dyrektorowi Instytutu prof. dr hab. Anatolowi Listowskiemu proponowała kandydatów partyjnych, ale on się na to nie zgodził i stwierdził, że na to stanowisko przede wszystkim potrzebuje fachowca.
  5. W początkowym okresie hodowli pszenżyta korzystał z konsultacji prof. dr hab. W. Sowy, który przekazał także materiały wyjściowe oraz także prof. A. Słabońskiego, prof. Cz. Tarkowskiego i innych pracowników naukowych z dziedziny genetyki i hodowli roślin.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Strona sejmowa posła IX kadencji
  • Kto jest Kim w Polskiej Hodowli Roślin, Poznań 2009. Praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. Wojciecha Święcickiego
  • Historia hodowli i nasiennictwa na ziemiach polskich w XX wieku. Rośliny rolnicze., Poznań 2003. Zespół autorski: E. Arseniuk, J. Krzymuski, J. Martyniak, T. Oleksiak. Pod redakcją Jerzego Krzymuskiego
  • Rodowody Polskich Hodowców Roślin na początku XXI wieku, Wojciech Święcicki, IGR PAN w Poznaniu. Hodowla Roślin i Nasiennictwo, 1 i 2/2011
  • V-te Międzynarodowe Sympozjum Naukowe w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie na temat pszenżyta, Edward Arseniuk, IHAR, 2002