Przejdź do zawartości

zimno: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dodano jaćwieski: (2.1) kałdi
 
(Nie pokazano 42 wersji utworzonych przez 26 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[en:zimno]] [[eu:zimno]] [[fy:zimno]] [[ko:zimno]] [[it:zimno]] [[mg:zimno]] [[ja:zimno]] [[fi:zimno]] [[sv:zimno]] [[ta:zimno]] [[chr:zimno]]
== zimno ({{język polski}}) ==
== zimno ({{język polski}}) ==
[[Plik:Thermometer winterliche Temperaturen.jpg|thumb|zimno (1.1)]]
{{wymowa}} {{IPA3|ˈʑĩmnɔ}}, {{AS3|ź'''ĩ'''mno}}, {{objaśnienie wymowy|ZM|NAZAL}} {{audio|Pl-zimno.ogg}}
[[Plik:Cold sore.jpg|thumb|zimno (1.2)]]
{{wymowa}}
: {{IPA3|ˈʑĩmnɔ}}, {{AS3|ź'''ĩ'''mno}}, {{objaśnienie wymowy|ZM|NAZAL}} {{audio|Pl-zimno.ogg}}
: {{audio|LL-Q809 (pol)-Gower-zimno.wav}}
{{znaczenia}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj nijaki''
''rzeczownik, rodzaj nijaki''
: (1.1) [[niski|niska]] [[temperatura]]
: (1.1) [[odczuwalny|odczuwalna]] [[subiektywnie]] [[niski|niska]] [[temperatura]]
: (1.2) {{pot}} {{zob|[[opryszczka]]}}
: (1.2) {{pot}} {{przen}} [[opryszczka]] [[na]] [[warga|wardze]]
''przysłówek''
''przysłówek sposobu''
: (2.1) [[z]] [[uczucie]]m [[utrata|utraty]] [[ciepło|ciepła]]
: (2.1) {{przysł}} ''od'': [[zimny]]
: (2.2) {{przen}} [[w]] [[sposób]] [[chłodny]], [[obojętny]], [[niechętny]]
: (2.2) {{przen}} [[w]] [[sposób]] [[chłodny]], [[obojętny]], [[niechętny]]
{{odmiana}}
{{odmiana}}
: (1.1) {{odmiana-rzeczownik-polski
: (1.1) {{lp}} zimn|o, ~a, ~u, ~o, ~em, ~ie, ~o; {{blm}}
|Mianownik lp = zimno
: (1.2) {{lp}} zimn|o, ~a, ~u, ~o, ~em, ~ie, ~o; {{lm}} ~a, ~, ~om, ~a, ~ami, ~ach, ~a
|Dopełniacz lp = zimna
|Celownik lp = zimnu
|Biernik lp = zimno
|Narzędnik lp = zimnem
|Miejscownik lp = zimnie
|Wołacz lp = zimno
}}
: (1.2) {{odmiana-rzeczownik-polski
|Mianownik lp = zimno
|Mianownik lm = zimna
|Dopełniacz lp = zimna
|Dopełniacz lm = zimn
|Celownik lp = zimnu
|Celownik lm = zimnom
|Biernik lp = zimno
|Biernik lm = zimna
|Narzędnik lp = zimnem
|Narzędnik lm = zimnami
|Miejscownik lp = zimnie
|Miejscownik lm = zimnach
|Wołacz lp = zimno
|Wołacz lm = zimna
}}
: (2.1-2) {{stopn|zimniej|najzimniej}}
: (2.1-2) {{stopn|zimniej|najzimniej}}
{{przykłady}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[słyszeć|Słyszałem]], [[że]] [[duży|duże]] [[zimno]] [[odbierać|odbiera]] [[wartość odżywcza|wartość odżywczą]] [[jedzenie|jedzeniu]].''
: (1.1) ''[[słyszeć|Słyszałem]], [[że]] [[duży|duże]] [[zimno]] [[odbierać|odbiera]] [[wartość odżywcza|wartość odżywczą]] [[jedzenie|jedzeniu]].''
: (1.1) ''[[na|Na]] [[dwór|dworze]] [[być|było]] [[zimno]], [[dlatego]] [[musieć|musiał]] [[nałożyć]] [[gruby|grubą]] [[kurtka|kurtkę]].''
: (1.1) ''[[na|Na]] [[dwór|dworze]] [[panować|panowało]] [[potworny|potworne]] [[zimno]], [[dlatego]] [[musieć|musiał]] [[nałożyć]] [[gruby|grubą]] [[kurtka|kurtkę]].''
: (2.1) ''[[na|Na]] [[dwór|dworze]] [[być|było]] [[tak]] [[zimno]], [[że]] [[musieć|musiał]] [[nałożyć]] [[gruby|grubą]] [[kurtka|kurtkę]].''
: (2.1) ''[[na|Na]] [[dwór|dworze]] [[być|było]] [[tak]] [[zimno]], [[że]] [[musieć|musiał]] [[nałożyć]] [[gruby|grubą]] [[kurtka|kurtkę]].''
: (2.2) ''[[na|Na]] [[pytanie]] [[o]] [[możliwość]] [[poprawa|poprawy]] [[pisać|pisanego]] [[chwila|chwilę]] [[wcześnie]]j [[sprawdzian]]u, [[nauczyciel]] [[zimno]] [[skrzywić się|się skrzywił]] [[i]] [[pokręcić|pokręcił]] [[głowa|głową]].''
: (2.2) ''[[na|Na]] [[pytanie]] [[o]] [[możliwość]] [[poprawa|poprawy]] [[pisać|pisanego]] [[chwila|chwilę]] [[wcześnie]]j [[sprawdzian]]u, [[nauczyciel]] [[zimno]] [[skrzywić się|się skrzywił]] [[i]] [[pokręcić|pokręcił]] [[głowa|głową]].''
Linia 23: Linia 49:
: (2.1) [[na zimno]]
: (2.1) [[na zimno]]
{{synonimy}}
{{synonimy}}
: (1.1) [[chłód]], [[mróz]], [[ziąb]]
: (1.1) [[chłód]], [[mróz]], [[ziąb]], {{pot}} [[zimnica]]
: (1.2) [[skwarka]], [[febra]], [[opryszczka]]
: (1.2) [[skwarka]], [[febra]], [[opryszczka]]
: (2.1-2) [[chłodno]]
: (2.1) [[chłodno]]
: (2.2) [[chłodno]]
{{antonimy}}
{{antonimy}}
: (1.1) [[ciepło]], [[upał]]
: (1.1) [[ciepło]], [[upał]]
Linia 35: Linia 62:
{{meronimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{pokrewne}}
: {{rzecz}} [[zimowisko]] {{n}}, [[zima]] {{f}}, [[zimnisko]] {{n}}
: {{rzecz}} [[zimowisko]] {{n}}, [[zima]] {{ż}}, [[zimnisko]] {{n}}, [[zimnica]] {{ż}}, [[przezimowanie]] {{n}}, [[zimowanie]] {{n}}, [[zimne]] {{n}}
: {{przym}} [[zimny]], [[zimowy]]
: {{przym}} [[zimny]], [[zimowy]]
: {{przysł}} [[zimą]]
: {{przysł}} [[zimą]], [[zimowo]]
: {{czas}} [[zimować]]
: {{czas}} [[zimować]]
{{frazeologia}}
{{frazeologia}} [[planować coś na zimno]] • [[zimno się komuś robi na myśl o czymś]] • [[zimno jak w psiarni]] • [[na zimno]]
: [[na zimno]] • [[zimno jak w psiarni]] • [[zimno się robi na myśl]] ''przysłowia:'' [[gdy styczeń z zimnem nie chodzi, marzec, kwiecień wychłodzi]] • [[kiedy w styczniu lato, w lecie zimno za to]] • [[styczeń rok stary z nowym styka, czasem zimnem do kości przenika, czasem w błocie utyka]]
{{etymologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{uwagi}}
Linia 45: Linia 73:
{{tłumaczenia}}
{{tłumaczenia}}
: (1.2) {{zobtłum|opryszczka}}
: (1.2) {{zobtłum|opryszczka}}
* angielski: (1.1) [[cold]], (2.1-2) [[coldly]], [[cold]]
* angielski: (1.1) [[cold]], [[coldness]], [[frigidity]]; (2.1) [[coldly]], [[cold]]; (2.2) [[coldly]], [[cold]]
* esperanto: (1.1) [[malvarmo]]; (1.2) [[herpeto]]; (2.1) [[fride]]
* arabski: (1.1) [[قر]] {{m}}
* jidysz: (1.1) [[קעלט]] {{f}} (kelt)
* baskijski: (1.1) [[hotz]]; (2.1) [[hotz]]
* niemiecki: (1.1) [[Kälte]] {{f}}; (2.2) [[kalt]]
* białoruski: (1.1) [[холад]] {{m}} (holad); (2.1) [[холадна]]
* bułgarski: (2.1) [[студено]] (studeno)
* chakaski: (2.1) [[соох]]
* chiński standardowy: (2.1) [[冷]] (lěng)
* czeski: (1.1) [[zima]]
* dolnołużycki: (1.1) [[zyma]] {{ż}}
* duński: (1.1) [[kulde]] {{w}}; (2.1) [[koldt]]; (2.2) [[koldt]]
* esperanto: (1.1) [[malvarmo]]; (2.1) [[fride]], [[malvarme]]
* fiński: (1.1) [[kylmä]]
* francuski: (1.1) [[froideur]] {{ż}}; (2.1) [[froidement]]
* gruziński: (1.1) [[სიცივე]] (sic’ive)
* hindi: (1.1) [[ठंडक]] {{ż}} (ṭhaṇḍak)
* hiszpański: (1.1) [[frío]]
* interlingua: (1.1) [[frigido]], [[frigor]]
* jaćwieski: (2.1) [[kałdi]]
* jidysz: (1.1) [[קעלט]] {{ż}} (kelt); (2.1) [[קאַלט]] (kalt)
* kaszubski: (1.1) [[zyb]] {{m}}
* kataloński: (1.1) [[fred]]
* kazachski: (1.1) [[суық]]; (2.1) [[суық]]
* kornijski: (1.1) [[yeynder]] {{m}}
* łaciński: (1.1) [[algor]] {{m}}, [[frigiditas]] {{ż}}
* niemiecki: (1.1) [[Kälte]] {{ż}}; (2.1) [[kalt]]
* nowogrecki: (1.1) [[κρύο]] {{n}}
* portugalski: (1.1) [[frio]] {{m}}
* rosyjski: (1.1) [[холод]] {{m}}; (2.1) [[холодно]]
* sanskryt: (1.1) [[शीतता]] {{ż}} (śītatā), [[जड]] {{m}} (jaḍa)
* slovio: (1.1) [[zim]] (зим)
* slovio: (1.1) [[zim]] (зим)
* słowacki: (1.1) [[zima]] {{ż}}, [[chlad]] {{m}}; (2.1) [[chladno]]
* suahili: (1.1) [[baridi]]
* suahili: (1.1) [[baridi]]
* szwedzki: (1.1) [[köld]] {{w}}; (2.2) [[kallt]]
* szwedzki: (1.1) [[köld]] {{w}}; (2.1) [[kallt]]
* tajski: (1.1) [[ความเย็น]] (kwaam.yen)
* udmurcki: (1.1) [[кезьыт]]
* ukraiński: (1.1) [[холод]] {{m}}; (2.1) [[холодно]], [[зимно]]
* węgierski: (2.1) [[hidegen]]
* węgierski: (2.1) [[hidegen]]
* wilamowski: (1.1) [[kāłt]]
* wilamowski: (1.1) [[kełd]] {{ż}}, [[kāłt]] {{ż}}, [[kaołt]]; (2.1) [[kełd]], [[kāłt]], [[kaołt]]
* włoski: (1.1) [[freddo]]
* włoski: (1.1) [[freddo]] {{m}}, [[freddezza]] {{ż}}; (2.1) [[freddamente]], [[gelidamente]]
{{źródła}}
{{źródła}}

Aktualna wersja na dzień 15:01, 5 sty 2024

zimno (1.1)
zimno (1.2)
wymowa:
IPA[ˈʑĩmnɔ], ASĩmno], zjawiska fonetyczne: zmięk.nazal. ?/i
?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) odczuwalna subiektywnie niska temperatura
(1.2) pot. przen. opryszczka na wardze

przysłówek sposobu

(2.1) z uczuciem utraty ciepła
(2.2) przen. w sposób chłodny, obojętny, niechętny
odmiana:
(1.1)
(1.2)
(2.1-2) st. wyższy zimniej; st. najwyższy najzimniej
przykłady:
(1.1) Słyszałem, że duże zimno odbiera wartość odżywczą jedzeniu.
(1.1) Na dworze panowało potworne zimno, dlatego musiał nałożyć grubą kurtkę.
(2.1) Na dworze było tak zimno, że musiał nałożyć grubą kurtkę.
(2.2) Na pytanie o możliwość poprawy pisanego chwilę wcześniej sprawdzianu, nauczyciel zimno się skrzywił i pokręcił głową.
składnia:
kolokacje:
(1.1) przejmujące zimno
(2.1) na zimno
synonimy:
(1.1) chłód, mróz, ziąb, pot. zimnica
(1.2) skwarka, febra, opryszczka
(2.1) chłodno
(2.2) chłodno
antonimy:
(1.1) ciepło, upał
(2.1) ciepło
(2.2) ciepło, serdecznie, życzliwie
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. zimowisko n, zima ż, zimnisko n, zimnica ż, przezimowanie n, zimowanie n, zimne n
przym. zimny, zimowy
przysł. zimą, zimowo
czas. zimować
związki frazeologiczne:
na zimnozimno jak w psiarnizimno się robi na myśl przysłowia: gdy styczeń z zimnem nie chodzi, marzec, kwiecień wychłodzikiedy w styczniu lato, w lecie zimno za tostyczeń rok stary z nowym styka, czasem zimnem do kości przenika, czasem w błocie utyka
etymologia:
uwagi:
(1.2) zazwyczaj w lp
tłumaczenia:
(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: opryszczka
źródła: