ข้ามไปเนื้อหา

เอดเวิร์ด เจนเนอร์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เอดเวิร์ด เจนเนอร์

FRS FRCPE
เกิด17 พฤษภาคม ค.ศ. 1749
บาร์กลีย์ กลอสเตอร์เชอร์ ประเทศอังกฤษ
เสียชีวิต26 มกราคม ค.ศ. 1823(1823-01-26) (73 ปี)
บาร์กลีย์ กลอสเตอร์เชอร์ ประเทศอังกฤษ
ศิษย์เก่า
มีชื่อเสียงจาก
คู่สมรสแคทเธอรีน คิงสโคป (สมรส 1788; เสียชีวิต 1815)
บุตร3
อาชีพทางวิทยาศาสตร์
สาขาเภสัชกร/ศัลยกรรม, ธรรมชาติวิทยา
อาจารย์ที่ปรึกษาจอห์น ฮันเตอร์

เอดเวิร์ด เจนเนอร์ (อังกฤษ: Edward Jenner, FRS FRCPE;[1] 17 พฤษภาคม ค.ศ. 1749 – 26 มกราคม ค.ศ. 1823) เป็นแพทย์และนักวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษที่เป็นผู้บุกเบิกแนวคิดวัคซีนและผลิตวัคซีนโรคฝีดาษ วัคซีนชนิดแรกของโลก[2][3] คำว่า วัคซีน และ การให้วัคซีน มาจากคำว่า Variolae vaccinae ('ตุ่มหนองของวัว') ซึ่งเป็นคำที่เจนเนอร์ประดิษฐ์ขึ้นเพื่อเรียกฝีดาษวัว ใน ค.ศ. 1798 เขาใช้ศัพท์นี้ในหัวข้อ Inquiry into the Variolae vaccinae known as the Cow Pox เพื่อกล่าวถึงผลการป้องกันโรคฝีดาษจากฝีดาษวัว[4]

ในโลกตะวันตก เจนเนอร์มักได้รับการกล่าวถึงเป็น "บิดาแห่งวิทยาภูมิคุ้มกัน"[5] และกล่าวกันว่าผลงานของเขาได้ช่วยเหลือ "หลายชีวิตมากกว่าผู้ใด"[6]: 100 [7] ในสมัยของเจนเนอร์ ประชากรโลกประมาณ 10% เสียชีวิตจากโรคนี้ โดยในเมืองและนครที่โรคแพร่กระจายได้ง่าย ตัวเลขพุ่งสูงถึง 20%[7] ใน ค.ศ. 1821 เขาได้รับการแต่งตั้งเป็นแพทย์ประจำสมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 4 และได้รับเลือกเป็นนายกเทศมนตรีบาร์กลีย์ เขาเป็นสมาชิกราชสมาคม ในด้านสัตววิทยา เขาเป็นหนึ่งในนักวิชาการสมัยใหม่กลุ่มแรกที่กล่าวถึงภาวะกาฝากของนกคัคคู (อาริสโตเติลก็กล่าวถึงพฤติกรรมนี้ใน History of Animals)

ชีวิตช่วงต้น

[แก้]
ฉบับร่างที่เขียนด้วยลายมือที่กล่าวถึงวัคซีนชนิดแรกของเจนเนอร์ จัดแสดงที่ราชวิทยาลัยศัลยแพทย์แห่งอังกฤษในลอนดอน

เอดเวิร์ด เจนเนอร์เกิดในวันที่ 17 พฤษภาคม ค.ศ. 1749[8] ที่บาร์กลีย์ กลอสเตอร์เชอร์ ประเทศอังกฤษ โดยเป็นบุตรคนที่ 8 จากทั้งหมด 9 คน เรเวอเรนด์ สตีเฟน เจนเนอร์ พ่อของเขา เป็นตัวแทนแห่งบาร์กลีย์ ทำให้เจนเนอร์ได้รับการศึกษาขึ้นพื้นฐานได้มาก[8]

การศึกษาและฝึกฝน

[แก้]

ตอนอยู่ในวัยหมุ่น เขาศึกษาที่โรงเรียนแคทเธอรีน เลดีบาร์กลีย์ (Katherine Lady Berkeley's School) ในวุทัน-อันเดอร์-เอจ และในไซเรินเซสเตอร์[8] ในเวลานั้น เขาได้รับการปลูกฝี (ด้วยวิธี variolation) โรคฝีดาษ ซึ่งมีผลกระทบต่อสุขภาพโดยทั่วไปในระยะยาว[8] ตอนอายุ 14 ปี เขาเป็นเด็กฝึกงานให้กับแดเนียล ลัดโลว์ ศัลยแพทย์ประจำชิงปิงซอดบิวรี เซาท์กลอสเตอร์เชอร์ เป็นเวลา 7 ปี โดยเขาได้รับประสบการณ์ในการเป็นศัลยแพทย์ส่วนใหญ่ในช่วงนี้[8]

ใน ค.ศ. 1770 ตอนอายุ 21 ปี เจนเนอร์กลายเป็นเด็กฝึกงานด้านการผ่าตัดและกายวิภาคศาสตร์ภายใต้ศัลยแพทย์ จอห์น ฮันเตอร์และคนอื่น ๆ ในโรงพยาบาลเซนต์จอร์จส์ ลอนดอน[9]

ชีวิตช่วงหลัง

[แก้]

ปักษีวิทยา

[แก้]

นอกจากเป็นแพทย์แล้ว เอดเวิร์ด เจนเนอร์ ยังถือว่าเป็นนักปักษีวิทยาอีกด้วย ด้วยผลงานทางวิทยาศาสตร์ชิ้นแรกก่อนการค้นพบวัคซีน คือ การศึกษาพฤติกรรมการขยายพันธุ์ของนกในวงศ์นกคัคคู (Cuculidae) หรือนกกาเหว่าอีกด้วย ซึ่งเป็นนกที่มีพฤติกรรมวางไข่ไว้ในรังของนกชนิดอื่น และปล่อยให้พ่อแม่นกชนิดอื่นนั้นเลี้ยงดูลูกของตัวเอง ซึ่งในเวลานั้น (ศตวรรษที่ 18) ผู้คนยังไม่รู้ว่านกคัคคูทำอย่างนั้นไปเพื่ออะไร เจนเนอร์ได้ตีพิมพ์เรื่องนี้ในปี ค.ศ. 1778 เจนเนอร์ได้บันทึกไว้ว่าไม่เพียงแค่แม่นกคัคคูเท่านั้นที่วางไข่ไว้ในรังของนกชนิดอื่น แต่ลูกนกคัคคูที่ฟักออกมา จะทำการผลักดันลูกนกตัวเดิมในรังด้วยข้อศอกและหลังให้ตกลงไปจากรังอีกด้วย เพื่อครอบครองรังแต่ผู้เดียว แม้รายงานฉบับนี้นักวิทยาศาสตร์หลายคนในขณะนั้นยังไม่เชื่อ แต่ก็ทำให้เจนเนอร์ได้เข้าเป็นสมาชิกของราชสมาคมแห่งลอนดอน[10]

แต่งงานและยามนุษย์

[แก้]
ใบรับรองการเข้าร่วมวิทยากรที่มอบให้กับเจนเนอร์ เขาได้เข้าร่วมการบรรยายเกี่ยวกับเคมี การแพทย์ และฟิสิกส์หลายแห่ง

เจนเนอร์แต่งงานกับแคทเธอรีน คิงส์คอต (Catherine Kingscote; เสียชีวิตจากวัณโรคใน ค.ศ. 1815 ) ในเดือนมีนาคม ค.ศ. 1788 เขาอาจพบเธอขณะที่ตัวเขาและคนอื่นกำลังทดลองกับลูกโป่ง ลูกโป่งทดลองลอยลงที่คิงส์คอตพาร์ก กลอสเตอร์เชอร์ ที่ถือครองโดยแอนโทนี คิงส์คอต พ่อของแคทเธอรีน[11] ทั้งคู่มีลูก 3 คน: เอดเวิร์ด รอเบิร์ต (1789–1810), รอเบิร์ต ฟิตซ์ฮาร์ดิง (1792–1854) และแคทเธอรีน (1794–1833)[12]

เขาได้รับปริญญาแพทยศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเซนต์แอนดรูวส์ใน ค.ศ. 1792[13] เขาได้รับเครดิตจากการพัฒนาความเข้าใจของอาการเจ็บหน้าอก[14]

การคิดค้นวัคซีน

[แก้]

เสียชีวิต

[แก้]

เจนเนอร์ประสบกับการตกเลือดในสมองในวันที่ 25 มกราคม ค.ศ. 1823 ทำให้ส่วนขวาของร่างกายเป็นอัมพาต[6]: 314  เขาไม่ได้ฟื้นตัวและเสียชีวิตในวันถัดมาด้วยอาการสโตรกที่ชัดเจนครั้งที่สองในวันที่ 26 มกราคม ค.ศ. 1823[6] อายุ 73 ปี ศพของเขาได้รับการฝังที่ห้องสุสานครอบครัวที่โบสถ์นักบุญแมรี บาร์กลีย์[15]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ "Jenner, Edward (1749–1823)". rcpe.ac.uk. Royal College of Physicians of Edinburgh. 28 January 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 12 May 2021. สืบค้นเมื่อ 2018-06-26.
  2. ↑ Riedel, Stefan (January 2005). "Edward Jenner and the history of smallpox and vaccination". Proceedings (Baylor University. Medical Center). Baylor University Medical Center. 18 (1): 21–25. doi:10.1080/08998280.2005.11928028. PMC 1200696. PMID 16200144.
  3. ↑ Baxby, Derrick (2009) [2004]. "Jenner, Edward (1749–1823)". Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/14749. สืบค้นเมื่อ 2 December 2022.
  4. ↑ Baxby, Derrick (1999). "Edward Jenner's Inquiry; a bicentenary analysis". Vaccine. 17 (4): 301–307. doi:10.1016/s0264-410x(98)00207-2. PMID 9987167.
  5. ↑ "History – Edward Jenner (1749–1823)". BBC. 1 November 2006. สืบค้นเมื่อ 28 July 2009.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Baron, John (1838). The Life of Edward Jenner M.D. LL.D. F.R.S. (ภาษาอังกฤษ). Vol. 2. London: Henry Colburn. p. 310. hdl:2027/nc01.ark:/13960/t2t523s95 – โดยทาง HathiTrust.
  7. ↑ 7.0 7.1 "How did Edward Jenner test his smallpox vaccine?". The Telegraph. Telegraph Media Group. 13 พฤษภาคม 2016. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 26 มกราคม 2022. สืบค้นเมื่อ 2 ธันวาคม 2017.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 "About Edward Jenner". The Jenner Institute. สืบค้นเมื่อ 12 April 2020.
  9. ↑ "Young Edward Jenner, Born in Berkeley". Edward Jenner Museum. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 September 2012. สืบค้นเมื่อ 4 September 2012.
  10. ↑ "ท่องโลกกว้าง : เจาะความลับของธรรมชาติ ตอน นกจอมลวง ผีเสื้อเจ้าเล่ห์ และ คำกล่าวขาน". ไทยพีบีเอส. 19 February 2015. สืบค้นเมื่อ 20 February 2015.[ลิงก์เสีย]
  11. ↑ Richard B. Fisher, Edward Jenner (Andre Deutsch, 1991) pp. 40–42 แม่แบบ:ISBN?
  12. ↑ The Journal of Genealogy and Family History, Vol. 2, No. 1 (2018)
  13. ↑ "A brief history of the University". University of St Andrews. สืบค้นเมื่อ 11 February 2018. Through the centuries many great minds have been attracted to St Andrews:...Edward Jenner, pioneer of the smallpox vaccine (MD, 1792)
  14. ↑ Beasley AW (2011). "A story of heartache: the understanding of angina pectoris in the pre-surgical period". The Journal of the Royal College of Physicians of Edinburgh. 41 (4): 361–365. doi:10.4997/JRCPE.2011.416. PMID 22184576.
  15. ↑ "Edward Jenner – St Mary's Church, Berkeley, Gloucestershire". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 20 September 2011. สืบค้นเมื่อ 15 December 2010.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
Stub icon

บทความชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เอดเวิร์ด_เจนเนอร์&oldid=11209035"