Amerika Birleşik Devletleri Virjin Adaları
ABD Virjin Adaları United States Virgin Islands | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Arma
| |||||||
Slogan Birleşik Gurur ve Umut | |||||||
.svg) | |||||||
| Başkent ve en büyük şehir | Charlotte Amalie | ||||||
| Resmî dil(ler) | İngilizce | ||||||
| Etnik gruplar | %74 Afro-Karayipli %13 Beyaz %5 Porto Rikolu %8 diğer[1] | ||||||
| Demonim | ABD Virjin Adalı | ||||||
| Liderler | |||||||
| |||||||
 ABD Toprağı | |||||||
| |||||||
| Yüzölçümü | |||||||
• Toplam | 346.36 km2 (202.) | ||||||
• Su (%) | 1.0 | ||||||
| Nüfus | |||||||
• Tahminî | 108.448 | ||||||
• Sayılan | 106.405[2] 104.405[3] | ||||||
• Yoğunluk | 354/km2 (34.) | ||||||
| GSYİH (SAGP) | tahminî | ||||||
• Toplam | - | ||||||
| Para birimi | Amerikan doları (USD) | ||||||
| Zaman dilimi | UTC-4 (AST) | ||||||
• Yaz (YSU) | yok (UTC-4) | ||||||
| Telefon kodu | +1 (spec. +1-340) | ||||||
| İnternet alan adı | .vi ve .us | ||||||
ABD Virjin Adaları, Karayip Denizinde bulunan ABD'ye bağlı adalar topluluğudur.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Adalara ilk yerleşenlerin Aravak Yerlileri olduğu sanılır. Kristof Kolomb 1493'te Saint Croix'ya ayak bastığında adada savaşçı Karipler yaşıyordu. Kariplerin adada geniş çiftlikleri ve yerleşmeleri vardı. Kolomb adalara, Azize Ursula ve 11 bin şehit bakirenin onuruna Santa Ursula y las Once Mil Virgines adını verdi. 1555'te bir İspanyol keşif birliği Karipleri yenilgiye uğratarak adaları İspanya'ya bağladı. 1625'e gelindiğinde Saint Croix Adasında İngiliz ve Fransız göçmenler çiftçilik yapıyorlardı; ada ayrıca korsanların barınağı durumuna gelmişti. 1650'de İspanyollar İngiliz göçmenleri adalardan çıkardılarsa da adalar aynı yıl Fransız denetimine girdi. 1653'te Saint Croix adası Malta Şövalyeleri'ne miras kaldı; onlar da adayı Compagnie française des Indes occidentales'e sattılar.
1666-1733 arası
[değiştir | kaynağı değiştir]Tortola'yı yurt edinen Felemenkli korsanlar 1666'da İngilizler tarafından kovuldu. Bu arada Saint Thomas ve Saint John adalarını ele geçirerek plantasyonlar kuran Danimarkalılar, önce mahkûmları, 1673'ten sonra da Afrikalı köleleri çalıştırarak şekerkamışı yetiştirmeye başladılar. Afrika'dan köle alımı, Avrupa'ya gönderilen rom ile melas ve adalara gelen Avrupa malları ticaretin gelişmesini sağladı. Zamanla Saint Thomas, Antiller'de önemli bir köle pazarı durumuna geldi. 1733'te Saint Croix'yi satın alan Danimarkalılar adayı önemli bir şekerkamışı üretim merkezi durumuna dönüştürdüler. Şeker sanayisinin gerilemeye başladığı 19. yüzyıl başlarında kölelerin çıkardığı iki ayaklanma plantasyon ekonomisini sarstı. Adalarda kölelik 1848'de kaldırıldı. ABD'nin adaları satın almak için başlattığı girişimler sonunda, 1917'de 25 milyon ABD Doları'na anlaşma sağlandı. 1917 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin 25 milyon dolar karşılığında Danimarka'dan satın aldığı Saint John, Saint Croix ve Saint Thomas adaları sonradan ABD Virjin Adaları olarak anılmaya başlandı.
1931-günümüz
[değiştir | kaynağı değiştir]Başlangıçta, ABD Deniz Kuvvetleri'nin yönettiği adalar 1931'de İçişleri Bakanlığı'na devredildi ve başkanca atanan sivil bir vali görevlendirildi. 1927'de ada halkına Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığı tanındı. 1945'te turizmin gelişmesiyle adaların önemi arttı. 1970'te halk tarafından seçilen ilk vali göreve başladı. 1976'da ABD Kongresi ile başkanın onayından geçme koşuluyla adalara bir anayasa hazırlama hakkı tanındı. 1978'de tamamlanan anayasa 1979 ve 1981'de yapılan iki halk oylamasında da reddedildi.
Doğal yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]
ABD Virjin Adaları, Britanya Virjin Adaları'yla birlikte, Porto Riko'nun orta kesimini kaplayan fay kütlesi yapılı sıradağların bir uzantısını ve Büyük Antiller'in bir parçasını oluşturur. Kıvrımlı tortul kayaçlar, başkalaşım kayaçları ve korkayaçlardan oluşan adaların kıta sahanlığından yüksekliği St. Thomas'taki Crown Dağında 474 m, St. John'daki Bordeaux Dağında 392 m, St. Croix'daki Eagle Dağında ise 355 m'yi bulur. St. Thomas ve St. John adaları çok engebelidir.St. Croix'nın kuzeyinde dağlar, güneyinde ise yer yer düzleşen hafif dalgalı geniş bir ova yer alır.Bütün adaların çevresinde mercan resifler bulunur. St. Croix'yi kuzeydeki adalardan ayıran Anegada Boğazının derinliği 4,572 m'yi bulur. Adaların iklimi yumuşak ve ılımandır. St.Thomas'ta ortalama gündüz sıcaklığı ocakta 28 °C, temmuzda 31 °C'dir. Kuzeydoğudan esen alizeler yıl boyunca iklimi yumuşatıcı bir rol oynar. Geceleri sıcaklık, 6 °C'ye kadar düşer. Bağıl nem oranı tropik ölçülere göre düşüktür. Tarım alanı açmak için tahrip edilen tropik ormanlar günümüzde ancak St. Thomas Adasının bir iki yerinde kalmıştır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Nüfusun % 76.19'unu siyahlar, % 13.09'unu beyazlar (çoğunlukla Porto Rikolu) oluşturur. Nüfus, 106,405 kişidir (2010 verileri).[4] Nüfus artış oranı, -0.12 (2006 verileri). Mülteci oranı, -8.73 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini). Bebek ölüm oranı, 7.86 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini). Ortalama hayat süresi, 79.05 yıl; erkeklerde, 75.24 yıl; kadınlarda; 83.09 yıl (2006 verileri). Ortalama çocuk sayısı, 2.17 çocuk/1 kadın (2006 tahmini). Uyrukluk sıfatı, Virjin Adalı. Nüfusun etnik dağılımı, zenciler %80, beyazlar %15, diğer %5. Din, Baptist %42, Roma Katolikleri %34, Episcopalian %17, diğer %7. Diller, İngilizce (resmi),[5] İspanyolca ve Creole.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD Virjin Adaları turizme ve imalat sektörüne dayanan bir ekonomik yapıya sahiptir. Yılda ortalama 2 milyon turist çeken adalardaki diğer ekonomik faaliyetler imalat sektöründedir ve ihracata yöneliktir.[1] Petrol arıtma, tekstil, saat montajı, kimyasal madde ve ilaç sanayisi gelişmiştir. Dünya'nın en büyük petrol rafinerilerinden bir olan Hovensa St. Croix'dadır.[6][7] Tarım üretimi kısıtlıdır ve çoğu ürün ithal edilmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "CIA - The World Factbook-US Virgin Islands". 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2012.
- ^ 2010 Population Counts for the U.S. Virgin Islands 24 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., U.S. Census Bureau.
- ^ "U.S. Virgin Islands 2020 Census". 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2012.
- ^ Detailed Tables – American FactFinder 12 Şubat 2020 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu 11 Ocak 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2012.
