Ноҳияи Конибодом

Ноҳияи маъмурӣ
Ноҳияи Конибодом
40°17′21″ с. ш. 70°26′44″ в. д.
Кишвар	Тоҷикистон
Тобеъи	вилояти Суғд
Шомили	1 шаҳр, 6 ҷамоат
Маркази маъмурӣ	Конибодом
Таърих ва ҷуғрофиё
Таърихи таъсис	26 сентябр соли 1926
Масоҳат	828,9 км²
Вақти минтақавӣ	UTC+05:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	219 900 нафар (2022)
Зичӣ	145 нафар/км²
Миллият	тоҷикон ӯзбекон
Мазҳаб	мусулмонон-сунниҳо
Забони расмӣ	тоҷикӣ
Шиносаҳои ададӣ
Сарвожа	KR
Рамзи ISO 3166-2	TJ.SU.KR
Коди телефон	+992 3454
Нишонаи почта	735610
Домени интернет	tj
Коди мошинҳо	02TJ
Парвандаҳо дар Викианбор

Ноҳияи Конибодом яке аз ноҳияҳои вилояти Суғд аст. Ноҳия 26 сентябри соли 1926 таъсис ёфтааст. Аҳолиаш 146,3 нафар (соли 2015), тоҷикон ва узбекон, масоҳаташ — 828,9 км². Маркази ноҳия шаҳри Конибодом аст. Масофа аз шаҳри Конибодом то Хуҷанд — 80 км, то Душанбе 382 км аст.

Таърих

Конибодом дар гузашта як шаҳри хеле пешрафта ва шукуфони Осиёи Марказӣ бо номи «Канд» буд. Ҳуҷҷати аслӣ, ки дар он Конибодом «Канд» номида мешавад, мактуби сафир Фатуварна мебошад, ки тақрибан дар солҳои 712—713 навишта шуда буд ва ба ҳокими шаҳри Суғд Диваштак, вақте ки Мовароунаҳр аз ҷониби Кутайба ибни Муслим, фармондеҳи сарлашкари араб ҳамла мешавад, фиристода шудааст. Аз ин ҳуҷҷат ба чунин хулоса омадан мумкин аст, ки Конибодом пеш аз ҳамлаи арабҳо вуҷуд дошт. Сайёҳи бузург ва коршиноси ҷуғрофияи асри 9 Ал-Истахрӣ дар асари худ «Ал Молик валмасолик» шаҳри Кандро ёдовар шуда, изҳор доштааст, ки он ба вилояти Суғд тааллуқ дорад. Баъдтар (дар охири асри 19) муаррихи маъруфи араб ва географи маъруфи Макаддасӣ (944—990), ки ба Хуросон ва Мовароунаҳр сафар кардааст, дар асари худ «Аҳсан — ул — такосим фи маърифат ал аколим» дар бораи шаҳри Канда маълумот медиҳад ва ёдоварӣ мекунад ки як сой аз маркази ин шаҳр гузаштааст. Маълумоти мухтасар дар бораи Канда дар китоби ҷуғрофияи вазири бузурги Сомониён — Ҷайҳонӣ оварда шудааст. Муаллиф, ки шаҳри Хуҷандро тавсиф мекунад, мегӯяд, ки ба ҷуз Ханд шаҳре ба Хуҷанд баробар нест. Дар асоси изҳороти Ҷайҳонӣ маълум мешавад, ки Канд ба минтақаи Хуҷент тааллуқ дошт ва ҳамчун як шаҳри мустақил аллакай дар асри 10 рушд кардааст.

Донишманди рус В.Наливкин дар китоби худ «Таърихи мухтасари хонигарии Қӯқанд» даъво дорад, ки дар соҳили рости Сирдарё деҳаи Хоҷаягон мавҷуд буд. Олим ба хулосае омад, ки маҳалли қаблии шаҳри Конибодом маҳз дар ҷои ин деҳа буд. Тибқи дастурҳои хаттии ӯ, деҳаи Хоҷаягон 6 ҳазор сол пеш вуҷуд дошт ва баъдан қурбонии оташ шуд. Бостоншиноси рус А. М. Костания ҳангоми таҳқиқи маҳалли деҳаи Хоҷаягон далел овард, ки замоне дар ин ҷо як маҳалли истиқоматие мавҷуд буд. Чанд сол пеш, дар ҷануби деҳаи Работ, ду сар қӯчқори мармарин ва як ханҷари биринҷӣ ёфт шуданд, ки ба асрҳои 3 — 4 пеш аз милод тааллуқ доштанд.

Дар айни замон, ин бозёфтҳои бебаҳои бойгонии санъати ҳайкалтарошӣ дар Осорхонаи Эрмитажи Санкт-Петербург маҳфузанд. Чанде пеш, ҳангоми барқарорсозии яке аз хонаҳои куҳна дар деҳаи Сарикуи ҷамоати Пулатан кӯзае ёфт шуд, ки ба гуфтаи бостоншиносон таърихи 2 ё 3 ҳазорсола дорад.

Мардум

Мардуми Конибодом ба забонҳои тоҷикӣ ва узбакӣ сухан мегӯянд. Бар пояи омори соли 2015, ноҳияи Конибодом 146,3 ҳаз. тан дошт.

сол	2012	2013	2014	2015	2019	2020
шумора (ҳаз. нафар)	185,6	↗188,9	↗192,5	↗196	↗208,4	↗211,1

Бахшбандӣ

Бар асоси Қонуни тақсимоти кишварӣ, ноҳияи Конибодом 1 шаҳр ва 6 ҷамоат дорад
№	Номи воҳид	Аҳолӣ
1	шаҳри Конибодом	49700
2	Лоҳутӣ	15539
3	Фирӯзоба	19198
4	Патар	13956
5	Пӯлодон	26031
6	Куҳандиёр	18750
7	Раҷаб Ҳамробоев	20332

Ҳукумат

Сарвари ноҳияи Конибодом Раиси Ҳукумати он аст, ки вайро Раиси Ҷумҳурии Тоҷикистон таъйин мекунад. Ниҳоди қонунгузори ноҳияи Конибодом Маҷлиси намояндагони халқӣ мебошад, ки онро раъйдиҳандагони ноҳияи Конибодом барои 5 сол интихоб мекунанд.

Зодагони диёр

Неъмат Қаробоев, ҷанговари ҶБВ (1941—1945), Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ (1940), Рауф Баротов — олими соҳаи геология, академики АИ Ҷумҳурии Тоҷикистон (1967), Мирзобобо Аҳмадов — сароянда ва навозанда, Ҳофизи халқии ҶШС Тоҷикистон (1952), Низомиддин Зоҳидов, шарқшинос, доктори илмҳои филологӣ, Юсуфҷон Аҳмадзода, шоир, нависанда, тарҷумон.