Oro Orisà
Oro Orisà
Para os Orixás o sangue é de importância vital por estar ligada afertilidade, concepção, ao
nascimento, enfim todos os ciclos da vida.Ninguém vive sem sangue, e sem ele não há
Axé (Força Vital). A morte do animal e seu sangue derramado é a condição para que a
vida continue.Todos têm que se alimentar para viver, e este alimento seja deorigem
animal ou vegetal, serão "sacrificados" antes.Ninguém come umaave inteira viva ,um boi
ou um peixe que seja. Os vegetais a partir domomento que são arrancados de suas
raízes, morrem.Todo o animal sacrificado na religião africana, são despojados de
suaspartes vitais que logo é oferecida aos Orixás, (coração, fígado, testículos,sangue,
etc.) e a carne é preparada, servindo de alimento para as pessoas.Temos outras culturas
que agem da mesma forma, como os muçulmanos eJudeus que só consomem carne
animal abatidos conforme seus preceitos.Para a Religião Africana tudo o que a natureza
produz é"sangue", é o Axé. Utilizamos vários tipos de sangue para formar o Axé,visando
ampliar, acumular e distribuir o mesmo, que é essencial paraexistência humana.
SANGUE(Ejè)
Dividi-se em três categorias que são vermelho, o preto e obranco. Sangue vermelho é
encontrado no fluxo menstrual, no sanguehumana e animal, no reino vegetal temos o mel
extraído das flores e oazeite de dendê por exemplo.Já no reino mineral encontramos
presente nosmetais como cobre e bronze.Este sangue esta relacionado ao fogo,
movimentos, coisasquentes.Por isso, que vemos o Exu, Xangô e Iansã respondendo
nestaforça da natureza, e exigindo assim quantidade maior desses elementos.O sangue
preto no reino mineral é encontrado no carvão e noferro. A cor verde e azul são variações
da cor preta, por isso, encontramossuas fontes nas folhas e cascas de árvores. A
associação do preto é com aterra e nesta força da natureza temos respondendo entre
outros os OrixásOgum, Oxossi,Ossain,Obaluaê.O sangue branco encontramos no
sêmem, saliva, hálito,secreções e no plasma. Isto no reino animal, como bom exemplo
temos ocaracol. No lado vegetal temos o sumo de plantas leitosas e bebidasalcoólicas
extraídas de palmeiras e outros vegetais. Ainda neste reino seproduz a banha conhecida
com banha de Ori.
Na parte mineral temos a prata, chumbo e o sal, sem esquecerque nesta cor tem a água e
o ar.Como podemos constatar não é só doSacrifício animal que constituímos o Axé, e sim
um conjunto de várioselementos da natureza que produzindo os sangues vermelhos,
preto ebranco, mais o conhecimento profundo de quem manipula este poder
poderáutilizar o Axé para aumentar, acumular, fortalecer o poder dosOrixás,garantindo a
sobrevivência humana.
O local a ser utilizado para os sacrifícios devem ser reservados e bem limpos.Utiliza-se
lavar todo o local com água de wají,e em seguida com omieró de ervas frescas.É muito
comum colocarmos folhas do orisá que receberá os sacrifícios sob os igbás (no
chão).Uma bacia de agate deverá ficar nesse ambiente com 3 akasas ,água ,um pouco de
dendê e 3 ovos, para quebrar o ajé (energia negativa) para que afunção transcorra com
harmonia e segurança.Todos os participantes deverão estar em abstinência sexual ,
banho tomado com sabão da costa, e ervas frescas, o traje como sempre deverá ser o
branco.
Os animais para sacrifício de verão estar saudáveis, limpos e lavados nas partes
principais, como,patas,cabeças,asas,idí,peitos.O cabrito deverá ser mantido longe de
folhas e alimentos, paraque na hora de entrega da folha ele não esteja de bucho cheio,
pois faz-se necessário que ele aceite a folha a ser dada a ele, representação de aceitação
de sacrifício pelo orisá. As cabras não poderão estar prenhas .As galinhas não deverão
estar chocando.
É comum alguns bichos virem cegos ou aleijados dos abatedouros, cabe aos Ogãs
verificarem o estados dos animais, para que sejam oferecidos bichos saudáveis. Água
deverá ser dada aos animais o dia inteiro, para que estejam saciados na hora do
sacrifício. Utiliza-se lavar os animais com omieró de ervas frescas e leite de cabra , para
purificar os animais antes do sacrifício.
É muito desagradável na hora do Ritual ficarmos procurando isso ou aquilo, o ideal é que
uma bandeja contendo todo material utilizado esteja a mão.Abaixo uma relação de
apetrechos e material de asé mais utilizados:
1.Obé (Faca)
2.Tesoura
3.Iyó (Sal)
4.Epò pupa (Dendê)
5.Oyin (Mel)
6.Omi (Água)
7.Otí (Moscatel e ou Aguardente)
8.Aluwá (Água de canjica,gengibre,rapadura)
10.Omitorò (Akasa diluído em água)
11.Ekó (Akasá, massa de canjica branca muída enrolada na folha de bananeira)
12.Ataré (Pimenta da Costa)
13.Bejerekun
14.Lelekun
15.Aridã ralada
16.Sabão da costa
17.Efun (Giz africano pintura sagrada)
18.Ossun ( bastão de cor vermelha)
19.Wají (Pó de cor azul)
20.Iyerosun (Pó sagrado de Ifá de cor amarela)
21.Banha de Ori
23.Gbére (Pó torrado do ori muquiado dos bichos dados ao santo do Babalorisa)
''Venha rapidamente testemunhar, e tornar consciência, Orixá venha escutar meu louvor a
ti''
Oro Npá
(Esú)
Cantiga Oro npá Esú
Os bichos oferecidos a Esú poderão ser de qualquer cor, menos branco. Amatança de
Esú é arrumada com as patas, asas, rabos, caudas, e oris dos quadrúpedes e dos bichos
de penas.
1.Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara rò
1. Èjè soròOgun npa awoÈjè soròEsú npa awoÈjè soròOrisà npa awoÈjè soro
Essas cantigas acima servem tanto para quadrúpede quanto para bichos de pena. Poderá
ser entoada durante o sacrifício a seguinte cantiga também:
Oro Npá(Ogun)
Èjè soròOgun npa awoÈjè soròEsú npa awoÈjè soròOrisà npa awoÈjè soro
Essas cantigas acima servem tanto para quadrúpede quanto para bichos de pena.Poderá
ser entoada durante o sacrifício a seguinte cantiga também:
Obs: Toda ritual de Ejé para Ogun deverá ser posto o mariwo no final por cima do igbá
para apaziguar a ira desse orisá ao final do ritual.
Oro Npá(Osoosi)
Bateté, que consiste em pequeno scubos de inhame cará cortados e imersos no dendê
com uma pitadinha de iyó. Na hora que vai começar os sacrifícios de Osoosi todos os
presentes ajoelham-se diante do Babalorisa, abre a boca e recebe um pedaço doinhame
na boca .Esse ritual do Bateté se dá com a seguinte cantiga:
1. Kawa oKafa ejéOdé kawa oKafa ejé (Nessa Cantiga Kopa-se a franga amarela para Iya
Modé)
Ode kawa o Kafa ejéIyá ModéIyá Bangbá
1.Bena Bupé (Nessa Cantiga Kopa-se a franga preta p/ Bena Bupé eCinza p/ Iyá
Bangbá)Bena BangbáKawa oKafa ejéOdé kawa oKafa ejéOde kawa oKafa ejé
1. Essa mesma cantiga acima serve-nos quando vamos castrar um animal, substituímos o
trecho Osi e m’afa r’ode pelo nome do orisá para quem estamos castrando o
bicho.2.Como Oxosse não aceita cabeças no momento que decepamos o ori do
quadrúpede o alguidar já está todo pintado de wají e com ebô no fundo, colocamos o ori
ali dentro e cobrimos com muita folha de espinho cheiroso e enviamos imediatamente
para dentro de mato fechado, longe do ilê.
Oro Npá(Osanyín)
copando o Abodi:
1.Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara rò
1.Èjè soròOsanyin npa awoÈjè soròOsanyín npa awoÈjè soròOrisà npa awoÈjè soro
Podemos ainda cantarmos as cantiga de se kopar em Jeje para este orisá,pois trata-se de
orisá da Família Je
1.KitipòAlerikòKaku sodanKitipòAlerikòObs:
Um dos frangos ou Galo de Osanyín deverá ter o pé esquerdo cortadoe posto em cima do
Igbá, esse esé é oro de Osanyín, o coração desse frango é posto dentro de uma das duas
cabacinhas que está pendurada em Osanyín.
Oro Npá(Omolu)
Cantiga Oro npá Omolu
O ritual para Omolu por si só é muito pesado, para se aliviar um poucodessa carga,
passa-se efun nas pálpebras de todos os presentes, marca-seos rostos de todos como se
fosse kuras com essa efun, entoa-se a seguintecantiga nessa hora:
1.Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara rò
1.Èjè soròOmolu npa awoÈjè soròOmolu npa awoÈjè soròOrisà npa awoÈjè soro
Podemos ainda cantarmos as cantiga de se kopar em Jeje para este orisá,pois trata-se de
orisá da Família Je.
Após cante para bater os bichos de pena ou muquia-los no chão sobre um akasa
desenrolado cantando:
Quando já estiverem bem moles e quase desfalecidos leve-os em direção ao igbá para
retirar-lhes a língua e kopar-lhes pela boca.A língua é posta em cima do igbá
Omolú.Cante para kopar os bichos de pena:
Oro Npá(Osumare)
Os bichos de Osumare são sempre em casal (macho e fêmea), cortamos sempre pela
boca esses bichos.
Cantamos as cantiga de se kopar em Jeje para este orisá, pois trata-se deorisá Rei da
Família Jeje:copando o Cabrito :
Oro Npá(Iroko)
Os animais para Iroko geralmente são brancos na primeira fase de iniciaçãodeste orisa.A
cabeça do cabrito, patas, rabo são enterradas aos pés da arvore
Oro Npá(sango)
O ajapá que terá sido lavado antecipadamente e passado no ajebó que se encontra ao
lado do igbá de Sango.Com uma cordinha de palha cante para que o ajapá ponha o ori
para fora,entoe:
Ori Dada Asé kopa Gbe na òAsé kopa Araiye Asé kopa Gbe na òBabaObs:
Neste momento acima um Ogã toca alujá com aguidavis no casco do ajapá.Assim que ele
tiver posto o ori para fora laça-se com uma cordinha trançadade palha da costa, puxa o nó
(forquilha) e dê inicio ao sacrifício, entoe :
Oba Oba lasé ObaOba toto bi aroObá Obá lasé ObáObá Sango AfonjáOba Oba lasé Oba
Deixe o ejé escorrer sobre o igbá Sango e sobre o ori Sango e dentro da bacia onde
estará sendo batido o ejé, imediatamente esse cágado deverá irpara fora para ser aberto,
pois precisaremos do casco ainda para o oro.Dê continuidade com o sacrifício, agora com
o abodi (cabrito), laço atado aopeito do animal, entoe:
Deixe o ejé escorrer sobre a bacia onde será batido o ejé, dê inicio agoracom os akukós
(galos) de Sango, entoe:
Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara rò
Ao cair o sangue então cante
Oro Npá(Logun)
É muito importante saber que a matanza de Logun varia conforme for o caminho desse
orisa, e muito importante que se cubra os pés de Logun Ede com algodão na hora do oro
para que ele não fuja devido ao ejé. Primeira cantiga a ser entoada antes do sacrifício se
o caminho do Logun for Osoosi:
Ni kori Baba Orisa n’igbo Ni kori Baba Ologun Ede Baba Od éAra ewe
Após ter cantado a cantiga do oro do santo de inicio ao sacrificio do cabrito eoutros:
Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara rò
Èjè soròLogun npa awoÈjè soròLogun npa awoÈjè soròOrisà è pawoÈjè soro
Oro Npá(Osun)
Os oros de Osun assim como dos outros orisá sempre envolve muitomistérios, detalhes e
muito tato.No local do sacrifício é bom que tenha muitas folhas de Osibata e Oju oro
espalhadas em alguidares com água.Antes de dar inicio aos sacrifícios para o orisá Osun
encantamos com cantigas e rezas, entoa-se:
Oro ni a j’adié o (bisEjé soroOsun npa awo (Logun)Oro ni a j’adié o
Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara ro
Èjè sorò Osun npa awo Èjè sorò Osun npa awoÈjè sorò Orisà npa awo Èjè soro
Èjè balè pa ra larawè Osun npá Èjè balè pa ra lara wèP’ami p’ami oNota Importante:
Oro Npá(Obá)
A cabra de Oba deverá ter a orelha esquerda cortada no lugar põe-se um akasa com uma
folha de jaqueira no lugar e ata-se um ojá.A orelha vai para dentro de um alguidar coberta
com bastante ebô e levada imediatamente para um mato fechado.Da-se inicio a matança
do cabritanda :
Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara ro
Èjè sorò Oba npa awo Èjè sorò Oba npa awo Èjè sorò Orisà npa awo Èjè soro
Em seguida kope o ibosé de Oba (Coelho) simbolizando uma caça em que oorisa captura
presa entoa-se:
Iyewá é a Iyagba que não aceita galinhas, a única que ela aceita após determinado
preceito é a etú (Dangola).Iyewa come cotia, cabra.Da-se inicio a matança da cabra:
Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara ro
Ao cair o sangue então cante
Èjè soròIyewa npa awo Èjè soròIyewa npa awo Èjè sorò Orisà npa awo Èjè soro
Oro Npá(Oyá)
Cantiga Oro npá Oyá Para se dar inicio ao oro de kopar de Oyá deve se ter aceso o
ajere,isso para qualquer Oyá.As cantigas ritualísticas são :
Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara ro
Èjè soròOyá npa awoÈjè soròOyá npa awoÈjè soròOrisà npa awoÈjè soro
Oro Npá(Iyemanjá)
Não é permitido utilizar Iyó (sal) nos rituais para o Orisá Iyemanjá.
Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara ro
Èjè soròIyemanjá npa awoÈjè soròIyemanjá npa awoÈjè soròOrisà npa awoÈjè soro
Oro Npá(Nanã)
Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara ro
Èjè soròNanà npa awoÈjè soròNanà npa awoÈjè soròOrisà npa awoÈjè soro
Nana sè Nu deNu sè Kukó Goro gor o Sahun Asé le gbe le Gbe ko oro Hu
Oro Npá(Osalá)
Ao Orisá Osalá, são consafrados os animais Funfun (Branco) e fêmeas. Asua preferência
é o Igbín (caramujo) considerado o Boi de Osalá.Todos os animais de pena e a Cabra de
Osalá são lavados com leite de cabra antes do Oro.
Èjè sorò soròÈjè bálè a kara ròÈjè sorò soròÈjè bálè a kara ro
Èjè soròOsalá npa awoÈjè soròOsalá npa awoÈjè soròOrisà npa awoÈjè soro
Cantando para sacrificar o Igbin :Quando puxamos ele pela frente fazemos uso do
algodão e cantamos :
Quando sacrificamos ele quebrando a ponta trazeira do igbín apertamos elecontra o fundo
do casco para que saia todo o ejé pelos fundos, cantamos
Outra cantiga que serve tanto para sacrificar pela frente quanto por trás:
Kusa kusaUn a jáUn l’epaI gbin mo kusa kusa.
1.Etú(Galinha D’angola)
O primeiro bicho a ser sacrificado no ori do iniciado em todo oro de feituraou obrigação
será sempre a etú (d’angola), pois só esta é quem faz santo e sacraliza o ritual, portanto,
deverá ser o primeiro bicho a ser imolado,entoe:
Baba a bi a bi etú konken (bis)Na cantiga acima se apresenta à galinha, na cantiga abaixo
se sacrifica àgalinha:
Kuen kuen kuenBaba bi a bi etú Kuen kuen kuen Baba bi a bi oro Kuen kuen kuen Baba bi
a bi etú Kuen kuen kuen Baba bi a bi oma
1.Ajapá(Cágado) o ajapá que terá sido lavado antecipadamente e passado no ajebó que
seencontra ao lado do igbá de Sango.Com uma cordinha de palha cante para que o ajapá
ponha o ori para fora,entoe:
Ori Dada Asé kopa Gbe na ò Asé kopa Araiye Asé kopaGbe na ò Baba
Obs: Neste momento acima um Ogã toca alujá com aguidavis no casco doajapá.Assim
que ele tiver posto o ori para fora laça-se com uma cordinha trançadade palha da costa,
puxa o nó (forquilha) e dê inicio ao sacrifício, entoe :
Oba Oba lasé ObaOba toto bi aroObá Obá lasé ObáObá Sango AfonjáOba Oba lasé Oba
Eiyelé un aja diéOlowo oju ma waOju npáNpá ra séOlorunOlowo oju ma waAgo alaOlorun
ibaseOlowo oju ma wa
1. Agutan(Carneiro)
Essa mesma cantiga acima serve-nos quando vamos castrar umanimal, substituímos o
trecho
1.Pepeé (Pato)
Eru dandanEru ade o...Pepeyé padê l´odoEru ade oPepeyé padê l´odoEru ade o...
1.Ejá (Peixe)
Ejá mogbá Mogbá Bori eni Ejá mogbá Mogbá Bori ejé.
Oro Npá
Para saudar o animal tocando em sua cabeça ( significa que o animal irá morrer ao invés
da pessoa, uma espécie de troca) canta-se:
Ago bó ni jeAlá foríkanAlá foríkan gbogbo oAgo bó ni jeAlá foríkanAlá foríkan àiyé
(moscatel) Mara in e Mara oti oDundun mama niwa laseMara in ni mara oti
T’omi npa kunTete omi agba jo ni npa awoTete omi agba jô ni npa ejot’omi npa kun
Arriando diante do igbá orisa as partes cortadas em cima do couro docabrito ou cabra
canta-se :
Apresentando o ori do quadrúpede, cruze o obé sobre o ori deste e ao levantar o ori cante
:Ogege mona ti biri ti ori o dide mona ti biri tiOgege mona ti biri ti ori o dide mona ti biri ti
Ogege mona ti ri ma ori o dide mona ti ri maOgege mona ti ri ma ori o dide mona ti ri ma
NOTA IMPORTANTE