Wikipedia:Artykuły na medal/Grudzień 2009

zajawka

Sobór metropolitalny Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny – cerkiew prawosławna przy Al. Solidarności w Warszawie, wzniesiona w II poł. XIX wieku, na potrzeby rosnącej społeczności rosyjskiej osiedlającej się w rejonie dzisiejszej Pragi-Północ, a także w celu utrwalenia obecności architektury rosyjskiej w zabudowie Warszawy poprzez wzniesienie kolejnego obiektu w stylu bizantyjskim w ważnym punkcie miasta. Po akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych w II RP stała się jedną z dwóch wolno stojących prawosławnych świątyń w Warszawie, które nie zostały zniszczone lub zaadaptowane na inne cele. Status soboru metropolitalnego posiada od 1921. Jest główną cerkwią Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

zajawka

Rega – rzeka w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, płynąca przez Pojezierze Zachodniopomorskie i Pobrzeże Szczecińskie, o długości wg różnych publikacji od 167,8 do 199 km. Jest czwartą pod względem długości (po Wiśle, Odrze i Pasłęce) rzeką w Polsce, która uchodzi do zlewni Morza Bałtyckiego. Średnioroczny przepływ w 1997 roku w przekroju ujścia Regi wynosił 21,80 m³/s. Wody rzeki zostały ocenione w latach 2006–2007 na III i IV klasy czystości. Ze względu na walory krajobrazowo-przyrodnicze, na Redze organizowane są spływy kajakowe.

zajawka

Państwowa flaga Republiki Białorusi to prostokątny płat tkaniny o proporcjach 1:3, składający się z dwóch poziomych pasów – czerwonego, stanowiącego 2/3 szerokości flagi, na górze i zielonego o szerokości 1/3 szerokości flagi na dole. Przy drzewcu mieści się pionowy pas o szerokości 1/9 długości flagi, na którym widnieje czerwony ornament ludowy na białym tle. W swej obecnej wersji flaga Białorusi została przyjęta w drodze referendum i zatwierdzona 7 czerwca 1995 roku ukazem prezydenta Republiki Białorusi Alaksandra Łukaszenki. Status flagi Białorusi został określony w Konstytucji Republiki Białorusi 1996 roku, a jej wzorzec i zasady używania zostały ustalone w ustawie z 5 lipca 2004 roku. Ponadto ustawa ta definiuje barwę, zwieńczenie i długość drzewca flagi oraz warunki jej ekspozycji.

zajawka

Monaster Świętego Ducha w Wilnie – prawosławny klasztor w Wilnie działający nieprzerwanie od 1609. W I Rzeczypospolitej jeden z ważniejszych ośrodków prawosławia. Po przyłączeniu Wileńszczyzny do Imperium Rosyjskiego monaster II, a następnie I rangi, od 1845 siedziba biskupów wileńskich i litewskich. Legalnie działający w granicach II Rzeczypospolitej od 1924, dotychczasowe funkcje pełnił bez przeszkód również po znalezieniu się Wilna w granicach ZSRR. Jego cerkiew, pod tym samym wezwaniem co cały monaster, jest miejscem szczególnej czci świętych męczenników wileńskich – Jana, Antoniego i Eustachego, których relikwie przechowywane są w głównej nawie świątyni.

zajawka

Zamieszki po wyborach w Iranie (2009) – protesty i zamieszki uliczne w Iranie po wyborach prezydenckich z 12 czerwca 2009. Organizatorami protestów byli zwolennicy opozycji, popierający głównie Mir-Hosejna Musawiego, który według oficjalnych wyników przegrał wybory z urzędującym prezydentem Mahmudem Ahmadineżadem. Zwolennicy opozycji zarzucili władzy sfałszowanie wyników głosowania i w proteście wyszli na ulice miast. Dokładna liczba ofiar zamieszek nie jest znana. Początkowo w państwowych mediach pojawiały się informacje, że w wyniku protestów i starć ze służbami bezpieczeństwa zginęło 26 osób, ale według nieoficjalnych i niepotwierdzonych źródeł liczba ta wynosiła co najmniej 150 osób.

zajawka

Leliwa (herb szlachecki) – polski herb szlachecki, noszący zawołanie Leliwa. Według najczęściej cytowanej w dawnych publikacjach opinii Jana Długosza herb ten wywodzi się z Niemiec. Opinii tej nie podziela jednak współczesny historyk Włodzimierz Dworzaczek. Jego zdaniem zarówno ród Leliwitów, jak i sam herb ma polską proweniencję. Herb Leliwa występował głównie w ziemi krakowskiej, sandomierskiej oraz na terenie województwa poznańskiego. Spośród ponad 800 rodów używających podstawowej wersji herbu Leliwa do największego znaczenia politycznego oraz statusu majątkowego doszli Tarnowscy, Tyszkiewiczowie, Sieniawscy, Morsztynowie, Hlebowiczowie i Czapscy.

zajawka

Zawilec gajowy – gatunek byliny należącej do rodziny jaskrowatych. Geofit, który masowo zakwitając podczas przedwiośnia ozdabia lasy liściaste i mieszane w niemal całej Europie. Jest rośliną trującą. W przeszłości był wykorzystywany w medycynie ludowej i weterynarii. Gatunek bardzo zmienny. Niegdyś wyróżniano podgatunki występujące poza Europą, sięgające po Daleki Wschód i Amerykę Północną. W przedstawionym tu ujęciu stanowią one jednak odrębne gatunki zgodnie m.in. z Germplasm Resources Information Network (GRIN)

zajawka

UGM-133 Trident II D-5 – amerykański trzystopniowy pocisk balistyczny klasy SLBM na paliwo stałe o zasięgu minimalnym 2500 km i maksymalnym 11000 km. Przenoszone przez okręty podwodne typu Trident (Ohio) pociski D-5, naprowadzane są w locie systemami bezwładnościowo-astronawigacyjnymi, które zapewniają im celność z marginesem błędu (CEP) wynoszącym 90–120 metrów na dystansie 7400 km. Trident II D-5 przenoszą osiem głowic MIRV z ładunkami termonuklearnymi o mocy 100 albo 475 kiloton.