Wilkowyja (powiat jarociński)

Wilkowyja

wieś
Kościół św. Wojciecha w Wilkowyi
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	jarociński
Gmina	Jarocin
Liczba ludności (2011)	1559
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-200
Tablice rejestracyjne	PJA
SIMC	0199556
Położenie na mapie gminy Jarocin Wilkowyja
Położenie na mapie Polski Wilkowyja
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Wilkowyja
Położenie na mapie powiatu jarocińskiego Wilkowyja
52°00′30″N 17°32′35″E
Strona internetowa

Wilkowyja – wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie jarocińskim, w gminie Jarocin. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kaliskiego.

Historia

Powstanie wsi datuje się na 1243. We wsi, na lewym brzegu Lutyni, znajduje się nieczynny drewniany młyn wodny, który opisał Jarosław Iwaszkiewicz w opowiadaniu Młyn nad Lutynią (1946). Wilkowyja była w średniowieczu grodem kasztelańskim. W XIV-XV w. była własnością Zarembów Żerkowskich i wchodziła w skład dóbr radlińskich. W 2 poł. XV w. wieś była własnością Łodziów Bnińskich, a następnie Radlińskich, Opalińskich i Włoszakowickich. Ostatnim z Opalińskich był Piotr, wojewoda łęczycki, starosta międzyrzecki. Jego córka Ludwika w 1700 r. poślubiła Jana Kazimierza Sapiehę. Zadłużone dobra koźmińskie i radlińskie przeszły w 1791 r. w ręce hrabiego Adolfa Kalkreutha. Od rządu pruskiego odkupił je w 1840 r. szambelan króla pruskiego Władysław Radoliński. Jemu to zawdzięczamy budowę neogotyckiego kościoła w 1855 roku w miejscu istniejącego wcześniej drewnianego.

Kościół i parafia

W centrum wsi, na skrzyżowaniu dróg wznosi się neogotycki kościół św. Wojciecha. Na fasadzie wieży herb Leszczyc (Bróg) Radolińskich - fundatorów kościoła i data budowy - 1855.

Parafia w Wilkowyja jest uważana za jedną z najstarszych w Wielkopolsce. Świadczy o tym choćby patronat św. Wojciecha, a kościoły poświęcone Wojciechowi należą do najstarszych. Pierwotny budynek sakralny zapewne drewniany, został wzniesiony w XI, najpóźniej w XII wieku. Co do tego panuje zgoda wśród historyków. Natomiast jest rzeczą wątpliwą, iż istniała tutaj kaplica już w końcu X, w której rzekomo miał Wojciech odprawiać mszę św. Należy to raczej do legendy. Z drugiej strony jest prawdopodobne, że przyszły święty podążał do Gniezna starym szlakiem Śląsk - Pomorze, a ten wiódł przez Wilkowyję. Pierwsza pewna informacja o kościele w Wilkowyi pochodzi z 1276 roku. Wypada jeszcze wspomnieć, że obecną murowaną świątynie wznosił w połowie XIX wieku hr. Władysław Radoliński, a konsekrował w 1892 roku biskup poznański Edward Likowski.

Wieś

Sama miejscowość jest znacznie starsza od parafii. Najwcześniejsze ślady osadnictwa pochodzą z okresu kultury łużyckiej (1200 - 400 p.n.e). Prawdopodobnie pierwotnie zasiedlone były tereny wyżej położone, dopiero w późniejszym czasie osadnictwo przeniosło się w dół, w dolinę Lutyni.

Zobacz też

• Wilkowyja
• Zakrzew

• Strona o Wilkowyi