1972
1972 (MCMLXXII) lâi kárgámihe, mii gregoriaanlâš kalender mield aalgij lávurduv já nuuvâi pasepeeivi. Tot lâi 1970-lovo kuálmád ihe.
Tábáhtusah
[mute | mute käldee]Uđđâivemáánu
[mute | mute käldee]- uđđâivemáánu 1. peeivi – Espoo, Kauniaisii já Kankaanpää kävppikieldâin šoddii kaavpugeh. Huittisii, Kokemäki já Parkano kieldâin šoddii kaavpugeh. Helsig táálunkieldâst šoodâi Vantaa kävppikieldâ.
- uđđâivemáánu 2. peeivi – Suomâst algii ovdiláigásiih ovdâskoddevaaljah.
- uđđâivemáánu 14. peeivi – Tanska prinses Margrethe šoodâi Tanska roonnigin.[1]
Juovlâmáánu
[mute | mute käldee]- juovlâmáánu 7. peeivi – Apollo 17 -mánudâškirdemmätki aalgij.
- juovlâmáánu 11. peeivi – Apollo 17 siäivui Mánudáá asan.[2]
- juovlâmáánu 19. peeivi – Apollo 17 maacâi Enâmân.
Nobel-palhâšumeh
[mute | mute käldee]
- Fyysiik – John Bardeen, Leon Cooper já John Schrieffer[3]
- Kemia – Christian Anfinsen, Stanford Moore já William Howard Stein[4]
- Kirjálâšvuotâ – Heinrich Böll[5]
- Ráávhu – ij kihheen[6]
- Talhâstieđâ – Gerald Edelman já Rodney R. Porter[7]
Šoddâmeh
[mute | mute käldee]- kuovâmáánu 1. peeivi – Leymah Gbowee, ive 2011 Nobel-ráávhupalhâšume finnim liberialâš ráávhuaktivist[8]
- cuáŋuimáánu 20. peeivi – Giga Bokeria, georgialâš politikkár
- cuáŋuimáánu 21. peeivi – Narges Mohammadi, iranlâš olmoošvuoigâdvuotâpiälušteijee[9]
- syeinimáánu 23. peeivi – Marlon Wayans, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee, pyevtitteijee, komikkár, kietâčällee já elleekovestivrejeijee
- porgemáánu 6. peeivi – Geri Halliwell, brittilâš pop-lávloo ("Spice Girls")
- porgemáánu 18. peeivi – Pigga Keskitalo, sämmilâš máttáátteijee, totkee já sämitiggeaairâs
- roovvâdmáánu 7. peeivi – Eminem, ovtâstumstaatâlâš ráppájeijee, pyevtitteijee já čaittâleijee
- juovlâmáánu 6. peeivi – Katja Gauriloff, nuorttâlâš dokumentelleekovestivrejeijee já elleekovestivrejeijee
Jämimeh
[mute | mute käldee]- uđđâivemáánu 1. peeivi – Maurice Chevalier, ranskalâš čaittâleijee já lávloo (š. 1888)
- uđđâivemáánu 3. peeivi – Mohan Rakesh, indialâš kirječällee já čaaitâlmčällee (š. 1925)
- kuovâmáánu 20. peeivi – Maria Goeppert-Mayer, ive 1963 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim saksalâš-ovtâstumstaatâlâš fysikkár (š. 1906)[10]
- cuáŋuimáánu 27. peeivi – Kwame Nkrumah, ghanalâš politikkár sehe Ghana 1. president já 1. uáiviminister (š. 1909)
- cuáŋuimáánu 29. peeivi – Aarne Hytönen, syemmilâš arkkiteht (š. 1901)[11]
- porgemáánu 11. peeivi – Max Theiler, ive 1951 Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume finnim maadâafriklâš-ovtâstumstaatâlâš virolog já tuáhtár (š. 1899)[12]
- juovlâmáánu 27. peeivi – Lester B. Pearson, ive 1957 Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume finnim kanadalâš diplomaat já politikkár (š. 1897)[13]
Kalender
[mute | mute käldee]Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást 1972.
Käldeeh
[mute | mute käldee]
- ↑ Howard, Jacqueline já Slow, Oliver: Queen Margrethe II: Danish monarch announces abdication live on TV BBC News. 31.12.2023. Čujottum 31.12.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Williams, David R Apollo 17. NASA. 23.11.2018 Čujottum 10.12.2020 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 3,0 3,1 The Nobel Prize in Physics 1972. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 4,0 4,1 The Nobel Prize in Chemistry 1972. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 5,0 5,1 The Nobel Prize in Literature 1972. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 6,0 6,1 The Nobel Peace Prize 1972. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 7,0 7,1 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1972. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Leymah Gbowee nobelprize.org. Čujottum 24.10.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Narges Mohammadi nobelprize.org. Čujottum 6.10.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Maria Goeppert Mayer nobelprize.org. Čujottum 23.7.2021. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Aarne Hytönen Arkkitehtuurmuseo. Čujottum 16.6.2022. (suomâkielân)
- ↑ Max Theiler nobelprize.org. Čujottum 24.10.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Lester Bowles Pearson nobelprize.org. Čujottum 24.10.2024. (eŋgâlâskielân)