Juche
.jpg)
 |
| Şu madde dizisinin bir parçasıdır: Kuzey Kore devlet yapısı |
| Makale serilerinden |
 |
Juche veya Cuçe (Korece: 주체사상; genellikle çevrilmez[1] veya kendindenlik-sürdürülebilirlik olarak çevrilir), hükûmet tarafından "Kim İl-sung'un ulusal ve uluslararası düşünceye özgün, mükemmel ve devrimci katkısı" olarak nitelendirilen Kuzey Kore'nin resmi devlet ideolojisidir.[2] "İnsan kaderinin efendisidir", Kore halkının "devrimin ve inşaatın ustaları" olarak hareket etmeleri ve kendine güvenmek ve güçlü olmak suretiyle bir ulusun gerçek sosyalizmi elde edebileceğini ileri sürmektedir.[3]
Kim İl-sung (1912-1994), başlangıçta Marksizm–Leninizm'in tarihsel materyalist fikirlerini birleştirirken karakter olarak açıkça Koreli hale gelinceye kadar Marksizm-Leninizm'in bir değişkeni olarak görülüyordu ve bireyi, milleti devleti ve egemenliğini kuvvetle vurgulayarak ideolojiyi geliştirdi.[2] Sonuç olarak Kuzey Kore hükûmeti, Juche’yi 1950'lerden sonraki politika kararlarını gerekçelendirmek için kullandığı bir dizi ilke olarak kabul etti. Bu ilkeler arasında, ulusun jarip (ulusal ekonomi) inşası yoluyla, talep edilen cajuya (bağımsızlık) doğru ilerletilmesi ve sosyalizmi kurmak için jawi'ye (öz savunma) vurgu yapılması yer almaktadır.[2]
Juche uygulaması, tarımsal bağımsızlık ve dışa bağımlılığın bitirilmesi yoluyla sürdürülebilirlik ideallerine dayanmaktadır. Juche ideolojisi, birçok bilgin ve gözlemci tarafından, Kuzey Kore Hükûmeti'nin totaliter yönetimini sürdürme ve ülkenin izolasyonunu haklı çıkarma mekanizması olarak eleştirildi.[4]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Juche, Japonca okuması "shutai" olan Çince-Japonca 主體 kelimesinden gelir. Kelime, 1887'de Alman felsefesinde "subjekt" kavramını (bir nesneyi ya da çevreyi algılayan ya da hareket eden varlık) Japonca'ya çevirmek için yazılmıştır. Kelime yüzyılın başında Kore diline göç etti ve bu anlamı korudu. Shutai, Karl Marx'ın yazılarının Japonca tercümelerinde görünmeye devam etti. Marx'ın Kuzey Kore basımları, 1955'te sözde roman anlamında Kim İl-sung'a atfedilmeden önce bile, Juche kelimesini kullandı.
Günümüzün Kuzey Kore konusundaki politik söyleminde Juche, "kendine güvenme", "özerklik" ve "bağımsızlık" çağrışımına sahiptir. Kore'nin "sada" kavramına muhalefet olarak tanımlanır veya büyük güçlere güvenir. Güney Koreliler sözcüğü Kuzey Kore ideolojisine referans olmadan kullanırlar.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynağı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuzey Kore hükûmetinin resmi açıklamaları, Juche'nun kökenini, 1930'da Japonya işgaline karşı "kurtuluş mücadelesinde" Kim İl-sung'un Anti-Emperyalist Gençlik Birliğindeki deneyimlerine bağladı. Juche'ye bir ideoloji olarak ilk belgelenen referans, 1955 yılında Kim İl-sung tarafından "Dogmatizm ve Formalizmi Ortadan Kaldırmak ve İdeolojik Çalışmada Juche'nin Kurulması" başlıklı bir konuşmada yayınlandı. Konuşma, Çin'deki önceki Yanan Doğrultma Hareketi'ne benzer bir siyasi temizliği teşvik etmek için yapıldı.[5]
Kim'in ideoloji danışmanı Hwang Jang-yop, 1950'lerin sonlarında, bir kişilik kültü kuran Kim'in Marksizm–Leninizm'i[6] Kuzey Kore ideolojisinde kendi versiyonunu geliştirmeye çalıştığı 1955 konuşmasını keşfetti.[7][8]
Kavramlar
[değiştir | kaynağı değiştir]"Kimilsungism" terimi ilk kez 1970'lerde Kim Jong-il tarafından belirtildi[9] ve bir Monolitik İdeolojik Sistemin Kurulmasına İlişkin On Prensip ile birlikte sunuldu.[9] Terimin Kuzey Kore literatürüne girmesinden kısa bir süre sonra, Kim Jong-il, tüm toplumun kimilsungism-isation [sic] kampanyasını başlattığını iddia etti.[9] Bu kampanyalar Kore İşçi Partisi'ndeki konumunu güçlendirmek amacıyla tanıtıldı. Siyasi analist Lim Jae-cheon'a göre, "Kimilsungism, Kim İl-sung'un düşüncelerine atıfta bulunmaktadır. Bu, juche [sic] fikri ile değiştirilebilir." Ancak 1976 tarihli "Kimilsungism Özgünlüğünü Doğru Anlamak Üzerine" adlı konuşmasında Kimilsungism'in "Juche fikri ve bu fikirden geliştirilen geniş kapsamlı bir devrimci teori ve liderlik yöntemi" olduğunu söyledi.[10] Geçmişte Kim İl-sung'un düşünceleri resmi medya tarafından "çağdaş Marksizm-Leninizm" olarak tanımlanmıştı, ancak Jae-cheon'a göre Kimilsungism olarak adlandırılarak, Kim Jong-il onu Maoizm, Hocaizm ve Stalinizm ile aynı seviyeye yükseltmeye çalışıyordu. Genç Kim ayrıca, Kim İl-sung'un düşüncelerinin geliştiğini ve bu nedenle kendi adlarını hak ettiğini iddia etti. Ayrıca, "Kimilsungism, Marksizm-Leninizm çerçevesi içinde açıklanamayan özgün bir fikirdir. Kimilsungism'in özünü oluşturan Juche fikrinin, insanlık tarihinde yeni keşfedilen bir fikir olduğunu" ekledi.[11] Kim Jong-il, Marksizmin-Leninizmin modası geçmiş olduğunu ve Kimilsungism'in yerini alması gerektiğini belirterek şu ifadeleri kullandı;[12]
Kimilsungism'in devrimci teorisi, Marksizm-Leninizm'e yol açan dönemden farklı bir çağda, devrimci pratikte ortaya çıkan sorunlara çözümler sunan devrimci bir teoridir. Juche (fikir) temelinde lider, çağımızdaki ulusal kurtuluş, sınıf özgürleşmesi ve insan özgürlüğü teorileri, stratejileri ve taktikleri hakkında derin bir açıklama yaptı. Böylece, Kimilsungism'in devrimci teorisinin, Juche döneminde mükemmel bir devrimci Komünizm teorisi olduğu söylenebilir.
Analist Shin Gi-wook'a göre, Juche ve Kimilsungism'in fikirleri özünde "sözde daha evrensel bir Marksizm-Leninizm üzerine Kuzey Kore özgüllüğünün ifadeleri" idi.[12] Birçok yönden, sosyalizmden milliyetçiliğe bir geçişi işaret ediyordu. Bu, 1982'de yapılan bir konuşmada, Kuzey Kore'nin Kim Il-sung'un 70. yaş gününü kutladığı ve ulus sevgisinin sosyalizm sevgisinden önce geldiği bir konuşmada açıkça ortaya çıktı. Bu özgüllük, Kore Ulusunun Teorisi Bir Numara, Tarzımızın Sosyalizmi gibi kavramları doğurdu. Kim Jong-il'in ölümünün ardından, Kimilsungism, Kore 4. İşçi Partisi Konferansı'nda Kimilsungism-Kimjongilism'e dönüştürüldü. KİP'nin "Kim Il-sung ve Kim Jong-il'in partisi" olduğunu belirten Kimilsungism - Kimjongilism, "partinin tek yol gösterici fikri" haline geldi. 4. Konferansın ardından Kore Merkez Haber Ajansı (KMHA), "Koreli halkının uzun süredir Cumhurbaşkanı [Kim Il-sung] ve Kim Jong-il’in Kimilsungism–Kimjongilism - millet rehberliği ". KİP Birinci Sekreteri Kim Jong-un, "Kimilsungism-Kimjongilism'in, Juche fikrinin, teori ve yönteminin ve Juche döneminin büyük bir devrimci ideoloji temsilcisinin ayrılmaz bir sistemi olduğunu söyledi. Partimizin devrimci niteliğini sürdürmek ve Devrim ve inşaatı Cumhurbaşkanı ve Genel'in fikirleri ve niyetleri doğrultusunda ilerletmek amacıyla inşa ve Parti faaliyetleri "dedi.[13]
Pratik uygulaması
[değiştir | kaynağı değiştir]Kim Jong-il'e göre juchenin devlet politikası olarak uygulanması aşağıdaki hususları içerir:
- Halk düşüncede ve siyasette özgür (chajusong), ekonomik olarak kendi kendine yeter, savunmada da kendini koruyabilecek durumda olmalıdır.
- İzlenen siyaset halkın amaç ve isteklerini yansıtmalı ve bu yolda tüm halk devrim ve inşa süreci için seferber edilmelidir.
- Devrim ve inşa süreçleri ülkenin içinde bulunduğu duruma uygun olmalıdır.
- Devrim ve inşa sürecinin yapması gereken en önemli görev ise halkı ideolojik olarak birer komünist olarak şekillendirip, onları inşa süreci için seferber etmesidir.
Juche bakış açısı parti ve onun önderine sonuna kadar sadakati gerektirir. Kuzey Kore'de parti Kore İşçi Partisi, onun önderi ise Kim Jong-il'dir. Kuzey Kore resmi tarihine göre Juche'nin ilk uygulamalarının izi 1956-61 yıllarını kapsayan beş yıllık planında görülebilir. Chollima Hareketi olarak da değerlendirilen bu plan Chongsan-ri metodu ile Taean üretim sisteminin doğuşuna öncü olmuştur. Beş yıllık plan Sovyetler birliği ile Çin arasındaki çatışmadan Kuzey Kore'nin etkilenmemesi için ülkenin ekonomik olarak hızla büyümesine ve ağır sanayileşmesine ağırlık verir. Chollima hareketi Sovyet beş yıllık planlarından esinlenerek merkezi devlet planlamasını esas alır. Kendi kendine yetebilirlik için çok çaba sarf etse de Kuzey Kore diğer ülkelerden ekonomik yardım almıştır. Tarihsel olarak bakıldığında ülke en büyük ekonomik desteği 1991 yılındaki çöküşüne kadar Sovyetler Birliği'nden almıştır. Kore Savaşı'ndan sonraki dönemde özellikle sosyalist bloktaki kardeş ülkelerden alınan borçlar önemli olmuş 1976 yılına kadar ise Sovyetler Birliği'nden sanayi ürünleri tedarik edilmiştir. 1991 yılından sonra sosyalist blok ortadan kalkınca ülke ekonomisi krize düşmüş, kitlesel kıtlığa yol açan sıkıntılar yaşanmıştır. Yıllar süren zor dönemler süresince Çin Halk Cumhuriyeti ülkeye insani yardım olarak yılda 400 milyon dolarlık yardım yapmıştır.[14] Ayrıca ülke nükleer programının barışçıl sonuçlandırılması amacıyla oluşturulan ve Kuzey Kore, Güney Kore, Çin Halk Cumhuriyeti, Japonya, ABD ve Rusya Federasyonu'ndan oluşan gruptan yakıt ve teknik yardım almaktadır.
Marksizm'deki yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1992 yılında yapılan değişiklikle birlikte Kuzey Kore resmi devlet ideolojisi olan Marksizm-Leninizm yerini Juche'ye bırakacaktır.[15] Juche, Marksizm-Leninizm'in yaratıcı bir uygulaması olarak tanımlandırılır. Kim Il-sung yaptığı açıklamada juche'nin Kuzey Kore'ye özel olmadığını ve Marksist-Leninist devletlerdeki programatik eğilimi net hale getirdiğini söyleyecektir.[15] 1991 yılında ülkenin ekonomik olarak en büyük destekçisi olana Sovyetler Birliği ortadan kalkınca 1998 yılındaki Anayasa değişikliğinde Marksizm-Leninizm Anayasa'dan çıkarıldı.[16] Buna rağmen metinde Marksist-Leninist terminoloji sıkça kullanılır. 1990'lı yılların ortalarında oluşturulan Songun doktrinine göre ise Kuzey Kore'deki ana devrimci gücün işçi sınıfı değil, ordu olduğu belirtilmiştir. Birçok yorumcu, gazeteci ve akademisyen ülkedeki rejimi Stalin uygulamalarına benzerlik nedeniyle Stalinist olarak kategorize etse de, terminoloji olarak Marksizm-Leninizme ideolojik katkı olarak bir Stalinizmden bahsedilemeyeceği için bu benzetme sorunludur. Stalin'in siyasi, toplumsal ve ekonomik uygulamaları nasıl birer ideolojik katkı olarak değerlendirilemezse, Juche'nin de böyle değerlendirilemeyeceği ortadadır.[17] Kim İl-sung'un siyasi açılımları ve konuşmalarında Kuzey Kore'nin Stalin'in teorize ettiği tek ülkede sosyalizm ve Bolşevik Partisinin uyguladığı merkezi ekonomik sistemi benimsediği görülür. Stalin'in hayranı olan Kim, onun 1953 yılındaki ölümünden sonra da yazdığı yazılarda duyduğu üzüntüyü dile getirecektir. Stalin'den sonra başa geçen Sovyet yönetimi özellikle 1956 yılındaki Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi'nde Stalin'i ve onun dönemini karalama kampanyası başlatınca Kuzey Kore yönetimi Stalin'i açıkça övmekten geri dursa da ülke Sovyetler Birliği gibi Stalin'i reddetmeyecektir. Bu eleştirileri modern revizyonizm olarak değerlendiren Kuzey Kore yönetimi Sovyetler Birliği öncülüğünde sosyalist blok arasında ekonomik işbirliğini güçlendirilmesi için kurulan Comecon örgütüne de dahil olmayacaktır. Kuzey Kore'de Mao Zedung ideolojisinin etkileri açıkça söylemese de uygulamalarda benzerlikler görülebilir. Stalin'i karalama kampanyasının karşısında Mao gibi duran Kim, gençliğinde Mançurya'da eğitim görmüş ve 1931-41 yılları arasında Çin Komünist Partisine bağlı gerilla birliklerinde aktif yer almıştır. Bazı uygulamaları Çin ile benzerlik taşısa da özellikle Maoizm'de görülen şehirlerin kırdan kuşatılması ve köylülüğün işçi sınıfı aleyhine öne çıkartılması Juche'de görülmez. Mao'dan sonra başa gelen Çin Komünist Partisi yönetimleri ekonomiyi piyasa ekonomisine açacaktır. Kuzey Kore ile Çin arasındaki diplomatik ilişkilerin olumlu şekilde sürmesine rağmen Kuzey Kore, Çin modeli bir ekonomik yeniden yapılanmaya girişmeyecektir. Buna rağmen 1984 yılında kabul edilen Yabancı Ortaklık Kanunu ile Çin'den esinlenerek yabancı sermayenin ülkede yatırım yapması sağlanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda Shenzhen Ekonomik Bölgesi kurulacaktır. 1998 yılındaki revize edilen anayasada özel mülkiyetin savunulacağı ve yabancı ülkelerle kurulan sermaye ortaklıklarının korunacağı belirtilir. Kim Il-sung ve Kim Jong-il'in yazdığı eserlere göre Juche'ye göre devrim ve inşa sürecinin amacı ülke sınırları dahilinde sosyalizm ve komünizme geçilmesidir. Genel ortodoks marksist bakışa karşı olarak Korelilerin kan bağına dayalı bir ulus olduklarına vurgu yapılarak Kore devletinin ilelebet var olacağı ve Korelilerin daima Kore'de yaşayıp, Korece konuşacakları belirtilmiştir. İçinde barındırdığı ulusal unsurlara rağmen Kuzey Koreli ideologlar diğer ülkelerin de Juche'den öğrenecekleri olduğunu, ana prensiplerin her ülkeye göre uygulanabileceğini belirtmişlerdir. Burada Marksizmin enternasyonalist yanı ile çelişkili görülen durum dikkat çekicidir.
Eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kore İşçi Partisi önde gelen yöneticisiyken 1997 yılında Tokyo'ya yapılan bir ziyaret dönüşünde Çin'in başkenti Pekin'deki Güney Kore elçiliğine giderek siyasi sığınma hakkı isteyen önde gelen Juche teorisyenlerinden Hwang Jang-yop Kuzey Kore'den Güney Kore'ye iltica ettikten sonra Kuzeydeki rejime dair yaptığı eleştirilerde bu siyasi ideolojinin eleştirisini yapmıştır.[18]
Diğer ülkelerdeki örnekleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Soğuk Savaş sırasında Kuzey Kore, Juche ve kendine yetebilirlik prensiplerini diğer ülkelere özellikle gelişmekte olan Üçüncü Dünya ülkelerine örnek model olarak tanıtmaktaydı. 1964 yılında ülkeyi ziyaret eden Endonezya Cumhurbaşkanı Sukarno, ülkesinde de Kuzey Kore modelini yerleştirmeye çalışsa da ABD desteğindeki sağcı askeri darbeyle iktidardan uzaklaştırıldı. 1971 yılındaki ülkeye ziyaretinde Romanya Cumhurbaşkanı Çavuşesku halkın ideolojik seferberliğinden etkilendi ve ülkesinde uygulamaya çalıştı. Kuzey Kore Hükûmeti Juche ile ilgili ilk uluslararası toplantıyı Eylül 1977'de yapmıştır. Dünya çapında birçok irili ufaklı düşünce grubu Juche fikrini incelemektedir. Bu gruplardan öne çıkanları Japonya'daki Uluslararası Juche Fikri Enstitüsü ile İspanya'daki Kore Dostluk Derneğidir. Kim Jong-il, diğer ülkelerin Jucheyi kalıp olarak almayıp, ülkelerindeki duruma göre değerlendirerek kullanmalarını önemle belirtmiştir.
Takvim
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuzey Kore hükûmeti ve ülkedeki kurumlar Gregoryen takviminin bir varyasyonunu kullanmaktadır. Buna göre Juche yılı Kim İl-sung'un doğduğu gün olan 15 Nisan 1912 günü başlar. Juche 0 yılı yoktur. Bu takvim 1997 yılında yürürlüğe girmiştir, ay adları Gregoryen takvim ile aynıdır. Uygulamada Juche yılı normal tarihten sonra verilir. Örneğin 27 Haziran 2007 Juche 96.[19]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Myers 2015, s. 14.
- ^ a b c Paul French (2014). North Korea: State of Paranoia. Zed Books. ISBN 978-1-78032-947-5.[sayfa belirt]
- ^ Juche Idea: Answers to Hundred Questions. Pyongyang: Foreign Languages Publishing House. 2014.
- ^ Victor Cha (2009). The Impossible State: North Korea Past and Future. Vintage Books.
- ^ 高麗大學校亞細亞問題硏究所 (1970). "none". Journal of Asiatic Studies. 13 (3–4). s. 63.
- ^ Choe, Yong-ho., Lee, Peter H., and de Barry, Wm. Theodore., eds. Sources of Korean Tradition, Chichester, NY: Columbia University Press, p. 419, 2000.
- ^ Becker, Jasper (2005). Rogue Regime: Kim Jong Il and the Looming Threat of North Korea. New York: Oxford University Press. ss. 65-66. ISBN 978-0-19-517044-3.
- ^ French, Paul (2007). North Korea: The Paranoid Peninsula – A Modern History (2nd ed. Print. bas.). New York: Zed Books. s. 30.
- ^ a b c Lim 2012, s. 561.
- ^ Shin 2006, s. 89.
- ^ Shin 2006, ss. 89-90.
- ^ a b Shin 2006, s. 90.
- ^ Kim Jong-un, Let Us Brilliantly Accomplish the Revolutionary Cause of Juche, Holding the Great Comrade Kim Jong Il in High Esteem as the Eternal General Secretary of Our Party, 6 April 2012.
- ^ İlgili makale 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)19 Temmuz 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ a b Shin 2006, s. 91.
- ^ Shin 2006, ss. 91-92.
- ^ İlgili makale 7 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 19 Temmuz 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ Güney Kore'den yayın yapan muhalif Daily North Korea haberi 17 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 13 Kasım 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ Juche yılının kullanıldığı bir örnek 6 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 19 Temmuz 2011 tarihinde erişilmiştir
 Kore konuları | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
