Neolitski Orkney

Neolitski Orkney
Svjetska baština – UNESCO
Ujedinjeno Kraljevstvo Orkney Lokacija Orkneyja u Ujedinjenom Kraljevstvu
Registriran:	1999. (23. zasjedanje)
Vrsta:	Kulturno dobro
Mjerilo:	i, ii, iii, iv
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

Neolitski Orkney čini skupina neolitskih spomenika na otoku Mainland u Orkneyu, na sjeveru Škotske. Pod imenom "Srce neolitskog Orkneya" upisani su 1999. godine na UNESCO-vu Listu svjetske baštine u Evropi.

Spomenici u srcu neolitskog Orkneya i Skara Brae su trijumf ljudskog duha u ranoj ljudskoj historiji u izoliranim mjestima. Oni su otprilike suvremenici mastaba arhajskog doba Egipta (prva i druga dinastija), zigurata u Sumeru i prvim gradovima Harappa kulture u Indiji, a vijek ili dva ranije od zlatnog doba kineske historije. Neuobičajeno fine izrade za njihovo vrijeme, i s izuzetno bogatim nalazom dokaza, ti lokaliteti stoje kao vidljivi simbol dostignuća ranih naroda udaljenih od tradicionalnih središta civilizacije ... Stenness je jedinstven rani izraz ritualnih običaja ljudi koji su pokopali svoje mrtve u grobove kao što Maes Howe i živjeli u naseljima kao što su Skara Brae.

Arheološki lokaliteti

Stojeće kamenje Stennesa u sumrak

Zaštićeni spomenik se sastoji od četiri arheološka lokaliteta:

Slika	Ime	Lokacija	Provincija	Koordinate	Bilješke
	Maeshow ili Maes How	Mainland	Orkney	58°59′46″N 3°11′20″E	Kameni tumulusi koji izvana izgleda kao kupolni zemljani humak promjera 35 m i visine 7,3 m, s jarkom širine 14 m koji ga okružuje, iz oko 3000. pne. Unutra se nalazi grobnica koja je postavljena tako da je kroz dugi prolaz osvjetljena za zimskog solsticija. Kada su je poharali Vikinzi u 9. vijeku, ostavili su najveću kolekciju runa na svijetu.
	Stojeće kamenje Stenessa (Standing Stones of Stenness)	Mainland	Orkney	58°59′38″N 3°12′28″E	Četiri plosnata kamena preostala od 12 koji su činili neolitski kromleh iz oko 3000. pne. Tri su visoki 5 m, a najviši ima 6 m.
	Prsten Brodgara	Mainland	Orkney	59°00′07″N 3°13′43″E	Najsjevernije svetište od kamenja (kromleh) u krugu promjera 104 m, izvorno od 60 kamenja ukopani u jarku 3 x 10 m.
	Skara Brae	Mainland	Orkney	59°01′32″N 3°12′13″E	Najstarije sačuvano neolitsko kameno naselje (3180. – 2500. pne.) koje se sastoji od zbijenih kuća uz morsku obalu s iznimno uređenim interijerom u kamenu. "Škotski Pompeji", kako ih zovu, su sačuvani jer ih je prekrio morski pijesak do njihova otkrića 1850. godine. Tu su pronađeni mnogi nalazi koji svjedoče o lončarstvu, pekarstvu, lovu, stočarstvu i uzgoju školjaka, ali i radionica gdje su pronađene "Izrezbarene kamene loptice".

Godine 2008., iskapajući između Prstena Brodgara i Stojećeg kamenja Stennesa, znanstvenici su otkrili još jedno neolitsko naselje koje je nazvano Ness Brodgara. Na tom lokalitetu su 2010. godine iskopani ostaci velike građevine, s kamenim pločama dekoriranima geomatrijskim urezima i masivnim oslikanim kamenim zidom, koju su nazvali neolitskom "katedralom".

Veze

• Neolitska umjetnost
• Megalitska kultura

Vanjske veze

Neolitski Orkney na Wikimedijinoj ostavi

• Meashow na Orkneyjar Arhivirano 2017-06-16 na Wayback Machine-u
• Standing Stones o' Stenness Arhivirano 2017-06-07 na Wayback Machine-u
• Ring o' Brodgar Arhivirano 2017-07-15 na Wayback Machine-u
• Skara Brae Arhivirano 2016-05-05 na Wayback Machine-u