Cornelis de Bruijn

Cornelis de Bruijn
Cornelis de Bruijn
	Cornelis de Bruijn; (naslikao G. Kneller)
Rođenje	1652.; Den Haag, Nizozemska;
Smrt	1726. ili 1727.; Utrecht, Nizozemska
Nacionalnost	Nizozemac
Zanimanje	slikar
Poznat/a po	ilustriranim putopisima

Cornelis de Bruijn^↓1 (Den Haag, 1652. – Utrecht, 1726./1727.), nizozemski slikar i putopisac, autor dva velika ilustrirana putopisa Orijenta s opisima ljudi, građevina, biljaka i životinja.

Biografija

Cornelis de Bruijn rođen je nizozemskom gradu Den Haagu i od ranog djetinjstva pokazivao je interes za stranim zemljama i putovanjima, a njegova ljubav prema crtanju i slikanju bila je djelomično motivirana njihovom korisnosti u preciznoj prezentaciji onoga što su putnici doživjeli u stranim zemljama. Studirao je slikarstvo u Den Haagu gdje mu je glavni učitelj bio T. van der Schuer. N. Witsen, imućni putnički entuzijast i gradonačelnik Amsterdama koji je putovao Sibirom i Orijentom, bio je toliko impresioniran de Bruijnovim zanimanjem za putovanjima i umjetnost da mu je odlučio financirati njegov prvi put u inozemstvo.

De Bruijn je 1. 11. 1674. krenuo na put prema Italiji gdje se zadržao četiri godine, a potom je otišao put Smirne i nadalje posjetio Malu Aziju i Egipat. Godine 1684. vratio se u Veneciju gdje je živio osam godina i studirao slikarstvo s J. Carlom Lothom. Dana 19. 3. 1693. stigao je natrag u Den Haag i proveo narednih pet godina pišući svoj prvi putopis Reizen van Cornelis de Bruyn door de vermaardste Deelen van Klein Asia (1698.) odnosno pripremajući 215 gravura za isti. Dvije godine nakon nizozemskog izdanja, od strane H. de Kroonevelda iz Delfta objavljen je i francuski prijevod naslovljen kao Voyage au Levant (1700.), koji je pak poslužio kao podloga za engleski prijevod A Voyage to the Levant: or Travels in the Principal Parts of Asia Minor (1702.) izdan u Londonu od strane J. Tonsona i T. Benneta.

Dana 28. 7. 1701. de Bruijn je ponovo napustio Den Haag i zaputio se u Rusiju, Iran i Istočne Indije, odakle se vratio tek 24. 10. 1708. godine. Kao i prilikom prvog putovanja, de Bruijnu je ponovo pomogao utjecajni N. Witsen s obzirom da je u njegovom putu vidio priliku za širenje trgovine s Rusijom. Witsen mu je još jednom financirao put i obezbijedio kontakte s važnim ljudima u čemu su mu pomogla lična poznanstva s članovima Nizozemske istočnoindijske kompanije (VOC). Dana 23. 7. 1703. de Bruijn je stigao u grad Darband u safavidskom Iranu, odakle je slijedio standardnu rutu evropskih putnika: Šamahi, Ardabil, Kom, Kašan, Isfahan, Širaz i Bandar-e Abas. Tokom decembra 1703. stigao je u prijestolnicu Isfahan gdje se zadržao gotovo godinu dana i družio se s direktorom lokalnog VOC-a F. Kasteleinom i drugim članovima koji su mu pružili broje informacije i kontakte, zahvaljujući kojima je predstavljen svim razinama iranskog društva. Između ostalog, imao je i pristup safavidskom dvoru gdje je napravio crtež šaha Huseina (vl. 1694. – 1722.).

De Bruijnov putopis ne sadrži detaljne uvide u iransko društvo, život i običaje, no ipak se radi o temeljitom i uravnoteženom djelu bez elemenata fantastike koji su prisutni u većini drugih radova njegovih evropskih suvremenika iz Irana. Ovo se osobito odnosi na opise i crteže drevnog Perzepolisa koji predstavljaju velik korak unaprijed u odnosu na putnike 17. vijeka poput E. Kaempfera i J. Chardina. O de Bruijnovoj prisutnosti u drevnoj ahemenidskoj prijestolnici svjedoči i urezan potpis na Kserksovim vratima koji je ostavio 1704. godine.

Nakon što se po drugi put vratio iz Azije, de Bruijn je proveo većinu vremena pripremajući drugi putopis i njegovih 320 gravura, a djelo je naposljetku izdano u Amsterdamu od strane R. en Gerarda Wetsteina, J. Oosterwyka i H. van de Gaetea pod naslovom Reizen over Moskovie, door Persie en Indie (1711.). Prvo izdanje na nizozemskom štampano je u 1000 primjeraka, a reizdanje se pojavilo 1714. godine. Iste godine de Bruijn je izdao i kritički osvrt na ranija djela E. Kaempfera i J. Chardina o Perzepolisu, naslovljen kao Aenmerkingen Over de Printverbeeldingen van de Overblijfselen van het Oude Persepolis (1714.). Uskoro je u Amsterdamu uslijedio francuski prijevod naslovljen kao Voyage de Corneille Le Brun par la Moscovie, en Persia, et aux Indes Orientales u dva toma odnosno šest dijelova, od čega peti sadrži navedeni kritički osvrt o Perzepolisu, dok šesti uključuje putopis danskog istraživača i ruskog ambasadora E. I. Idesa o njegovom trogodišnjem putovanju Kinom. Drugo francusko izdanje objavljeno je u Parizu kao Voyage au Levant (1725., preštampano 1732.), a sastojalo se od pet tomova odnosno osam dijelova. Iste godine A. Banier u Rouenu je objavio prošireno izdanje u pet tomova s crtežima reduciranih dimenzija. Dio knjige o de Bruijnovom putovanju Rusijom preveden je na engleski naslovljen kao The Present State of Russia (1723.), a isti segment izdan je i u ruskom obliku pod naslovom Путешествие через Московию [Puteshestvie cherez Moskovii︠u︡] (1873.). Cjeloviti prijevod na engleski temeljen je na francuskom izdanju i izdan je u Londonu kao Travels into Muscovy, Persia, and Part of the East-Indies (1737.) ali uz nepravilno numeriranje, a nakon toga objavljeno je i preoblikovano izdanje A new and more correct Translation of Mr. Cornelius Le Brun's Travels into Muscovy, Persia, and divers parts of the East Indies (1759.).

Ostatak života de Bruijn je proveo djelujući kao umjetnik i redovno je posjećivao prijatelje u raznim gradovima širom Nizozemske. Prilikom jednog od takvih dugih posjeta, umro je 1726. ili 1727. u domu D. van Mollema u Utrechtu. Točan datum smrti i mjesto pokopa nisu poznati.

Opus

Putopisi

(nl) Reizen van Cornelis de Bruyn door de vermaardste Deelen van Klein Asia (Delft: H. de Krooneveld, 1698.)

(fr) Voyage au Levant, c'est à dire dans les principaux endroits de l'Asie mineure (Delft, navedeno kao Pariz: H. de Krooneveld, 1700.)
(en) A Voyage to the Levant: or Travels in the Principal Parts of Asia Minor (London: J. Tonson i T. Bennet, 1702.)

(nl) Reizen over Moskovie, door Persie en Indie (Amsterdam: R. en Gerard Wetstein, J. Oosterwyk i H. van de Gaete, 1711., preštampano 1714.)

(fr) Voyages de Corneille le Brun par la Moscovie, en Perse, et aux Indes Occidentales (Amsterdam: F. Wetstein, 1718.)
(en) The present state of Russia (London: W. Taylor, 1723.)
(en) Travels into Muscovy, Persia, and Part of the East-Indies (London: A. Bettesworth, 1737.)
(en) A new and more correct Translation of Mr. Cornelius Le Brun's Travels into Muscovy, Persia, and divers parts of the East Indies (London: D. Bellamy, 1759.)
(ru) Путешествие через Московию Корнелия де Бруина [Puteshestvie cherez Moskovii︠u︡ Kornelii︠a︡ de Bruina] (Moskva, 1873.)

Aenmerkingen Over de Printverbeeldingen van de Overblijfzelen van het Oude Persepolis (Amsterdam: R. en Gerard Wetstein, J. Oosterwyk i H. van de Gaete, 1714.)

Slike

Klečeća gola žena i crnac [A kneeling naked woman and a negro], prodana u aukcijskoj kući Christie's 12. 7. 1963. (katalog Instituta De Witt u Londonu)
David i Abigail [David and Abigail], galerija Colonna (Alberto Sordi) u Rimu

Galerija

Napomene

^↑1 U literaturi se javljaju i sljedeće inačice imena: Cornelis de Bruin, Cornelis de Bruins, Cornelis de Bruyn, Cornelius de Bruyn i Corneille Le Brun.

Literatura

(nl) Aa (van der), Abraham Jakob (1855.). Brouwer, Jan – Byvelt, N.. Biographisch woordenboek der Nederlanden. II, 4. Haarlem: J.J. van Brederode. str. 1489.-1491. OCLC 312811831.
(fr) Bénézit, Emmanuel; Busse, Jacques; Touttain, Pierre André (1976.). Betto – Chilingovsky. Dictionnaire critique et documentaire des peintres, sculpteurs, dessinateurs et graveurs de tous les temps et de tous les pays. II (N. izd.). Paris: Gründ. ISBN 9782700001501. OCLC 461791278.
(en) Floor, Willem (18. 11. 2011.) [15. 12. 1994.]. De Bruin, Cornelis. Encyclopædia Iranica. New York: Columbia University.
(nl) Gool (van), Johan (1971.). De Nieuwe Schouburg der Nederlantsche Kunstschilders and Schilderessen. II. Soest: Davaco. str. 112.-116. OCLC 64940344.
(nl) Kramm, Christiaan (1864.). Geschiedenis van de Beeldende Kunsten in de Nederlanden. II. Amsterdam: Gebroeders Diederichs. str. 177. OCLC 780649649.
(en) Lendering, Jona (2024.). „Cornelis de Bruijn”. Amsterdam: Livius.
(de) Thieme, Ulrich; Becker, Felix; Vollmer, Hans (1911.). Brewer – Carlingen. Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart. V. Leipzig: Seemann. str. 159. OCLC 165485943.
(en) Tiele, Pieter Anton (1854.). Nederlandsche Bibliographie van Land- en Volkenkunde. Amsterdam: F. Muller. str. 51.-52. OCLC 7453892.

Ostali projekti

U Wikimedijinoj ostavi ima još materijala vezanih za: Cornelis de Bruijn