Causal layered analysis

Causal Layered Analysis (CLA) - เป็นวิธีการมองอนาคตที่สามารถนำไปใช้ได้ในหลายสถานการณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการวางแผนด้วยภาพอนาคต (scenarios) วิธีการนี้อาศัยหลักการที่ว่า การพิจารณาประเด็นในเรื่องต่าง ๆ มักจะได้รับอิทธิพลอย่างสูงจากวิถีทางที่เราเข้าใจเรื่องนั้นๆ อิทธิพลที่ว่านี้จึงเป็นข้อจำกัดที่ไปกำหนดกรอบของความเปลี่ยนแปลงที่น่าจะเกิดขึ้นได้

CLA แบ่งออกเป็นสี่ระดับ คือ

1. Litany หมายถึงเหตุการณ์ที่มองเห็น แต่ขาดความปะติดปะต่อกัน เช่น ข่าวในหน้าหนังสือพิมพ์ (เป็นส่วนที่ผิวเผินมากที่สุดของภาพอนาคต)
2. Social causes ได้แก่เหตุแห่งปรากฏการณ์นั้น เช่น ต้นเหตุในทางเทคโนโลยี ทางเศรษฐกิจ ทางสิ่งแวดล้อม หรือทางการเมือง
3. Discourse/Worldview คือโลกทรรศน์ของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ซึ่งอาจจะมาจากอุดมคติ (นี่เป็นกระบวนทัศน์ในระดับลึกของอารยธรรม
4. Myth/Metaphor เทพนิยายปรัมปรา ตำนาน หรือความเชื่อลี้ลับที่อยู่ใต้จิตสำนึก

ความยากของ CLA อยู่ที่การดำเนินการวิจัยที่ต้องเคลื่อนขึ้นลงชั้นการวิเคราะห์ที่ลึกต่าง ๆ กันเหล่านี้ เพื่อให้เกิดการทำความเข้าใจที่ครอบคลุมในหลายระดับที่แตกต่างกัน