Felix Salm-Salm
| Felix zu Salm-Salm | |
|---|---|
.JPG) | |
| Biografski podatci | |
| Datum rođenja | 25. 12. 1828. |
| Mjesto rođenja | Anholt, Kraljevina Pruska |
| Datum smrti | 18. 8. 1870. (dob: 41) |
| Mjesto smrti | Saint-Privat, Francusko Carstvo |
| Nacionalnost | Nijemac |
| Puno ime | Felix Constantin Alexander Johann Nepomuk zu Salm-Salm |
| Supruga | Agnes Salm-Salm |
| Vojna karijera | |
| Godine u službi | 1848 – 1870 |
| Čin | Major (Pruska vojska) Brigadni general (Vojska Unije) Pukovnik (Vojska Drugog meksičkog carstva) |
| Ratovi | Prvi šlezvički rat, Austrijsko-sardinijski rat, Američki građanski rat, Francuska intervencija u Meksiku, Francusko-pruski rat |
| Vojska |  Pruska Austrijsko Carstvo.svg){kind=small} Unija.svg){kind=small} Drugo meksičko carstvo
|
Princ Felix od Salm-Salma (Anholt, 1828. – Saint-Privat, 1870.), pruski vojni oficir kneževskog podrijetla i plaćenik.
Salm-Salm je služio u vojsci Schleswig-Holsteina (pruska vojska), u austrijskoj vojsci, vojsci Unije tokom Američkog građanskog rata, vojsci cara Maksimilijana u Meksiku i nakon toga u pruskoj vojsci. Poginuo je u akciji tokom Francusko-pruskog rata.
Princ Felix od Salm-Salma rođen je u dvorcu Anholt, rezidenciji ondašnje Kneževine Salm, koja je do 1815. godine bila uključena u prusku pokrajinu Vestfaliju. Bio je treći i najmlađi sin princa Florentina[α 1], ranije vladajućeg princa od Salm-Salma, i njegove supruge Flaminije Rossi[α 2], korzikanske plemkinje i nećakinje princa Felicea Baciocchija[α 3].[1][2] Bečki kongres 1815. potvrdio je gubitak suvereniteta dinastije Salm, ali je priznao zadržavanje kraljevskih privilegija prinčeva od Salm-Salma kao medijatizirane kuće (Standesherren) u Njemačkom savezu.
Felix je odrastao obučavajući se za vojnika u kadetskoj školi u Berlinu i postao je oficir u pruskom 11. Husarskom puku 1846. Rano je učestvovao u Prvom šlezviškom ratu između sjeverne Njemačke i Danske. Teško ranjen u okršaju kod Arhusa 18. maja 1849. pokazao je hrabrost u borbi. Nakon rata pridružio je se austrijskoj vojsci, sudjelujući u austro-sardinskom ratu 1859.
Međutim, njegov nestalan način života udaljio je ga od porodice, te veliki kockarski dugovi, kao i nekoliko skandala i duela konačno su ga primorali da odseli. Felix se nije dobro slagao sa svojim najstarijim bratom Alfredom[α 4], koji je kasnije naslijedio oca kao glava kuće sa naslovom 5. princa od Salm-Salma.
Godine 1861. Felix je stigao u Sjedinjene Države i ponudio svoje usluge vojsci Unije u Američkom građanskom ratu. Dobio je pukovničko ovlaštenje i raspoređen je u štab brigadnog generala Louisa Blenkera. U to vrijeme je počeo da se udvara Amerikanki po imenu Agnes Leclerc Joy. Upoznao ju je na prijemu kod predsjednika Abrahama Linkolna u Washingtonu, gdje ga je predstavio pruski izaslanik Friedrich von Gerolt. Po jednoj anegdoti, Gerolt je ga predstavio titulom princa a Lincoln ga je potom pljesnuo po ramenu i rekao: «No, kod nas nebiste trebali se toga sramiti.» Felix i Agnes će se vjenčati morganski u augustu 1862. Agnes Salm-Salm bi se na kraju pridružila Felixu na bojnom polju jer nije mogla podnijeti da bude bez njega. Te zime preuzeo je komandu nad 8. Njujorškim dobrovoljačkim pješadijskim pukom – koji je odlučio da Gustav Struve podnese ostavku u znak protesta – ali će tamo ostati samo do zime.[3]
U februaru uhićen je zato što se lažno predstavljao kao pukovnik 68. Njujorške dobrovoljačke pješadijske pukovnije i obogatio se prikupljanjem sredstava od mladih oficira koji su očekivali da će za njih dobiti provizije u svom puku. Na kraju je pušten i zapravo imenovan za pukovnika 68. Njujorške u junu 1864. služeći pod brigadnim generalom Jamesom B. Steedmanom u Tennesseeju i u Georgiji, učestvovao je u bici kod Nashvillea, a pred kraj rata je bio dodijeljen komandi postaje u Atlanti. Salm-Salm je otpuštanje iz vojne službe iz dobrovoljaca 30. novembra 1865.[3] Dana 13. januara 1866., predsjednik Andrew Johnson ga je predložio za čin brevet brigadnog generala, počev od 13. aprila 1865. godine, a Senat Sjedinjenih Država je potvrdio imenovanje 12. marta 1866.[4]
Nakon što je američki građanski rat završio, Salm-Salm je ponudio svoje usluge habsburškom caru Maksimilijanu od Meksika i krenuo u Meksiko u februaru 1866. godine. Maksimilijan je aktivno promicao američke vojnike da dosele u Meksiko nakon rata kako bi poboljšali odnose sa zemljom. Salm-Salm je bio u neobičnom položaju jer se već borio na strani Unije, dok se većina Amerikanaca koji su se preselili u Meksiko nakon građanskog rata borila za Konfederaciju. Do ljeta je postavljen za pukovnika i postao je carev ađutant[3] i upravitelj kraljevskog domaćinstva. Bio je zarobljen u Querétaru zajedno sa carem, ali ne prije nego što je napravio hrabru juriš sa svojom husarskom konjicom u pokušaju da spasi Maksimilijana od okolne meksičke republikanske vojske pod Benitom Juárezom. Zajedno sa carem i njegovim najvišim generalima Tomasom M. Camachom i Miguelom Miramónom osuđen je na smrt strijeljanjem. Zahvaljujući neumornim naporima njegove supruge – koja je takođe pokušala da dobije pomilovanje za cara Maksimilijana – Juárez ga je pomilovao i pustio iz pritvora u decembru 1867. Tokom zatočeništva unaprijeđen je u čin brigadnog generala.[5]
Ubrzo nakon toga, vratio je se u Europu i ponovo stupio u prusku vojsku kao major u 4. Gardijskom grenadirskom puku. Poginuo je kod Saint-Privatu kod Gravelottea u francusko-pruskom ratu. Njegova vjerna supruga Agnes, koja mu se ponovo pridružila služeći kao medicinska sestra na bojnom polju, je naredila da se njegovi posmrtni ostaci prebace u porodičnu kriptu u dvorcu Anholt u Njemačkoj.
Njegove memoare je uredio njemački pisac Otto von Corvin. Sudbina princa Salm-Salma kasnije je ovjekovječena u kolportažnim romanima Karla Maya. U romanu Wilder Lorbeer spisateljica Juliane von Stockhausen je tematizirala i obradila život njegove supruge Agnes zu Salm-Salm, Felixovu osobnost i njegovu vojnu karijeru.
- (de) Queretaro: Blätter aus meinem Tagebuch in Mexico. 1. Kröner. 1868.
- (de) Queretaro: Blätter aus meinem Tagebuch in Mexico. 2. Kröner. 1868.
- (en) My Diary in Mexico in 1867, including the Last Days of the Emperor Maximillian. 1. London: Richard Bently. 1868.
- (en) My Diary in Mexico in 1867, including the Last Days of the Emperor Maximillian. 2. London: Richard Bently. 1868.
- ↑ Wilhelm Florentin Ludwig Karl Fürst zu Salm-Salm (1786-1846)
- ↑ Flaminia de' Rossi (1795-1840)
- ↑ Felice Pasquale Baciocchi (1762–1841), francuski general i političar, Napoleonov šurjak
- ↑ Alfred Konstantin Alexander Angelus Maria zu Salm-Salm (1814-1886)
- ↑ (en) Gastel, Ingeborg Brigitte (5. 7. 2008). „My line to Prince Felix zu Salm-Salm”. Arhivirano iz originala na datum 2008-07-05. Pristupljeno 12. 01. 2023.
- ↑ (en) Lundy, Darryl. „Felix Prinz zu Salm-Salm”. The Peerage. Pristupljeno 12. 01. 2023.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Eicher
- ↑ Eicher, 2001, p. 756.
- ↑ (es) Moreno, Daniel A. (1982). El sitio de Querétaro según protagonistas y testigos. Mexico: Editorial Porrua. str. 291. ISBN 9684327293.
- (en) Coffey, David (2002). Soldier Princess: The Life and Legend of Agnes Salm-Salm in North America, 1861–1867. Texas A&M University Press. ISBN 978-1-58544-168-6.
- (de) von Corvin, Otto (1870). „Ein deutscher Prinz in Amerika”. Die Gartenlaube 2: 24.
- (en) Eicher, John H.; Eicher, David J. (2001). Civil War High Commands. Stanford: Stanford University Press. ISBN 0-8047-3641-3.
- (en) Salm-Salm, Agnes Elisabeth Winona (1876). Ten Years of My Life. London: Ruchard Bentley & Sons.
- (de) Bernhard von Poten: Salm-Salm, Felix Prinz zu u: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Leipzig: Duncker & Humblot. 1890.
- (en) White, Robert N. (2003). The Prince and The Yankee. London: I. B. Tauris & Company. ISBN 1-86064-897-5.
- (de) Constantin von Wurzbach: Salm-Salm, Felix Prinz zu u: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. Wien: Kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei. 1874.
