Limpopo (rijeka)
| Limpopo | |
|---|---|
 | |
| Lokacija | |
| Države |  Južna Afrika Bocvana Zimbabve Mozambik |
| Hidrografija | |
| Izvor – aps. visina | Roodepoort kod Johannesburga (kao Krokodilska rijeka) 1800[1] m |
| Ušće – aps. visina | Xai-Xai (Indijski ocean) 0 m |
| Dužina | 1750[1] km |
| Pritoke | Mpumalanga, Shashe, Msunduzi, Mzingwane, Mwenezi i Luvuhu |
| Hidrologija | |
| Protok – srednji | 170 m³/s |
| Sliv – površina | 408.250[2] km² |
| Ulijeva se u | Indijski ocean |
| Karta | |
 | |
Limpopo je jedna od najvećih rijeka Južne Afrike koja nakon izvora u Južnoafričkoj Republici teče kroz Bocvanu, Zimbabve i Mozambik do ušća u Indijski ocean. Limpopo je nakon Zambezija druga po veličini afrička rijeka koja se ulijeva u Indijski ocean.
Limpopo izvire kao Krokodilska rijeka kod Roodepoorta, zapadno od Johannesburga u južnoafričkom Witwatersrandu u, zatim prvo teče prema sjeveru, a onda prema istoku i tako pravi veliki luk na svom 1750 km dugom putu do ušća u Indijski ocean.[1] Od svog izvora rijeka teče prema sjeveru do masiva Magaliesberg, gdje je izdubila veliki kanjon kod grada Hartbeespoorta, na kom je 1923. napravljena velika brana za navodnjavanje polja u provinciji Gauteng. Zatim teče kroz plodna polja regije Bushveld, gdje s lijeve strane prima pritoku Marico. Od tog ušća zove se Limpopo (ime možda na jeziku naroda Basotha znači "rijeka vodopada").[1]
Odatle Limpopo pravi veliki zavoj i teče u smjeru sjeveroistoka, gdje formira granicu dugu oko 400 km između provincije Limpopo i Bocvane. Na tom dijelu prima brojne sezonske pritoke. Nakon velikog zavoja teče prema istoku i formira granicu između Limpopa i Zimbabvea. U Zimbabveu s lijeve strane rijeka dobija svoju veliku pritoku Shashe i teče oko 240 km kroz Mozambik do ušća. U tom dijelu rijeka ima strmoglavi pad od oko 250 metara, i to u dužini od svega 43 km, zbog tog na tom dijelu ima brojne slapove i brzace (Malala, Molukwe, Quiqueque). Rijeka Limpopo plovna je tek od ušća njene najveće pritoke Mpumalange (Slonovske rijeke), 209 km od ušća. Velike količine pijeska koje rijeka donosi onemogućuju plovidbu većih brodova, osim za visokog vodostaja. Na rijeci je kod mjesta Guijá oko 100 km od ušća napravljena velika brana za potrebe navodnjavanja.[1]
U svom gornjem dijelu, kao Krokodilska rijeka, iznad brane Hartbeespoort, rijeka ima srednji godišnji protok od 152,954.000 m³, s maksimalnim vodostajem u februaru i minimalnim u augustu. Vodostaj srednjeg i donjeg toka Limpopa ovisi o klimatskim prilikama, tako da rijeka gotovo presuši za zimskih mjeseci, ali zato u ljeto postaje prava bujica koja često plavi.[1]
Ukupni sliv rijeke Limpopo ima 408.250 km²,[2] od čega je 81.400 km² (20 %) u Bocvani, 79.800 km² (20 %) u Zimbabveu, 184.150 km² (45 %) u Južnoafričkoj Republici i 62.900 km² (15 %) u Mozambiku.[2] Rijeka ima 24 veće pritoke, 13 sa sjeverne (lijeve) i 11 s južne (desne) strane.
Prvi Evropljanin koji je vidio Limpopo bio je portugalski moreplovac Vasco da Gama, koji se usidrio na njenom ušću 1498. na putu za Indiju, i nazvao je Rio Espiritu Santo (rijeka Duha svetoga). Njen donji tok istraživao je britanski poručnik Vincent Whitshed Erskine 1868/1869. godine, a nakon njega njen srednji tok kapetan J. F. Elton 1870. godine.[1]
