مواد ڏانھن هلو

رياضي جي تاريخ

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان

رياضي جي مختصر تاريخ ميٿميٽڪس لفظ يوناني ٻولي جي لفظ ’ميٿيما‘مان نڪتل آهي، جنهن جي معني آهي’سکڻ،ڄاڻ،اڀياس‘.رياضي جي معني تمام سادي هوندي بـ ،سندس اهميت ڪيتري آهي،تنهن جو اندازو اوهان طبعيات(فزڪس)،ڪيميا(ڪيمسٽري) ۽ ٽيڪنالاجي مان لڳائي سگهو ٿا.تنهن ۾ رياضي جو تمام گهڻو اهم ڪردار آهي. رياضي مقدارن(تعدادن)،بناوٽ ۽ تبديلين جو علم آهي.۽ رياضيدان انساني تاريخ جا اهي فرد آهن،جن ڪائينات ۾ لڪل سچ ۽ حقيقتن کي ڳولي رياضياتي ٻولي ۾ ظاهر ڪيو،جنهن کي رد بـ تنهن جي هي ذريعي ڪري سگهجي ٿو. رياضي انهن حقيقتن کي پهلو در پهلو معلوم ڪري ٿي ،مثال طور ڪا شيءِ جا هڪ کان وڌيڪ پهلوئن تي دارومدار رکي ٿي،تـ ان شيءٌ کي سندس هڪ پهلو جي مدار ۾ معلوم ڪجي ٿو ۽ ائين پهلو در پهلو اڳتي وڌجي ٿو. رياضي جي ارتقا،ڪائيناتي لقائن ۾ سمايل اصولن ۽ حقيقتن جي ويجهو ٿيڻ جي هڪ تاريخ آهي.جنهن جي شروعات انگن کان ٿي.آنگن جي شروعات اهو محسوس ڪري ٿي تـ (مثال طور) ٻن صوفن جي مجموعي ۽ ٻن نارنگين جي مجموعي ۾ ڪا هڪ جهڙائي آهي،سا اها آهي رڪنن يعني شين جو مقدار يا تعداد . ان کان پوءِ مقدارن(تعدادن) کي ياد رکڻ لاءِ انهن ڊيگهيون ۽ سنهيون تيليون استعمال ڪيون.جنهن کان پوءِ انهن تيلين جي ذريعي انهن جوڙ ۽ ڪٽ ڪرڻ پڻ سکيو. ان کان پوءِ انهن مقدارن( تعدادن) کي لکڻ لاءِ ڪجھـ نشان (انگ) استعمال ڪيا ويا. سڀ کان پراڻي لکت ’پلپٽن322‘جي آهي،جنهن ۾ 322انگ جي لکت آهي جيڪا مٽي جي ٺهيل گولي تي لکيل آهي.جيڪو رياضي جي بابولي دور جواهم ڪم آهي.

پڻ ڏسو

[سنواريو]