ابنِ ماجہ

ابو عبد اللہ محمد بن یزید ابن ماجہ الربعی القزوینی ہک محدث ہن۔ انہاں دا شمار انہاں چھی محدثین وچ تھیندا ہے جنہاں چھی محدثین کوں سب توں زیادہ مستند تسلیم کیتا ویندا ہے۔ تے جنہاں دی کتب صحاح ستہ دے ناں توں مشہور ہن۔ انہاں کوں احادیث جمع کرݨ دا شوق ہئی تے اس سلسلے وچ عراق، عرب، مصر تک سفر کیتا انہاں دی تصنیف دا ناں سنن ابن ماجہ ہے۔ ابن خلکان نے لکھا ہے کہ انھاں نے تفسیر قرآن وی لکھی ہئی۔ لیکن اوہ ہݨ ناپید ہے۔ ابوعبداللہ، ناں : محمد بن یزید بن عبد اللہ ابن ماجہ القزوینی الربعی ہے۔ عراق دے مشہور شہر قزوین وچ 209ھ مطابق 824/ وچ پیدائش تھئی۔ امام ابن ماجہ نے 22 رمضان المبارک 273 ہجری کوں 64 سال دی عمر وچ وفات پاتی۔ آپ دی وفات تے بعض شعرا نے نہایت پر درد مرثیے آکھے۔

تحصیل علم

امام ابن ماجہ نے جیہرلے شعور دی اکھ کھولی تاں آپ دے شہر قزوین وچ بڑے بڑے علما مثلاً علی بن محمد طنافسی، عمرو بن رافع، اسماعیل بن ابو سہل، ہارون بن موسیٰ تمیمی وغیرہ موجود ہن۔ ظاہر ہے کہ امام ابن ماجہ نے ابتدائی تعلیم کیتے انھاں لوگاں توں استفادہ کیتا ہوسی، لیکن افسوس ہے کہ اس پہلو توں امام صاحب دے تفصیلی حالات معلوم نی تھیندے۔

تصنیف و تالیف

امام ابن ماجہ نے ترے اہم کتاباں لکھن:

1. پہلی سنن ابن ماجہ ہے۔ ایہ ابن ماجہ دا سب توں وݙا علمی و تصنیفی تے دینی کارنامہ ہے، موجود کتب حدیث وچ ایہ ہک اہم تے متداول کتاب تصور کیتی ویندی ہے۔
2. ݙوجھی تصنیف تفسیر القرآن ہے۔ علامہ ابن کثیر اس دے بارے وچ آہدے ہن کہ ایہ ابن ماجہ دی ہک ضخیم و جامع تفسیر ہے۔ علامہ سیوطی نے دور صحابہ تے دور تابعین دے بعد دی تفاسیر دا ذکر کرݨ دے بعد تفسیر ابن جریر دے نال اس دا ذکر کیتا ہے۔ بہرحال، ایہ ہݨ ناپید ہے۔
3. امام ابن ماجہ دی تریجھی تصنیف تاریخ قزوین دی ہک کتاب ہے، لیکن افسوس دے نال آکھݨا پوندا ہے کہ ایہ وی میسر نی ۔

شاگرد

امام صاحب توں کسب فیض کرݨ والیاں وچ نمایاں ناں ایہ ہن:

1. ابراہیم بن دینار جرشی
2. احمد بن ابراہیم قزوینی
3. ابو الطیب احمد بن روح شعرانی
4. احمد بن محمد مدنی
5. اسحاق بن محمد قزوینی
6. جعفر بن ادریس