Apatia
Apatia është mungesa e ndjenjës, emocionit, interesit ose shqetësimit për diçka. Është një gjendje indiference, ose shtypje e emocioneve si shqetësimi, eksitimi, motivimi ose pasioni. Një individ apatik ka mungesë interesi ose shqetësimi për jetën emocionale, sociale, shpirtërore, filozofike, virtuale ose fizike dhe botën. Apatia mund të përkufizohet gjithashtu si mungesa e orientimit të qëllimit të një personi.[1] Apatia bie në spektrin më pak ekstrem të motivimit të zvogëluar, me abulinë në mes dhe mutizmin akinetik që është më ekstrem se apatia dhe abulia.[2]
Apatikëve mund t'u mungojë një sens qëllimi, vlera ose kuptimi në jetën e tyre. Njerëzit me apati të rëndë priren të kenë një cilësi më të ulët të jetës dhe janë në një rrezik më të lartë për vdekshmëri dhe institucionalizimin e hershëm.[3] Ata gjithashtu mund të shfaqin pandjeshmëri ose plogështi. Në psikologjinë pozitive, apatia përshkruhet si rezultat i ndjenjës së individëve se nuk zotërojnë nivelin e aftësive të nevojshme për t'u përballur me një sfidë (d.m.th. "rrjedhë"). Mund të jetë gjithashtu rezultat i mos perceptimit fare të sfidës (p.sh., sfida është e parëndësishme për ta, ose anasjelltas, ata kanë mësuar pafuqinë). Apatia zakonisht ndihet vetëm në afat të shkurtër, por ndonjëherë ajo bëhet një gjendje afatgjatë apo edhe e përjetshme, shpesh duke çuar në çështje më të thella sociale dhe psikologjike.
Apatia duhet të dallohet nga shfaqja e reduktuar e ndikimit, e cila i referohet shprehjes emocionale të reduktuar, por jo domosdoshmërisht të reduktuar emocion.
Apatia patologjike, e karakterizuar nga forma ekstreme të apatisë, tani dihet se shfaqet në shumë çrregullime të ndryshme të trurit, duke përfshirë gjendjet neurodegjenerative të shoqëruara shpesh me demencën si sëmundja e Alzheimerit,[4] sëmundja e Parkinsonit[5] dhe çrregullimet psikiatrike si skizofrenia.[6] Edhe pse shumë pacientë me apati patologjike kanë edhe depresion, disa studime kanë treguar se të dy sindromat janë të shkëputura: apatia mund të ndodhë pavarësisht nga depresioni dhe anasjelltas.[7]
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Fahed M, Steffens DC (maj 2021). "Apathy: Neurobiology, Assessment and Treatment". Clinical Psychopharmacology and Neuroscience. 19 (2): 181–189. doi:10.9758/cpn.2021.19.2.181. PMC 8077060. PMID 33888648.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Marin, R. S., & Wilkosz, P. A. (2005). Disorders of diminished motivation Arkivuar 2012-11-22 tek Wayback Machine. Journal of Head Trauma Rehabilitation, 20(4), 377-388.
- ^ Fahed M, Steffens DC (maj 2021). "Apathy: Neurobiology, Assessment and Treatment". Clinical Psychopharmacology and Neuroscience. 19 (2): 181–189. doi:10.9758/cpn.2021.19.2.181. PMC 8077060. PMID 33888648.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Nobis L, Husain M (gusht 2018). "Apathy in Alzheimer's disease". Current Opinion in Behavioral Sciences. 22: 7–13. doi:10.1016/j.cobeha.2017.12.007. PMC 6095925. PMID 30123816.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ den Brok, Melina G. H. E.; van Dalen, Jan Willem; van Gool, Willem A.; Moll van Charante, Eric P.; de Bie, Rob M. A.; Richard, Edo (maj 2015). "Apathy in Parkinson's disease: A systematic review and meta-analysis". Movement Disorders. 30 (6): 759–769. doi:10.1002/mds.26208. ISSN 1531-8257. PMID 25787145. S2CID 35664376.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Bortolon C, Macgregor A, Capdevielle D, Raffard S (shtator 2018). "Apathy in schizophrenia: A review of neuropsychological and neuroanatomical studies". Neuropsychologia. 118 (Pt B): 22–33. doi:10.1016/j.neuropsychologia.2017.09.033. PMID 28966139. S2CID 13411386.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Husain M, Roiser JP (gusht 2018). "Neuroscience of apathy and anhedonia: a transdiagnostic approach" (PDF). Nature Reviews. Neuroscience. 19 (8): 470–484. doi:10.1038/s41583-018-0029-9. PMID 29946157. S2CID 49428707.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)