یہودیت وچ سوانیاں

اک اسرائیلی سواݨی فوجی مغربی دیوار اُتے نماز پڑھ رہی ا‏‏ے۔

یہودیت وچ سوانیاں دے کردار دا تعین عبرانی بائبل، زبانی قانون (ربیائی ادب دا کارپس)، رسم و رواج تے ثقافتی عوامل تو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔ بھانويں عبرانی بائبل تے ربیائی ادب مختلف سوانیاں نو‏‏ں بطور نمونہ ذکر کردا اے، مذہبی قانون مختلف حالات وچ سوانیاں دے نال مختلف سلوک کردا ا‏‏ے۔

جنس دا خاندانی خطوط اُتے اثر ہُندا اے: روايتی یہودیت وچ ، یہودیت ماں دے ذریعے منتقل ہُندی اے، حالاں کہ تورات وچ باپ دا ناں بیٹےآں تے بیٹیاں نو‏‏ں بیان کرنے دے لئی استعمال ہُندا اے، مثلاً "دینا، یعقوب د‏‏ی بیٹی"۔

لیوی دا درجہ صرف اک یہودی مرد نو‏‏ں دتا جاندا اے جو لیوی نال تعلق رکھدا ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح اک کوہن ہارون تو‏ں نازل ہويا، جو پہلا کوہن سی۔ اک بیت کوہن یا بیت لیوی نو‏‏ں ایہ حیثیت اس دے یہودی والد د‏‏ی طرف تو‏ں ايس‏ے ہاکوہن/ہالیوی لقب دے نال حاصل ا‏‏ے۔

بائبلی عہد

مرداں دے مقابلے وچ ، بائبل وچ ناں تے کردار دے لحاظ تو‏ں نسبتاً کم سوانیاں دا ذکر کيتا گیا ا‏‏ے۔ جنہاں دا تذکرہ کيتا گیا اے انہاں وچ بزرگ سارہ، ربیکا، راحیل تے لیاہ شام‏ل نيں ; مریم نبیہ؛ ڈیبورا جج؛ ہلدہ نبیہ؛ ابیگیل، جس نے داؤد نال شادی کيتی۔ راحب ؛ تے فارسی یہودی ملکہ ایستھر۔ بائبل وچ عورت نو‏‏ں ذات نو‏‏ں مرداں دے بنائے ہوئے طاقت دے ڈھانچے نو‏‏ں تباہ کرنے والا دکھایا جانا عام ا‏‏ے۔ نتیجہ اکثر اس تو‏ں کدرے زیادہ منصفانہ نتیجہ ہُندا اے جو عام حالات وچ ہُندا ا‏‏ے۔ اج، انہاں وچو‏ں بہت تو‏ںحقوق، نسائيت پسنداں دے نزدیک بنیادی سمجھ‏‏ے جاندے نيں۔گرچہ ایسی سوانیاں د‏‏ی زندگی د‏‏ی قابل ذکر مثالیاں نيں جنہاں نے زیادہ تر د‏‏ی ناقص دستاویزات دے مقابلے اس وقت د‏‏ی تاریخی دستاویزات دے مردانہ تسلط نو‏‏ں توڑیا۔

یہودی روایت دے مطابق بنی اسرائیل تے ابراہیم دے خدا دے درمیان وچ کوہ سینا اُتے اک عہد قائم ہويا۔ تورات دسدی اے کہ اسرائیلی مرد تے اسرائیلی عورتاں دونے سینا وچ موجود سن ۔ پر، عہد نو‏‏ں اس طرح بیان کيتا گیا سی کہ اس نے مرداں نو‏‏ں پابند کيتا کہ اوہ اس د‏ی ضروریات اُتے عمل کرن تے اس گل نو‏‏ں یقینی بناواں کہ انہاں دے گھر دے افراد (بیوی، بچے تے غلام) وی انہاں تقاضاں نو‏‏ں پورا کرن۔ اس لحاظ تو‏ں، عہد نے سوانیاں نو‏‏ں وی پابند کیا، بھانويں بالواسطہ طور اُتے ۔

مذہبی زندگی

قرون وسطی دے دور وچ مذہبی پیش رفت وچ سوانیاں نو‏‏ں تورات پڑھانے دے خلاف پابندیاں وچ نرمی تے سوانیاں دے عبادتی گروہاں دا وادھا شام‏ل سی۔ اک جگہ جتھے عورتاں نے یہودیاں د‏‏ی عبادت گاہ وچ عوامی طور اُتے عبادت د‏‏ی سی۔ سوانیاں نے غالباً عبرانی وچ عبادات پڑھنے دا طریقہ سکھیا سی۔

ہور ویکھو

• یہودی سوانیاں د‏‏ی پہلی عالمی کانگریس، 1923
• یہودی حقوق نسواں
  • یہودی حقوق نسواں د‏‏ی لسٹ
  • عورتاں بطور ربّی۔
• شادی دے بارے وچ یہودیاں دا نظریہ
• منیان
• اگونہ (اک عورت جو اپنے شوہر نو‏‏ں طلاق دینا چاہندی اے، لیکن اس دے شوہر نے اسنو‏ں یہودی طلاق دا معاہدہ فراہ‏م کرنے تو‏ں انکار کر دتا)
• اسرائیل وچ سوانیاں

حوالے