Tuwa a tademaw
Tuwa a tademaw “u kamu Тывалар nu e akamu Тувинцы mungku a kamu ᠲᠤᠸᠠ u silila sulit Тува) u tucyi a binacadan, yu mahida henay uliyangha a niyadu’, i nuayawan nu kahulaman u aelcululiyanghay, atu tangnuuliyanghay, inakitidaan u elus mapulungay ku mikuwanay, tu tuwa a kanatal, aydaay a tuwabinacadan tatelungan mueneng i elus nu tuwa a kanatal. 圖瓦人（圖瓦語：Тывалар；俄語：Тувинцы；蒙古語：ᠲᠤᠸᠠ，西里爾字母：Тува)，為突厥語民族之一，明代時為兀良哈部落，清朝時被稱作阿爾泰淖爾烏梁海或唐努烏梁海，該地區現歸屬於俄羅斯聯邦的圖瓦共和國。現代圖瓦民族的主要聚居地也在俄羅斯的圖瓦共和國。
Idaw tu adidi’ milakalak i tayliwku siniyang ul a kitidaan nuamisan kenasehu atu mungku a kanatal.i cungkuay a tuwa atademaw u cayay henay kasingangan a binacadan, patucek nu mikuwanay u mungku a binacadan.
亦有少量族群分布於中華人民共和國新疆維吾爾自治區北部喀納斯湖區域與蒙古國。中國的圖瓦人是中國未識別民族，被官方登記為蒙古族。
uheni a binacadan sakaudip sa “sidi’, katalan, ngabul, sukunulay a katalan” eneg sa misaluma’ sa u kilang a luma “sayaway nu heni a kawawsa nu mibutingay miadup sakaudip , u kakawsan sa miselic tu suela atu mikacaw tu kelakela paculil I sulsuldaan” u kikungsa nuheni tu atademaw kusasaacawaen.
他們是半游牧民族（養山羊、綿羊、牛、氂牛、馴鹿、駱駝），住樺樹木屋（早期從事漁獵，風俗有滑雪以及乘木馬馳冰上），多與同族結婚。
Tuwa a tademaw.u upu a tademaw han, kiluku u mungku ku kamu idaw ku nisulitan u upu atademaw.
圖瓦人稱為都播人，記錄古代蒙古語的惠斯陶勒蓋碑文記載了都播人的大汗。
yu mahida henay atu tawyaay a ziday, idaw ku papinanay a tademaw tayni itini , kyu tuwa a tademaw nu niyadu’.
唐朝統治漠北時期和回鶻汗國時代，有部分回紇人被派到這裡，因此圖瓦人也有回紇人的部落。
Capi nu kahulaman , itiniay alalangawan, dikuc nikaudip ananam malamungku tu, u mungku kumikuwanay tu henian nayi 19 a siki nudikudan tu napaculi tu tumungku maydih malasakakaay kimisaebet maydih palekal tu nu heni a binacadan.
清朝的唐努烏梁海，並在這段時期在文化、服飾、生活習慣上蒙古化。蒙古人曾統治過他們，他們曾在19世紀末舉行過反抗蒙古封建王公的起義。
Duma a tademaw sakamusa tuwa atademaw tada malakuwit ku ni katayda I mungku sa milihida tu itiniay a binacadan . itawyi u tuwaatademaw tulu ku daduducen nuheni idaw ku cacay tahinaay ku tademaw u tuwalal a tademaw, makaala tu lasubu ku tademaw milakalak i ielkuceke a subal, u kamu nu hen isa nu kutupu a kamu misiteked.
一些人認為圖瓦是一個由突厥過渡到蒙古的過渡民族。[來源請求]當時圖瓦人有三支，其中一支是人數極少的圖法拉爾人，有數百人分布在伊爾庫茨克州，他們的語言有古都波語的特色。