เกาหลีภายใต้การปกครองของญี่ปุ่น

โชเซ็ง 朝鮮 Chōsen 일제강점기 Iljegangjeomgi
พ.ศ. 1910–1945
ธงชาติ ตรารัฐบาลต่างพระองค์
คำขวัญ: เกาหลี: 광명천지, ญี่ปุ่น: 光明天地 "ให้แสงสว่างสาดส่องไปทั่วทั้งแดนดิน"
เพลงชาติ: คิมิงาโยะ
เกาหลี (สีแดงเข้ม) ภายในจักรวรรดิญี่ปุ่น (สีแดงอ่อน) ในระดับที่ไกลที่สุด
สถานะ	อาณานิคมของจักรวรรดิญี่ปุ่น
เมืองหลวง	เคโจ (กรุงฮันชอง)
ภาษาทั่วไป	ภาษาเกาหลี ภาษาญี่ปุ่น
การปกครอง	ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ
จักรพรรดิ
• 2453–55	จักรพรรดิเมจิ
• 2455–69	จักรพรรดิไทโช
• 2469–88	จักรพรรดิโชวะ
ข้าหลวงต่างพระองค์
• 2453–59	พลเอกเทราอูจิ มาซาตาเกะ
• 2462–70, 2472–74	พลเอกไซโต มะโกโตะ
• 2470, 2474–79	พลเอกคาซุชิเงะ อุงากิ
• 2479–85	พลอากาศเอกจิโร มินามิ
• 2485–87	คุนิอากิ โคอิโซะ
• 2487–88	พลโทโนบูยูกิ อาเบะ
ยุคประวัติศาสตร์	ยุคจักรวรรดินิยมใหม่
• รัฐในอารักขาของญี่ปุ่น	17 พฤศจิกายน 2448
• ผนวกดินแดนกับญี่ปุ่น	29 สิงหาคม พ.ศ. 1910
• ญี่ปุ่นจำนนต่อฝ่ายสัมพันธมิตร	15 สิงหาคม 1945
• หลุดพ้นจากญี่ปุ่น	2 กันยายน 2488
ประชากร
• 2450	13,000,000
สกุลเงิน	เยนเกาหลี
ก่อนหน้า ถัดไป จักรวรรดิเกาหลี สาธารณรัฐประชาชนเกาหลี รัฐบาลทหารของกองทัพสหรัฐในเกาหลี ฝ่ายบริหารพลเรือนโซเวียต
a อย่างไม่เป็นทางการ    b 총리대신 (總理大臣) ภายหลังเปลี่ยนเป็น 의정대신 (議政大臣)

เกาหลีภายใต้การปกครองของมหาจักรวรรดิญี่ปุ่น หรือ เกาหลีของญี่ปุ่น หมายถึงช่วงเวลาที่แผ่นดินเกาหลีที่มีสถานะเป็นอาณานิคมของจักรวรรดิญี่ปุ่นภายหลังการลงนามในสนธิสัญญาผนวกดินแดนญี่ปุ่น-เกาหลี ในปีค.ศ. 1910 และเป็นช่วงเวลาที่ระบอบกษัตริย์ถูกล้มล้างจากอำนาจทั้งปวง จักรพรรดิแห่งญี่ปุ่นมีสถานะเป็นพระประมุขแห่งเกาหลี และทรงตั้งรัฐบาลข้าหลวงใหญ่ขึ้นมาปกครองเกาหลี ซึ่งโดยส่วนมากจะให้ผู้บัญชากองทัพญี่ปุ่นในเกาหลีดำรงตำแหน่งนี้ โดยผลพวงจากการที่จักรวรรดิญี่ปุ่นได้ทำการยึดครองคาบสมุทรเกาหลีนั้น ส่งผลทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศเสื่อมลงระหว่างจักรวรรดิญี่ปุ่นและจักรวรรดิเกาหลี และผลพวงครั้งนั้นส่งผลมาจนถึงการแบ่งแยกเกาหลีออกเป็น 2 ประเทศ คือ ประเทศเกาหลีเหนือ และ ประเทศเกาหลีใต้ ทั้ง 2 ประเทศเคยมีความบาดหมางระหว่างกันกับประเทศญี่ปุ่นอยู่หลายครั้ง เช่น การที่ญี่ปุ่นเคยลุกล้ำอาณาเขตของเกาหลีเหนือ รวมถึงการสนับสนุนประเทศเกาหลีใต้ในการร่วมรบกับประเทศเกาหลีเหนือ เป็นต้น ทำให้เกาหลีเหนือตอบโต้ญี่ปุ่น โดยการจับชาวญี่ปุ่นไว้เป็นตัวประกัน ที่ในปัจจุบัน รัฐบาลของนายกรัฐมนตรี ชินโซ อาเบะ ได้มีการขอร้องให้ทางเกาหลีเหนือ ปล่อยตัวชาวญี่ปุ่นที่ถูกรัฐบาลเกาหลีเหนือจับไว้ คืนตัวให้กับรัฐบาลญี่ปุ่น โดยการส่งสารผ่านตัว ประธานาธิบดี มุน แจ-อิน ที่มีกำหนดการเยือนเกาหลีเหนือ ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2561 เพื่อพบปะกับนาย คิม จ็อง-อึน ผู้นำสูงสุดของเกาหลีเหนือ แต่จนขณะนี้ยังไม่ได้การตอบรับจากทางรัฐบาลเกาหลีเหนือเลย ส่วนเกาหลีใต้นั้น มีความบาดหมางกับประเทศญี่ปุ่น เรื่องข้อพิพาษดินแดน เกาะด็อกโด ที่ในปัจจุบันเป็นเกาะภายใต้การปกครองของ จังหวัดคย็องซังเหนือ ประเทศเกาหลีใต้ แต่ทางรัฐบาลญี่ปุ่นได้อ้างสิทธิ์เหนือเกาะด็อกโต ว่าเป็นเกาะในเขตการปกครองของประเทศญี่ปุ่น ซึ่งยังคงมีเหตุโต้แย้งเรื่องการพิพาศเกาะด็อกโต ระหว่างเกาหลีใต้กับญี่ปุ่นมาจนถึงปัจจุบัน นั่นจึงเป็นเหตุที่ทำให้เกาหลีทั้งสองมีความบาดหมางระหว่างกันกับประเทศญี่ปุ่นเป็นระยะๆ มาจนถึงปัจจุบัน

ญี่ปุ่นยึดพอร์ตอาเธอร์ได้ในที่สุดในพ.ศ. 2448 (ค.ศ. 1905)การชนะสงครามกับรัสเซียในครั้งนี้ ทำให้ญี่ปุ่นเป็นเจ้าแห่งเอเชียตะวันออก และสามารถขอการสนับสนุนจากชาติตะวันตกในการยึดครองเกาหลีได้ เช่น สหรัฐอเมริกายินยอมให้ญี่ปุ่นแผ่อิทธิพลสู่เกาหลีในข้อตกลงทาฟต์-คะสึระ จนบังคับเกาหลีลงนามใน สนธิสัญญาอึลซา ให้เกาหลีตกเป็นรัฐในอารักขาของจักรวรรดิญี่ปุ่น โดยมีเพียงรัฐมนตรีเกาหลีบางคนเท่านั้นที่ลงนามยอมรับ แต่ตัวจักรพรรดิควางมูเองมิได้ทรงลงนามด้วย แต่อย่างไรก็ตาม เกาหลีก็ได้หมดสภาพในการติดต่อสัมพันธ์กับต้างประเทศ และการค้ากับต่างประเทศผ่านท่าเรือทุกแห่งญี่ปุ่นจะเข้าควบคุมดูแล รวมทั้งเข้ายึดครองระบบขนส่งและสื่อสารทั้งหมดของประเทศ

แต่จักรพรรดิควางมูก็ยังไม่ทรงหมดความหวัง โดยแอบส่งทูตไปยังการประชุมอนุสัญญากรุงเฮกในปีพ.ศ. 2450 (ค.ศ. 1907) เพื่อเรียกร้องความยุติธรรมจากการกระทำของญี่ปุ่นในสภาโลก แต่บรรดามหาอำนาจทั้งหลายไม่ยอมรับเกาหลีเป็นรัฐเอกราช และไม่ยอมให้ผู้แทนเกาหลีเข้าร่วมการประชุม เมื่อญี่ปุ่นทราบเหตุการณ์จึงกล่าวโทษเกาหลีว่าละเมิดข้อสัญญาในสนธิสัญญาอึลซา จึงบังคับให้เกาหลีทำสนธิสัญญาญี่ปุ่น-เกาหลีฉบับที่ 3 ในปี พ.ศ. 2450 (ค.ศ. 1907) และให้จักรพรรดิควางมูสละบัลลังก์ให้พระโอรสขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิยุงฮึย ชาวญี่ปุ่นได้เข้าเป็นผู้บริหารประเทศ จักรพรรดิควางมูสิ้นพระชนม์ในปีเดียวกัน

จนในพ.ศ. 2453 (ค.ศ. 1910) การลงนามในสนธิสัญญาผนวกดินแดนญี่ปุ่น-เกาหลี ทำให้ญี่ปุ่นเข้ายึดครองเกาหลีอย่างสมบูรณ์ ในสนธิสัญญามีตราตั้งพระราชลัญจกร แต่ไม่มีพระนามของจักรพรรดิยุงฮึย กลับมีลายมือชื่อของลีวานยง นายกรัฐมนตรีเกาหลีแทน ดังนั้นตลอดเวลาและหลังการยึดครองของญี่ปุ่น จึงมีคำถามโดยเฉพาะกับชาวเกาหลีว่าสนธิสัญญาฉบับนี้มีความถูกต้องมากเพียงใด ซึ่งแน่นอนว่าชาวเกาหลีในปัจจุบันจะต้องไม่ยอมรับสัญญาฉบับนี้ และประกาศให้สัญญาฉบับนี้เป็นโมฆะในพ.ศ. 2548 แต่ไม่ว่าจะอย่างไรก็ตาม เกาหลีก็ตกเป็นอาณานิคมของญี่ปุ่นไป 30 กว่าปี จนกระทั่งญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่สอง เกาหลีจึงถูกแบ่งเป็นเหนือและใต้