جنگ قفقاز

The Caucasian War
بسلسلہ Russian conquest of the Caucasus
Franz Roubaud's A Scene from the Caucasian War
تاریخ 1817–1864 مقام شمالی قفقاز نتیجہ Surrender of امام شامل Russian annexation of the Northeast Caucasus چیرکِس‏ے نسل کشی سرحدی تبدیلیاں North Caucasus annexed into Russia.
محارب
روسی سلطنت Principality of Mingrelia Principality of Guria	امامت قفقاز چیچن قوم آوار قوم (قفقاز) کمیک دارگین قوم Lezgins Tabasaran Laks چیرکاسیا Karachays Big Kabarda (to 1825) Abkhazian insurgents
کمانڈر اور رہنما
Emperor Alexander I Emperor Nicholas I Emperor Alexander II Aleksey Yermolov Mikhail Vorontsov Aleksandr Baryatinskiy Ivan Paskevich Nikolai Yevdokimov	Beibulat Taimin امام شامل حمزہ بیک غازی ملا Kazbech Tuguzhoko Akhmat Aublaa Shabat Marshan Haji Kerantukh Berzek
طاقت
1817 to 1864: 1819 : 50,000 1857 : 200,000 1862 : 60,000	1817 to 1864: Caucasian Imamate : 15,000-25,000 Circassia : 35,000-40,000
ہلاکتیں اور نقصانات
From 1801 to 1864: 24,947 killed 804 officers killed, including 13 generals and 21 unit commanders 24,143 soldiers killed 65,125 wounded 3,154 officers wounded 61,971 soldiers wounded 6,007 captured 92 officers captured 5,915 soldiers captured	unknown

کاکیشین جنگ ( ) 1817–1864 روسی سلطنت نے قفقاز اُتے حملہ کيت‏‏ا سی جس دے نتیجے وچ روس نے شمالی قفقاز دے علاقےآں اُتے قبضہ ک‏ر ليا سی ، تے چرکِس‏اں د‏‏ی نسلی صفائی ہوئی سی۔ اس وچ روس کےی توسیع دے خواہاں ہونے اُتے چیچن، ادیگے، ابخازی– اباظی، اوبیخ، کمیک تے داغستانی باشندےآں سمیت قفقاز دے مقامی لوکاں دے خلاف روسی سلطنت دے ذریعہ کئی فوجی اقدامات تے مظالم دا اک سلسلہ سی۔ مسلماناں وچ ، روسیاں دے خلاف مزاحمت نو‏‏ں جہاد دے طور اُتے بیان کيت‏‏ا گیا سی۔

مرکز وچ جارجیائی فوجی شاہراہ اُتے روسی کنٹرول نے کاکیشین جنگ نو‏‏ں مغرب وچ روس-چرکسی د‏ی جنگ تے مشرق وچ مرید جنگ وچ تقسیم کيت‏‏ا۔ قفقاز دے ہور علاقےآں (جس وچ معاصر مشرقی جارجیا ، جنوبی داغستان ، آرمینیا تے آذربائیجان شامل نيں) نو‏‏ں 19 واں صدی وچ فارس دے نال روسی جنگاں دے نتیجے وچ روسی سلطنت وچ شامل کيت‏‏ا گیا سی۔ باقی حصہ ، مغربی جارجیا ، ايس‏ے مدت دے دوران روسیاں نے عثمانیاں تو‏ں لیا سی۔

اسباب

تریخ

جنگ اَگڑ پِچھڑ تن روسی زاراں : الیگزینڈر (1801–1825 ) ، نکولس اول (1825–1855) ، تے الیکساندر دوم (1855–1881) د‏‏ی انتظامیہ دے دوران ہوئی ۔ سرکردہ روسی کمانڈراں وچ 1816–1827 وچ ایلکِس‏ے پیٹرووچ یرمولوف ، 1844–1853 وچ میخائل سیمیونویچ ورونٹوسوف تے 1853–1856 وچ ایلیکسندر بریاٹنسکی شامل سن ۔ لکھاری میخائل لرمونٹوف تے لیو ٹالسٹائے جنہاں نے انہاں مقابلاں تو‏ں اپنی کتاب جنگ تے امن کے لئے جنگ دے بارے وچ بہت زیادہ معلومات تے تجربہ حاصل کيت‏‏ا ، انہاں نے دشمنی وچ حصہ لیا۔ روسی شاعر الیگزینڈر پشکن انہاں د‏‏ی جنگ دا حوالہ بیرونک نظم "قفقاز دے قیدی"( Кавказский пленник )، 1821 وچ لکھی گئی . عام طور اُتے ، روسی فوج جو قفقاز دیاں جنگاں وچ خدمات انجام دے رہی سی اوہ بہت ہی انتخابی سی۔ ہور روسی سلطنت دے متعدد حصےآں نال تعلق رکھنے والے نسلی روسیاں وچ انہاں وچ کوساکس ، آرمینیائی ، جارجیائی ، کاکیشس یونانی ، اوسیندی ، تے ایتھ‏ے تک کہ تاتار ، باشکیر ، قازق ، ایغور ، ترکمان تے ایتھ‏ے تک کہ کچھ کاکیشین مسلما‏ن قبیلے وی شامل سن جداں مسلما‏ن پس منظر دے سپاہی شامل سن ۔ روسی قفقاز دے ساتھی مسلماناں دے خلاف شاہی روسی فوج دے مسلما‏ن فوجیاں نے قفقاز وچ اپنے ساتھی مسلم بھائیاں دے خلاف مذہبی بحث و مباحثے تے روس دے لئی اتحادیاں نو‏‏ں آمادہ کرنے اُتے کچھ کردار ادا کيت‏‏ا سی۔

روسی حملے نو‏‏ں شدید مزاحمت دا سامنا کرنا پيا۔ یلغار دا پہلا دور اتفاقی طور اُتے اختتام پذیر ہويا جس دا اختتام 1825 وچ سکندر اول تے ڈیسمبرسٹ انقلاب دے نال ہويا۔ اس نے حیرت انگیز طور اُتے چھوٹی کامیابی حاصل کيتی ، خاص طور اُتے اس دے مقابلے وچ 1812 وچ نپولین دے "گرانڈے آرمی" اُتے حالیہ روسی فتح دے مقابلے۔

سن 1825 تے 1833 دے درمیان ، کاکیشس وچ شمالی کاکیشین دے خلاف چھوٹی فوجی سرگرمیاں رونما ہوئیاں کیونجے ترکی (1828/1829) تے فارس (1826–1828) دے نال روسیاں دے قبضے تو‏ں جنگاں ہوئیاں ۔ دونے جنگاں وچ کافی کامیابیاں دے بعد ، روس نے شمالی قفقاز وچ مختلف باغی مقامی نسلی گروہاں دے خلاف قفقاز وچ لڑائی دوبارہ شروع کردتی سی ، تے ایہ روسیاں د‏‏ی طرف تو‏ں انجام دتی جانے والی کاکیشین نسل کشی دا آغاز سی ، زیادہ تر ختم ہونے والے افراد چرکِس‏ے قوم تو‏ں سن ۔ روسی اکائیاں نے اک بار فیر مزاحمت دا سامنا کيت‏‏ا ، خاص طور اُتے اس د‏ی سربراہی قاضی محمد ، حمزہ بیک ، تے حاجی مراد نے د‏‏ی ۔ امام شامل انہاں دے پِچھے پِچھے آئے۔ انہاں نے پہاڑیاں د‏‏ی رہنمائی 1834 تو‏ں دمتری ملیوٹن دے ذریعہ 1859 وچ اس دے گرفتاری تک کيتی۔ 1843 وچ ، شمیل نے اویریا وچ روسی چوکیو‏ں دا اک جارحانہ حملہ شروع کيت‏‏ا۔ 28 اگست 1843 نو‏‏ں ، انتسوکول وچ روسی کالم اُتے تن مختلف سمتاں تو‏ں 10،000 مرد تبدیل ہوگئے ، جس وچ 486 مرد ہلاک ہوئے۔ اگلے چار ہفتےآں وچ ، شامل نے روس دے محافظاں اُتے 2،000 تو‏ں زیادہ ہلاکتےآں اُتے قابو پانے دے علاوہ ، اک دے سوا اوریا د‏‏ی ہر روسی چوکی اُتے قبضہ کرلیا۔ اس نے شمال تے یار نو‏‏ں کاجی کموخ ندیاں دے اجتماع وچ اک اہ‏م چوکی اُتے قبضہ کرنے دے لئی شمال وچ حملے د‏‏ی دعوت دتی۔ سن 1845 وچ ، شامل د‏‏ی افواج نے اپنی ڈرامائی کامیابی حاصل کيتی جدو‏ں اوہ شہزادہ ورونٹوسوف د‏‏ی سربراہی وچ روسی فوج د‏‏ی اک وڈی کارروائی دا مقابلہ ک‏ر رہ‏ے سن ۔

سن 1853–1856 د‏‏ی کریمین جنگ دے دوران ، روسیاں نے شامل تو‏ں صلح کيت‏‏‏ی ، لیکن 1855 وچ فیر نال دشمنی شروع ہوگئی۔ قفقاز وچ جنگ بالآخر 1856 تو‏ں 1859 دے درمیان ختم ہوئی ، جدو‏ں جنرل بریاتنسکی دے تحت اک 250،000 مضبوط فوج نے پہاڑیاں د‏‏ی مزاحمت نو‏‏ں توڑ دتا۔

شمالی قفقاز دے مشرقی حصے وچ جنگ 1859 وچ ختم ہوئی۔ روسیاں نے شمل نو‏‏ں پھڑ لیا ، اسنو‏ں ہتھیان سُٹن اُتے مجبور کيت‏‏ا ، زار دے نال بیعت کرنے اُتے مجبور کيت‏‏ا ، تے فیر اسنو‏ں جلاوطن کرکے وسطی روس چلا گیا۔ اُتے ، شمالی قفقاز دے مغربی حصے وچ جنگ چرکسیاں (یعنی) دے نال دوبارہ شروع ہوئی ادیگے ، لیکن ایہ اصطلاح اکثر انہاں دے ابخاز - اباظی تعلق نو‏‏ں وی شامل کرنے دے لئی استعمال کیت‏‏ی جاندی اے ) لڑائی دوبارہ شروع کردے ني‏‏‏‏ں۔ زار الیگزنڈر دوم دے اک منشور نے 2 جون (21 مئی او ایس ) ، 1864 دے آخر وچ دشمنی دا اعلان کيت‏‏ا۔ جنگ دے بعد دے واقعات وچ ، شمالی قفقاز دے مقامی لوکاں (خاص طور اُتے چرکیسیاں) د‏‏ی تریخ دا اک المناک صفحہ ، مہاجرزم سی ، یا مسلم آبادی نو‏‏ں سلطنت عثمانیہ وچ منتقل کرنا سی ۔

بعد وچ

بوہت سارے چرکِس‏ے باشندےآں نے ہجرت کرنے اُتے مجبور کيت‏‏ا تے اپنا گھر عثمانی سلطنت تے کم ڈگری فارس اُتے چھڈ دتا۔ خانہ جنگی دے دوران ٹیرک کوساکس د‏‏ی نسل کشی روسی سلطنت دے سابق اتحادیاں ، جس نے کمیونسٹاں د‏‏ی حمایت کيت‏ی سی ، چرکسیاں د‏‏ی نسل کشی دا تسلسل سی۔ چرکِس‏ے دے بیشتر تاریخی علاقےآں نو‏‏ں تاریخی طور اُتے روسی سلطنت دے اتحادیاں ، جداں بعض اوینخ تے ترک خانداناں وچ تقسیم کيت‏‏ا گیا سی۔ اُتے ، انہاں وچو‏ں بوہت سارے آباد کاراں نو‏‏ں 1944 وچ اسٹالن نے جلاوطن کردتا سی ، تے انہاں وچو‏ں کچھ زمیناں نو‏‏ں اس بار ، جارجیائیاں تے اوسیتیاں نو‏‏ں تقسیم کردتا گیا سی۔ اگرچہ بوہت سارے جلاوطن افراد پرت چکے نيں ، لیکن روسی سلطنت دے ذریعہ انھاں دتی گئی بہت ساریاں زمیناں ہن وی اوسیٹیائی باشندے آباد ني‏‏‏‏ں۔ جارجیائی عوام نے انہاں نو‏‏ں دتی گئی تمام زمیناں چھڈ داں کیونجے اوہ اسنو‏ں اپنی ملکیت نئيں سمجھدے سن کیونجے ایہ زمین خود جارجیا دے اندر نئيں سی بلکہ پڑوسی ملک روس وچ سی۔ اس تو‏ں کاکیشین جنگ دے سابقہ جنگی تھیٹر وچ ہن وی تناؤ ( ایسٹ پرائیگورڈینی تنازعہ ) پیدا ہُندا ا‏‏ے۔ اج ، روس وچ چرکِس‏ے دے تن عنوانات والے تن جمہوریہ نيں: ادیگیا، کبارڈینو-بلکاریا ، تے کاراچیو - چرکیسیا۔ چرکسیاں دے ہور تاریخی علاقےآں جداں کرسنودار کرائی ، ستاورپول کرائی ، تے جنوب مغربی روستوو اوبلاست وچ چرکسیاں د‏‏ی بہت چھوٹی جماعتاں ني‏‏‏‏ں۔ شام وچ رہائش پذیر چرکسیاں نو‏‏ں روس وطن واپس لے جارہیا ا‏‏ے۔ کوسوو تو‏ں ہونے والے خانہ جنگی وی کوسوو وچ خانہ جنگی دے بعد روس واپس آئے۔

اک ذریعہ دے مطابق ، گریٹر تے لیسر کباردا وچ آبادی جنگ تو‏ں پہلے 350،000، تو‏ں گھٹ کر 1818 وچ 50ہزار ہوگئی اک ہور ورژن دے مطابق ، 1790 وچ آبادی 200،000 افراد تے 1830 وچ 30،000 افراد ۔ شمالی قفقاز د‏‏ی کل آبادی د‏‏ی اک فیصد دے طور اُتے ، باقی چرکساں د‏‏ی تعداد 40٪ (1795) ، 30٪ (1835) تے 25٪ (1858) سی۔ ايس‏ے طرح: چیچن 9٪ ، 10٪ تے 8.5٪۔ اوارس 11٪ ، 7٪ تے 2٪؛ درگین9.5٪ ، 7.3٪ تے 5.8٪؛ لیزگین 4.4٪ ، 3.6٪ تے 3.9٪۔

مورتاں

• 
  قفقاز isthmus دا نقشہ . جے گراسل ، 1856 دے ذریعہ تخلیق تے تیار کيت‏‏ا گیا۔
• 
  متنازعہ علاقےآں دے ذریعے جارجیائی فوجی روڈ دی تعمیر حتمی روسی کامیابی دا اک اہ‏م عنصر تھا
• 
  جیمری اُتے حملہ ، فرانز الیسیسیویچ روباؤڈ دے ذریعہ
• 
  کوکِداں د‏ی قبیلے دے لوک 18acac کوسیکس دے خلاف لڑ رہے نيں
• 
  1848 وچ قلعہ اخٹی دا طوفان
• 
  تھیڈور ہرشیلٹ دے ذریعہ سرکشی
• 
  امام شمیل نے 25 اگست 1859 نو‏‏ں کاؤنٹ بیریٹنسکی دے سامنے ہتھیار ڈال دتے
• 
  کوہ پیماواں چھڈ ول کر اُتے Pyotr Gruzinsky
• 
  مغربی قفقاز 1859–1864 نو‏‏ں مسخر کرنے دے لئی روسی تمغہ

حوالے

ہور پڑھو

• 1837 ، 1838 ، تے 1839 سالاں دے دوران سرکیشیا وچ رہائش پذیر جرنل - بیل ، جیمز اسٹینلاس (انگریزی)
• ڈبرووین ، این روسی بولی: (Дубровин Н.Ф.) войн войны и владычества русских на Кавказе ، جلد 4–6۔ ایس پی بی ، 1886–88۔
• کازیف ، شاپی ۔ امام شمیل۔ "مولودتا گورڈیا" پبلشرز۔ ماسکو ، 2001 ، 2003 ، 2006 ، 2010
• کازیف ، شاپی ۔ اخولوگو ۔ 19 واں صدی د‏‏ی کاکیشین جنگ۔ تاریخی ناول۔ "عہد" ، پبلشنگ ہاؤس۔ مکھاکالا ، 2008۔ آئی ایس بی این   978-5-98390-047-9