แม่น้ำยาลฺวี่
| แม่น้ำยาลฺวี่ (อัมนก) | |
|---|---|
 | |
 ที่ตั้งของแม่น้ำยาลฺวี่ | |
| ที่มาของชื่อ | ภาษาแมนจู: "ชายแดนระหว่างสองประเทศ" |
| ที่ตั้ง | |
| ประเทศ | จีน และเกาหลีเหนือ |
| มณฑล/จังหวัด | จี๋หลิน, เหลียวหนิง (จีน), รยังกัง, ชากัง, พย็องอันเหนือ, เขตบริหารพิเศษชินอึยจู (เกาหลีเหนือ) |
| ลักษณะทางกายภาพ | |
| ต้นน้ำ | ทะเลสาบสวรรค์ตอนใต้, ชายแดนจีน-เกาหลีเหนือ, ภูเขาแพ็กดู |
| • พิกัด | 41°58′8″N 128°4′24″E / 41.96889°N 128.07333°E |
| ปากน้ำ | อ่าวเกาหลี |
• พิกัด | 39°52′N 124°19′E / 39.867°N 124.317°E |
| ความยาว | 790 กิโลเมตร (490 ไมล์) |
| แม่น้ำยาลฺวี่ | |||||||||||||||||||||
| ชื่อภาษาจีน | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| อักษรจีนตัวเต็ม | 鴨綠江 | ||||||||||||||||||||
| อักษรจีนตัวย่อ | 鸭绿江 | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| ชื่อภาษาเกาหลี | |||||||||||||||||||||
| โชซ็อนกึล | |||||||||||||||||||||
| ฮันจา | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| ชื่อภาษาแมนจู | |||||||||||||||||||||
| อักษรแมนจู | ᠶᠠᠯᡠ ᡠᠯᠠ | ||||||||||||||||||||
| อักษรโรมัน | Yalu ula | ||||||||||||||||||||
แม่น้ำยาลฺวี่ (จีนตัวย่อ: 鸭绿江; จีนตัวเต็ม: 鴨綠江; พินอิน: Yālǜ Jiāng; อังกฤษ: Yalu River) หรือ แม่น้ำอัมนก (เกาหลี: 압록강; ฮันจา: 鴨綠江; อาร์อาร์: Amnokkang; เอ็มอาร์: Amnokgang; อังกฤษ: Amnok River) เป็นแม่น้ำที่เป็นพรมแดนธรรมชาติกั้นระหว่างจีน และเกาหลีเหนือ และมีความสำคัญต่อประวัติศาสตร์เกาหลีอย่างมาก
ภูมิศาสตร์
[แก้]จุดเริ่มต้นของแม่น้ำที่ความสูง 2,500 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลบนภูเขาแพ็กดูบนพรมแดนระหว่างจีนกับเกาหลีเหนือ แม่น้ำไหลลงใต้สู่เขตเมืองฮเยซาน (혜산시) ก่อนจะเลี้ยวไปทางตะวันตกเฉียงเหนือเป็นระยะทาง 130 กิโลเมตร ถึงเขตเมืองหลินเจียง (临江市) จากนั้นวกกลับลงทางใต้เป็นระยะอีก 300 กิโลเมตร เพื่อไหลลงสู่อ่าวเกาหลี ระหว่างเมืองตานตง (丹东市) และเมืองชินอึยจู (신의주시) โดยเป็นเส้นกั้นพรมแดนของมณฑลจี๋หลิน และมณฑลเหลียวหนิงของประเทศจีน กับจังหวัดรยังกังจังหวัดชากัง จังหวัดพย็องอันเหนือ และเขตบริหารพิเศษชินอึยจูของประเทศเกาหลีเหนือ
แม่น้ำมีความยาว 795 กิโลเมตร (494 ไมล์) โดยลุ่มแม่น้ำมีขนาดกว่า 30,000 ตารางกิโลเมตร แควที่สำคัญที่สุดของแม่น้ำยาลฺวี่ได้แก่แม่น้ำในประเทศเกาหลีเหนือคือ แม่น้ำชางจิน (장진강; 長津江), แม่น้ำฮอชอน (허천강; 虛川江), แม่น้ำทกโร (독로강; 禿魯江) และแม่น้ำในประเทศจีนคือ แม่น้ำอ้าย (璦河) และแม่น้ำหุน (浑江) ตลอดความยาวส่วนใหญ่ของแม่น้ำไม่สามารถเดินเรือได้สะดวก[1] โดยแม่น้ำส่วนใหญ่จะกลายเป็นน้ำแข็งในฤดูหนาวและสามารถเดินเท้าข้ามฝั่งได้[2]
ความลึกของแม่น้ำยาลฺวี่อยู่ระหว่างส่วนที่ตื้นบางพื้นที่ทางด้านตะวันออกของเมืองฮเยซานมีความลึก 1 เมตร (3 ฟุต 3 นิ้ว) ไปจนถึงส่วนที่ลึกของแม่น้ำใกล้ทะเลเหลืองมีความลึก 2.5 เมตร (8 ฟุต 2 นิ้ว)[3] ปากแม่น้ำเป็นที่ตั้งของพื้นที่สำคัญเพื่อการอนุรักษ์นกแม่น้ำอัมนก ซึ่งประกาศโดยองค์กรอนุรักษ์นกสากล (Birdlife International)[4]
เกาะในแม่น้ำยาลฺวี่มีประมาณ 205 เกาะ ตามสนธิสัญญาพรมแดนจีน–เกาหลีเหนือ ค.ศ. 1962 แบ่งอาณาเขตของเกาะตามกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ในแต่ละเกาะ เกาหลีเหนือครอบครอง 127 เกาะและจีน 78 เกาะ เนื่องจากเกณฑ์การแบ่งทำให้เกาะบางเกาะเช่นเกาะฮวางกึมพยอง (황금평도) เป็นของเกาหลีเหนือแม้ที่ตั้งจะอยู่ติดกับฝั่งประเทศจีน
ประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง
[แก้]ในอดีตแม่น้ำแห่งนี้เป็นจุดเริ่มต้นของอาณาจักรโครยอ ได้ก่อตั้งราชธานีแคซ็อง (ปัจจุบันตั้งอยู่ในเขตชีอัน) และสร้างป้อมปราการตลอดแนวแม่น้ำ[5]
ก่อนจะถูกรัฐประหารในเวลาต่อมาโดยขุนศึกคนสำคัญของอาณาจักรคือ อี ซ็องกเย (ภายหลังมีชื่อว่า พระเจ้าแทโจ แห่งโชชอน) และสถาปนาราชวงศ์โชซ็อนในเวลาต่อมา โดยจุดที่ อี ซ็องกเย ได้หันทัพกลับแคซ็องก่อนจะกลับไปรัฐประหารคือเกาะวีฮวากลางแม่น้ำ[6]
แม่น้ำสายนี้เป็นยังเป็นจุดทางยุทธศาสตร์ระหว่างจีนและเกาหลี ในสงครามหลายครั้งได้แก่
ยุทธการที่แม่น้ำยาลวี่ ค.ศ. 1894 ในสงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง
ยุทธการที่แม่น้ำยาลวี่ ค.ศ. 1904 ในสงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น
ยุทธการใกล้แม่น้ำยาลวี่ ค.ศ. 1950 สงครามเกาหลี
ยุคที่ถูกปกครองโดยญี่ปุ่น (ค.ศ. 1910–1945) ทางตอนไต้ของแม่น้ำได้ถูกเปลี่ยนเป็นเขตอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ โดยเกือบ 20% ของผลผลิตทางอุตสาหกรรมทั้งหมดของญี่ปุ่นขณะนั้น มาจากนิคมอุตสาหกรรมในเกาหลี
ในสงครามเกาหลี แม่น้ำสายนี้ยังเป็นชนวนที่จีนได้เข้าร่วมสงครามยกกองทัพขนาดใหญ่ข้ามแม่น้ำเข้ามาในสมรภูมิ หลังจากกองกำลังรักษาสันติภาพแห่งสหประชาชาติละเลยคำเตือนของจีนได้เคลื่อนพลเข้าใกล้แม่น้ำ ณ ตอนนั้นการสู้รบทำให้สะพานถูกทำลายเหลือเพียงสะพานเดียวซึ่งในปัจจุบันเป็นสะพานมิตรภาพเชื่อมระหว่างซึนอึยจู ประเทศเกาหลีเหนือ และ ตานตง ประเทศจีน
หุบเขาทางตะวันตกของแม่น้ำเป็นจุดที่มีการต่อสู้ทางอากาศระยะประชิด (dogfight) เพื่อครองน่านฟ้าอันโด่งดังซึ่งถูกขนานนามว่า “ตรอกซอยแห่งมิก” เพราะปรากฎเครื่องบินรบ MiG-15 ของฝ่ายจีน รัสเซีย และ เกาหลีเหนือในบริเวณดังกล่าวจำนวนมาก[7]
แม่น้ำแห่งนี้ยังเป็นจุดที่ผู้ลี้ภัยชาวเกาหลีเหนือใช้ข้ามฝั่งไปยังจีน แต่ก็ไม่มากเท่าแม่น้ำตูเมนที่เป็นจุดที่ใช้ในการอพยพข้ามฝั่งมากที่สุด[8]
ตามความเห็นของนักวิชาการ แม่น้ำยาลวี่ถือเป็นพรมแดนธรรมชาติระหว่างจีน-เกาหลีเหนือที่ไม่เคยเปลี่ยนแปลงตลอดประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 1000 ปี[9]
เศรษฐกิจ
[แก้]แม่น้ำสายนี้เป็นที่ตั้งของเขื่อนซุปพุง เขื่อนสำคัญในการสร้างพลังงานไฟฟ้าจากน้ำและเป็นหนึ่งในเขื่อนที่ใหญ่ที่สุดของเอเชียมีขนาดสูง 106 เมตร ยาว 460 เมตร โดยสร้างไว้ต้นน้ำก่อนจะถึงเมืองซึนอึยจู ประเทศเกาหลีเหนือ นอกจากนี้แม่น้ำยังเป็นเส้นทางหลักในการเดินทางโดยเฉพาะสำหรับขนส่งลำเลียงไม้ที่ตัดบริเวณป่าริมแม่น้ำ เป็นแหล่งประมงสำหรับคนท้องถิ่น ปลายน้ำต่อเขื่อนซุปพุงคือเขื่อนไตพิงวัน ส่วนเขื่อนที่อยู่ต้นน้ำต่อเขื่อนซุปพุงคือเขื่อนอันบอง โดยทั้งหมดเป็นเขื่อนที่ผลิตไฟฟ้าได้
บริเวณปากแม่น้ำเหนือตานตงใกล้กับเมืองฮูชานเป็นชุมชนเกาหลีเหนือซึ่งมีสภาพยากจนและไม่มีไฟฟ้าใช้[10]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "Sediments in Korea Bay and Incheon Bay, North and South Korea". www.eosnap.com. 25 มีนาคม 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 มกราคม 2012. สืบค้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2021.
- ↑ "A trip to the North Korea-China border, in photos". NK News. 29 พฤษภาคม 2015.
- ↑ "Yalu River | river, Asia". Encyclopedia Britannica (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2021.
- ↑ "Amrok River estuary". Important Bird Areas factsheet. BirdLife International. 2013. สืบค้นเมื่อ 25 เมษายน 2013.
- ↑ World Heritage Centre. "Capital Cities and Tombs of the Ancient Koguryo Kingdom" (ภาษาอังกฤษ). UNESCO/WHC.
- ↑ "What Is Hwanggumpyong Island?". english.chosun.com (ภาษาอังกฤษ). Chosunilbo. 10 มิถุนายน 2011.
- ↑ Zhang, Shu Guang (1995). Mao's military romanticism: China and the Korean War, 1950–1953. Modern war studies. Lawrence (Kan.): University press of Kansas. ISBN 978-0-7006-0723-5.
- ↑ Asian Boss. What North Korean Defectors Think Of North Korea | STAY CURIOUS #1. ghostarchive.org.
- ↑ "Oldest border in the world". koreatimes (ภาษาอังกฤษ). 5 เมษายน 2020.
- ↑ "We took a boatride on the Yalu River across the Sino-Korean Border. Here's what we saw". Visit North Korea (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 28 พฤศจิกายน 2017. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 19 มีนาคม 2021.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ แม่น้ำยาลฺวี่- Yalu River. สารานุกรมบริแทนนิกา.
- . New International Encyclopedia. 1905.
 | บทความเกี่ยวกับภูมิศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |