İçeriğe atla

Hollanda

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için Hollanda (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Hollanda
Nederland (Felemenkçe)
2 bölgesel dilde[a]
Hollanda Krallığı'nda kurucu ülke
Motto: 
Je maintiendrai (Fransızca)
("Koruyacağım")
Marş: Wilhelmus (Felemenkçe)
 Hollanda konumu (yeşil)
Egemen devletHollanda Krallığı
Bağımsızlık öncesiİspanya Hollandası
Feragat Yasası26 Temmuz 1581
Münster Barışı30 Ocak 1648
Hollanda Birleşik Krallığı16 Mart 1815
Kurtuluş Günü5 Mayıs 1945
Krallık Tüzüğü15 Aralık 1954
Karayipler'de yeniden yapılanma10 Ekim 2010
Başkent
ve en büyük şehir
Amsterdam[b]
52°22′K 4°53′D / 52.367°K 4.883°D / 52.367; 4.883
Hükûmet ikametgahıLahey[b]
Resmî dilFelemenkçe
Bölgesel diller
Tanınan diller
Etnik gruplar
(2022)
Din
(2023)[4]
Demonim(ler)Hollandalı
YönetimÜniter parlamenter anayasal monarşi
• Monarşi
Willem-Alexander
• Başbakan
Dick Schoof
YasamaGenel Meclis
• Üst meclis
Senato
• Alt meclis
Temsilciler Meclisi
Avrupa Parlamentosu
• Hollanda seçim bölgesi
31 sandalye
Yüzölçümü
• Toplam
41.865[5][e] (134.)
• Su (%)
18,41[6]
En yüksek rakım
(Scenery Dağı)
887 m (2.910 ft)
Nüfus
• 2024 tahminî
 18.218.700[7] (69.)
• 2011 sayım
16.655.799[8]
• Yoğunluk
 (33.)
GSYİH (SAGP)2024 tahminî
• Toplam
artış $1,460 trilyon[9] (28.)
• Kişi başına
artış $81.494[9] (11.)
GSYİH (nominal)2024 tahminî
• Toplam
artış $1,218 trilyon[9] (17.)
• Kişi başına
artış $67.984[9] (11.)
Gini (2021)▼ 26.4[10]
düşük
İGE (2022)Sabit 0.946[11]
çok yüksek · 10.
Para birimi
  • Euro (€) (EUR)
  • Amerika Birleşik Devletleri doları (US$) (USD)[f]
Zaman dilimi
[g]
 • Yaz (YSU)
Trafik akışısağ
Telefon kodu+31, +599[h]
İnternet alan adı.nl, .bq[i]

Hollanda (Felemenkçe: Nederlandⓘ), Batı Avrupa'da ve kısmen Karayipler'de bulunan bir ülkedir.[13] Hollanda Krallığı'nı meydana getiren dört ülkeden en büyüğüdür.[13] Hollanda, Avrupa'da doğuda Almanya'ya, güneyde Belçika'ya ve kuzeybatıda Kuzey Denizi'ne komşu olan on iki vilayetten ve Karayipler'de Bonaire, Sint Eustatius ve Saba adaları olmak üzere üç özel belediyeden oluşur.[13]

Hollanda meşruti monarşi ile yönetilen bir Avrupa ülkesidir. Hollanda nüfus yoğunluğu fazla olan bir ülkedir. Ülke topraklarının çoğunluğu deniz seviyesinin altındadır. Hollanda Avrupa Birliği, NATO, OECD üyesidir. Hollanda aynı zamanda Schengen Bölgesi ve Benelüks topluluğunun bir parçasıdır. Belçika ve Lüksemburg ile birlikte Benelüks ülkelerini oluşturan 3 ülkeden biridir. Ayrıca Kyoto Sözleşmesi'ni imzalamıştır. Ülke Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne, Uluslararası Adalet Divanı'na Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne ve Europol'e ev sahipliği yapmaktadır.

Ülke özellikle peynirleri, yel değirmenleri, bisikletleri, laleleri, Holştayn adı verilen inekleri ve sosyal hakları ile tanınır. Hollanda'da eşcinsel evlilik yasaldır.

Ülke adı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Asıl Hollanda

Hollanda ismi aslında sadece ülkenin kuzeybatı kısmından Birleşik Hollanda Krallığı'nın en önemli eyaleti olan Hollanda Eyaleti'nden gelmektedir. Kısaca Hollanda olarak adlandırılmaktadır. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bu eyalet iki ayrı eyalete bölünmüştür: Kuzey Hollanda (Başkent: Haarlem) ve Güney Hollanda (Başkent Lahey: Den Haag). Felemenkçede "Hollanda" ifadesi sadece bu iki eyalet için kullanılır.

Hollanda'nın dışındaki ülkelerde Hollandalılar genellikle "Hollandalı" olarak adlandırılırlar ve Hollanda turizm endüstrisi ve diğer endüstriler de ülkelerini "Hollanda" olarak pazarlamaktadırlar (hem İngilizcede hem de Almancada). Hollanda eyaletinden gelmeyen Hollandalılar, ismi veren bölge olan Hollanda'nın ülkenin geri kalan bölümlerinde herkes tarafından sevilmediği için, "Nederland" için "Hollanda" adına ve "Nederlander" için "Hollandalı" adına belli bir antipati beslemektedirler.

İngilizce "Dutch" adı, "duutsc" gibi Orta Hollanda biçimlerinden ortaya çıkmıştır. "Duutcs" ve "dietsc" gibi Orta Hollanda biçimleri halk arasında konuşulan lehçelerin adlarıdır ve bu lehçelerin, yönetimin, bilimin ve kilisenin dili olan Latinceden ayırt edilmesine yaramışlardır. "Dutch" ve "duutsc" biçimleri Almanca bir kelime olan "deutsch" ile bağlantılıdır ve aynı kökenden gelir. Fransızlar ise bu bölgeyi Pays-Bas yani 'alçak ülke' olarak tanımlarlar.


Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Hollanda tarihi

Utrecht Birliği'ne bağlı Kuzey Hollanda eyaletleri (Güney Hollanda, Zeeland, Utrecht, Gelderland, Overijssel, Groningen ve Friesland) 26 Temmuz 1581'de İspanya kralı II. Felipe'den bağımsızlıklarını ilan ettiler. 1648'de imzalanan Vestfalya Antlaşması'nda Hollanda vilayetlerinin bağımsızlığı tanındı. Bu yaklaşık olarak, daha sonra kurulacak olan Hollanda'nın bulunduğu bölgeydi. Buna karşın, bu bölgenin güneyinde kalan bölgeler, Flanderler dahil olmak üzere, krallıkta kaldı; daha sonra bu bölgede Belçika bağımsızlık kazanmıştır. Bu tarihten sonra Kuzey Hollandalılar ve Güney Hollandalılar olmak üzere iki toplumdan bahsedilmeye başlandı.

Viyana Kongresi kuzey ve güneyi bağımsız bir ülke olan Hollanda Krallığı olarak kısa bir süre için birleştirdi. Ancak güney Hollandalılar (Felemenkliler) 1830'da bağımsızlıklarını Belçika adı altında ilan etmişlerdi bile. ("Belgica" eski bir Roma eyaletinin ismidir ve Rönesans döneminde bu ifade, kuzey de dahil, Hollanda'nın Latince ismi olarak kullanıldı.)

Hollanda I. Dünya Savaşı boyunca tarafsız kaldı. Ancak II. Dünya Savaşı'nda Alman işgaline uğradı. 10 Mayıs 1940 tarihinde Nazi Almanyası Belçika ve Hollanda'yı işgal etti. Ayrıca 1942 tarihinde Japonya Hollanda'nın bir sömürgesi olan Endonezya'yı işgal etti. Savaş bittikten sonra Endonezya bağımsızlığını ilan etti.

İspanyol Hollandası (1384-1581)

[değiştir | kaynağı değiştir]
İspanyol Hollandası
The Four Days' Battle, 1-4 Haziran 1666 (İkinci Hollanda-İngiltere Savaşı) Pieter Cornelisz van Soest
The Low Countries in the late 14th century
Sessiz William, Prince of Orange, leader of the Hollanda İsyanı, Adriaen Thomasz Key

Hollanda cumhuriyeti (1581-1795)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]
Hollanda'nın uydu görüntüsü (Mart 2000)
Ana madde: Hollanda coğrafyası

Ülke üç büyük nehir tarafından iki ana bölgeye bölünür. Bu nehirler Ren ve onun ana kolları olan Waal ile Meuse nehirleridir. Bu nehirler tarihte derebeylikler arasındaki sınırı oluşturduğundan birtakım kültürel farklılıklara yol açmıştır.

Hollanda'nın güneybatısı bir nehir deltasıdır ve Scheldt Nehri'nin iki kolu buradan denize dökülür. Ren Nehri'nin sadece bir kolu kuzeydoğuya doğru akar, bu da IJssel Nehri'dir ve IJsselmeer'e dökülür. Bu nehir de dil açısından bir bölünme yaratır, nehrin doğusunda yaşayanlar Hollanda Aşağı Saksoncası ağzını konuşurlar.[14]

Ülkenin toprakları Kuvaterner döneminde oluşmuştur. Toprakları genelde alüvyon, buzultaş, çökeller ve kilden oluşur.[15]

Hollanda'nın büyük bölümü deniz seviyesinin altında yer alır. Ülkenin Avrupa'daki topraklarındaki en yüksek nokta 322 metre yüksekliğiyle Vaalserberg tepesidir. 1287 yılında meydana gelen St. Lucia Seli ülkede 50 bin kişinin hayatını kaybetmesine sebep oldu ve bu özelliğiyle tarihteki en ölümcül sellerden biridir.[16] Hollanda'daki son büyük sel 1953 yılında meydana geldi, selde Hollanda'nın tarım yapılan topraklarının %9'u sular altında kaldı, ülkede 1835 kişi öldü.[17]

Ülkede denizden kazanılan çok miktarda toprak mevcuttur. 1930'larda yapılan Zuiderzeewerken çalışmasında, denizden yaklaşık 2500 kilometrekare toprak kazanıldı.[18][19] Denizden toprak kazanma amaçlı çalışmalarda elde edilen arazilere polder adı verilmektedir.[15]

Hollanda büyük şehir ve merkezleri
Merkezi İstatistik Bürosu [1]
Sıra Şehir ismi İlçe Nüfus Sıra Şehir ismi İlçe Nüfus
Amsterdam
Amsterdam

Rotterdam
Rotterdam

1 Amsterdam Kuzey Hollanda 798.164 11 Enschede Overijssel 158.741 Lahey
Lahey

Utrecht
Utrecht

2 Rotterdam Güney Hollanda 615.752 12 Apeldoorn Gelderland 157.223
3 Lahey Güney Hollanda 504.260 13 Haarlem Kuzey Hollanda 153.225
4 Utrecht Utrecht 321.583 14 Arnhem Gelderland 149.912
5 Eindhoven Kuzey Brabant 218.559 15 Amersfoort Utrecht 149.653
6 Tilburg Kuzey Brabant 208.429 16 Zaanstad Kuzey Hollanda 149.421
7 Groningen Groningen 195.511 17 Haarlemmermeer Kuzey Hollanda 144.117
8 Almere Flevoland 195.019 18 's-Hertogenbosch Kuzey Brabant 142.741
9 Breda Kuzey Brabant 178.366 19 Zoetermeer Güney Hollanda 122.968
10 Nijmegen Gelderland 166.492 20 Zwolle Overijssel 122.415

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Hollanda ekonomisi

Hollanda çok güçlü bir ekonomiye sahiptir ve yüzyıllardır Avrupa ekonomisinde özel bir rol oynamıştır. 16. yüzyıldan beridir gemicilik, balıkçılık, ticaret ve bankacılık Hollanda ekonomisinin en önemli sektörleri olmuştur. Hollanda, dünyanın en fazla ihracat yapan ilk on ülkesinden biridir.

Hollanda 2023 itibarıyla SAGP bazında dünyadaki 27. büyük ekonomiye sahiptir ve kişi başına düşen $60.461 ile dünyanın 11. zengin ülkesidir.[20] 1997-2000 yılları arasında yıllık büyüme Avrupa ortalamasının oldukça üstünde olan %4 civarında seyretti. 2001-2005 yılları arasında büyüme tüm dünyayla birlikte yavaşlasa da 2007'nin üçüncü çeyreğinde yeniden %4.1'e çıktı. Eurostat'a göre Hollanda'da işsizlik oranı Ekim 2011 itibarı ile %4.8'dir ve bu Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki en düşük orandır.[21]

Dil

[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmi dil, sakinlerin büyük çoğunluğu tarafından konuşulan Flemenkçe'dir. Hollanda'da en çok konuşulan lehçe Hollandaca lehçesidir.[22] Flemenkçe'nin yanı sıra, Batı Frizce, kuzeydeki Frizya eyaletinde (Batı Frizcesinde Fryslân ) ikinci bir resmi dil olarak kabul edilmektedir.[23] Krallığın Avrupa kısmında diğer iki bölgesel dil, Avrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Antlaşması kapsamında tanınmaktadır.[24]

Bu tanınan bölgesel dillerin ilki Aşağı Saksonya'dır (Flemenkçe Nedersaksisch). Aşağı Saksonya, Twente bölgesindeki Tweants ve Drenthe eyaletindeki Drents gibi Hollanda'nın kuzey ve doğusunda konuşulan Aşağı Almanca dilinin birkaç lehçesinden oluşur.

İngilizce, Saba ve Sint Eustatius'un özel belediyelerinde resmi bir statüye sahiptir. Bu adalarda yaygın olarak konuşulur. Papiamento, Bonaire özel belediyesinde resmi bir statüye sahiptir. Yidiş ve Çingenece 1996 yılında Hollanda'da bölgesel olmayan diller olarak kabul edildi.

Hollanda eğitim yasalarında resmiyet kazanmış bir yabancı dil öğrenme geleneğine sahiptir. Toplam nüfusun yaklaşık %90'ı İngilizce, %70'i Almanca ve %29'u Fransızca konuşabildiklerini belirtmektedir.[25] İngilizce, tüm ortaokullarda zorunlu bir derstir. Çoğu alt düzey ortaokul eğitiminde ilk iki yıl boyunca ek bir modern yabancı dil zorunludur.[26][27]

Din

[değiştir | kaynağı değiştir]

2023 yılında Hollanda İstatistikleri, toplam nüfusun %58'inin kendisini dinsiz olarak tanımladığını tespit etti. Hollanda'da dindar olmayanları temsil eden gruplar arasında Humanistisch Verbond bulunmaktadır. Katolikler toplam nüfusun %17'sini, Protestanlar ise %13'ünü oluşturuyordu. İslam toplam nüfusun %6'sını, diğer Hristiyan mezheplerinin ve diğer dinlerin (Yahudilik, Budizm ve Hinduizm gibi) takipçileri de kalan %6'lik kısmı oluşturuyordu.[28]

Hollanda'nın güney eyaletleri tarihsel olarak güçlü bir şekilde Katolik mezhebine mensup olmuştur ve bazı sakinler Katolik Kilisesi'ni kültürel kimliklerinin bir temeli olarak görmektedir. Hollanda'daki Protestanlık, çeşitli gelenekler içinde bir dizi kiliseden oluşur. Bunların en büyüğü, oryantasyonda Kalvinizm ve Lütercilik olan birleşik bir kilise olan Hollanda'daki Protestan Kilisesi'dir.[29]

Aralık 2014'te yapılan bir anket, Hollanda'da ilk kez ateizmin (%25) teizmden (%17) daha fazla olduğu, nüfusun geri kalanının ise agnostik (%31) veya ietsist (%27) olduğu sonucuna varmıştır.[30]

Eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hollanda'da eğitim 5 ila 16 yaşları arasında zorunludur. Bir çocuğun "başlangıç yeterliliği" (HAVO, VWO veya MBO 2+ derecesi) yoksa, böyle bir yeterliliğe veya seviyeye ulaşana kadar yine de derslere katılmak zorunda kalır.[31] Hollanda'daki tüm çocuklar genellikle (ortalama olarak) 4 ila 12 yaşları arasındaki ilkokula giderler. İlki isteğe bağlı olan sekiz sınıftan oluşur. Bir yetenek sınavına, sekizinci sınıf öğretmeninin tavsiyesine ve öğrencinin ebeveynlerinin veya bakıcılarının görüşüne dayanarak, orta öğretimin üç ana dalından biri için bir seçim yapılır. Belirli bir akışı tamamladıktan sonra bir öğrenci, bir sonraki akışın sondan bir önceki yılında devam edebilir.

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hollanda yollarındaki hareketlilik 1950'lerden bu yana sürekli olarak büyümüştür ve şu anda dörtte üçü otomobille olmak üzere taşıtlar yılda 200 milyar km kateter. Hollanda'daki tüm seyahatlerin yaklaşık yarısı arabayla, %25'i bisikletle, %20'si yürüyerek ve %5'i toplu taşıma ile yapılmaktadır.[32][33]

Karayolu taşımacılığı

[değiştir | kaynağı değiştir]

2.758 km otoyolu içeren toplam 139.295 km'lik karayolu ağı ile Hollanda, dünyanın en yoğun karayolu ağlarından birine sahiptir; yol yoğunluğu Almanya ve Fransa'dan çok daha fazladır, ancak yine de Belçika kadar yoğun değildir.[34][35]

Toplu Taşıma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm mesafenin yaklaşık %13'ü, çoğunluğu trenle olmak üzere toplu taşıma araçları ile kat edilmektedir.[36] Diğer birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi, Hollanda demiryolu ağının 3.013 km'lik güzergahı da oldukça yoğundur.[37] Ağ çoğunlukla yolcu demiryolu hizmetlerine odaklanır ve 400'den fazla istasyonla tüm büyük kasaba ve şehirleri birbirine bağlar.

Bisiklet

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bisiklet, Hollanda'da her yerde bulunan bir ulaşım şeklidir. Hollandalıların en az 18 milyon bisiklete sahip olduğu, bu da kişi başına birden fazla bisiklete sahip olduğu ve yollardaki yaklaşık sayısı 9 milyon olan motorlu taşıt sayısının iki katı olduğu tahmin ediliyor.[38][39][40] 2013 yılında, Avrupa Bisikletçiler Federasyonu, hem Hollanda'yı hem de Danimarka'yı Avrupa'daki en bisiklet dostu ülkeler olarak sıraladı,  ancak Hollandalıların çoğu (%36) Danimarkalılardan (%23) daha fazla bisikleti en sık kullandıkları araç olarak listelediler.[41][42]

Havayolu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hollanda'da bulunan Amsterdam Schiphol Havalimanı Hollanda'nın en büyük havalimanı ve Avrupa'nın ise en büyük havalimanlarından biridir. 2019 yılında yolcu trafiği bakımından Avrupa'nın en işlek 3., Dünya'nın ise en işlek 12. havalimanıdır.[43] Hava taşımacılığı, tüm adaların kendi havaalanına sahip olduğu Hollanda'nın Karayipler kısmı için hayati öneme sahiptir. Buna Saba'daki dünyanın en kısa pisti de dahildir.[44]

Kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sanat

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hollanda'nın tanınmış birçok ressamı vardır. Orta Çağ'da Hieronymus Bosch ve Pieter Brueghel (baba) önde gelen Hollandalı öncüler arasında gösterilebilir. Hollanda Altın Çağı boyunca, Hollanda Cumhuriyeti müreffehti ve gelişen bir sanatsal harekete tanık oldu. Bu 17. yüzyıl dönemini kapsayan Hollandalı Ustalar; Rembrandt, Johannes Vermeer, Jan Steen ve Jacob van Ruisdael'i içeriyordu. 19. ve 20. yüzyılın ünlü Hollandalı ressamları arasında Vincent van Gogh ve Piet Mondrian vardır.

Spor

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hollanda'daki 16,8 milyon kişinin yaklaşık 4,5 milyonu ülkedeki 35.000 spor kulübünden birine kayıtlıdır. 15 ile 75 yaş arasındaki nüfusun yaklaşık üçte ikisi haftalık olarak spor yapıyor.[45] Futbol Hollanda'da en popüler takım sporudur ve onu çim hokeyi ve voleybol izlemektedir.[46]

Hollanda millî futbol takımı 1974, 1978 ve 2010 Dünya Kupası'nda ikinci oldu ve 1988 Avrupa Şampiyonası'nı kazandı. Sports Illustrated'in tüm zamanların en büyük 50 futbolcusu arasında, Johan Cruyff (#5), Marco van Basten (#19), Ruud Gullit (#25) ve Johan Neeskens (#36) Hollandalıdır.[47]

İdari birimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Hollanda'nın illeri

Hollanda 12 il Provincie) ile 3 denizaşırı kamu yönetiminden (openbare lichamen) oluşur.[13]

Bayrak İl Merkez En büyük şehir Toplam alan![13] style="width:60px;"| Land area Nüfus
(2019) 		Nüfus yoğunluğu
Drenthe Assen Emmen 2.680 km2 (1.030 sq mi) 2.634 km2 (1.017 sq mi) 493.449 188/km2 (490/sq mi)
Flevoland Lelystad Almere 2.413 km2 (932 sq mi) 1.413 km2 (546 sq mi) 422.202 299/km2 (770/sq mi)
Frizya Leeuwarden 5.749 km2 (2.220 sq mi) 3.324 km2 (1.283 sq mi) 649.988 196/km2 (510/sq mi)
Gelderland Arnhem Nijmegen 5.136 km2 (1.983 sq mi) 4.967 km2 (1.918 sq mi) 2.084.478 420/km2 (1.100/sq mi)
Groningen Groningen 2.960 km2 (1.140 sq mi) 2.325 km2 (898 sq mi) 585.881 252/km2 (650/sq mi)
Limburg Maastricht 2.210 km2 (850 sq mi) 2.148 km2 (829 sq mi) 1.118.223 521/km2 (1.350/sq mi)
Kuzey Brabant 's-Hertogenbosch Eindhoven 5.082 km2 (1.962 sq mi) 4.908 km2 (1.895 sq mi) 2.562.566 523/km2 (1.350/sq mi)
Kuzey Hollanda Haarlem Amsterdam 4.092 km2 (1.580 sq mi) 2.662 km2 (1.028 sq mi) 2.877.909 1.082/km2 (2.800/sq mi)
Overijssel Zwolle Enschede 3.421 km2 (1.321 sq mi) 3.323 km2 (1.283 sq mi) 1.162.215 350/km2 (910/sq mi)
Güney Hollanda Lahey Rotterdam 3.419 km2 (1.320 sq mi) 2.814 km2 (1.086 sq mi) 3.705.625 1.317/km2 (3.410/sq mi)
Utrecht Utrecht 1.449 km2 (559 sq mi) 1.380 km2 (530 sq mi) 1.353.596 981/km2 (2.540/sq mi)
Zeeland Middelburg 2.934 km2 (1.133 sq mi) 1.783 km2 (688 sq mi) 383.689 216/km2 (560/sq mi)
Toplam Amsterdam 41.545 km2 (16.041 sq mi) 33.481 km2 (12.927 sq mi) 17.399.821 521/km2 (1.350/sq mi)

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Hollanda siyasi haritası, kırmızı noktalar bölge başkentlerini, siyah noktalar önemli kentleri gösteriyor
    Hollanda siyasi haritası, kırmızı noktalar bölge başkentlerini, siyah noktalar önemli kentleri gösteriyor
  • Rotterdam - Güney Hollanda'da Küp Evler (Kubuswoning)
    Rotterdam - Güney Hollanda'da Küp Evler (Kubuswoning)
  • Hollanda'da (Amsterdam) Raylı sistem
    Hollanda'da (Amsterdam) Raylı sistem
  • Amsterdam'da ünlü su kanallarından biri
    Amsterdam'da ünlü su kanallarından biri
  • Amsterdam, genel görüntü
    Amsterdam, genel görüntü
  • Hollanda'dan bir kilise görüntüsü
    Hollanda'dan bir kilise görüntüsü

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Felemenkçe dışında İngilizce Saba ve Sint Eustatius özel belediyelerinde, Papiamentu Bonaire özel belediyesinde ve Batı Frizce Frizya ilinde resmi dildir.[1]
  2. ^ a b Amsterdam anayasal başkenttir, hükûmet ve kraliyet ailesi ise Lahey'de oturmaktadır.
  3. ^ Avrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Antlaşması'nı 1996 yılında onaylayan Hollanda hükümeti, Hollanda Aşağı Saksoncası, Limburgca, Sinte Romani ve Yidiş dillerini bölgesel veya bölgesel olmayan azınlık dilleri olarak tanımaktadır.[1] 1 Temmuz 2021 tarihinde, Hollanda İşaret Dili tanınan dil statüsünü almıştır.[2]
  4. ^ Hollanda'da doğmuş ve ebeveynleri Hollanda'da doğmuş olan sakinleri içerir.
  5. ^ Hollanda'nın denizaşırı topraklarıyla birlikte yüzölçümü. Metropolitan Hollanda 41.543 kilometrekaredir
  6. ^ Euro, Hollanda'nın Avrupa kısmında kullanılır ve 2002 yılında Hollanda guldeninin yerini almıştır. Amerika Birleşik Devletleri doları Karayip Hollandası'nda kullanılır ve 2011 yılında Hollanda Antiller guldeninin yerini almıştır.[12]
  7. ^ Avrupa Hollandası'nda OAS ve OAYS, Karayip Hollandası'nda ise AZD kullanılır.
  8. ^ +599, günümüzde feshedilmiş olan Hollanda Antilleri için belirlenen ülke koduydu. Karayip Hollandası hâlâ +599 7 (Bonaire için), +599 3 (Sint Eustatius için) ve +599 4 (Saba için) kullanmaktadır.
  9. ^ .nl Hollanda için ortak internet üst düzey alan adıdır. Diğer Avrupa Birliği üye ülkeleri ile paylaşıldığı için .eu alan adı da kullanılır. .bq Karayip Hollandası için belirlenmiş ancak kullanımda değildir.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Welke erkende talen heeft Nederland?" (Felemenkçe). Rijksoverheid. 11 January 2016. Erişim tarihi: 27 December 2017. 
  2. ^ "Besluit van 24 juni 2021 tot vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van de Wet erkenning Nederlandse Gebarentaal" (PDF). Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden. 2021. ISSN 0920-2064. Erişim tarihi: 1 July 2021. 
  3. ^ "How many residents have origins outside the Netherlands". opendata.cbs.nl. March 2023. Erişim tarihi: 21 July 2023. 
  4. ^ "Religieuze betrokkenheid; persoonskenmerken". CBS (İngilizce ve Felemenkçe). 29 March 2024. 
  5. ^ "Waaruit bestaat het Koninkrijk der Nederlanden? – Rijksoverheid.nl". 19 May 2015. 
  6. ^ "The World Factbook – Netherlands". Central Intelligence Agency. Erişim tarihi: 2 February 2021. 
  7. ^ "Bevolkingsteller" (Dutch). Statistics Netherlands. Erişim tarihi: 9 June 2021. 
  8. ^ "Dutch Census 2011 Analysis and Methodology" (PDF). Statistics Netherlands. 19 November 2014. s. 9. Erişim tarihi: 9 June 2021. 
  9. ^ a b c d "World Economic Outlook Database, October 2024 Edition. (Netherlands)". www.imf.org. International Monetary Fund. 22 October 2024. Erişim tarihi: 22 October 2024. 
  10. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. Erişim tarihi: 25 January 2023. 
  11. ^ "Human Development Report 2023/24" (PDF) (İngilizce). United Nations Development Programme. 13 March 2024. s. 288. Erişim tarihi: 13 March 2024. 
  12. ^ "Wet geldstelsel BES". Dutch government. 30 September 2010. Erişim tarihi: 11 January 2014. 
  13. ^ a b c d e Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  14. ^ Welschen, Ad: Course Dutch Society and Culture, International School for Humanities and Social Studies ISHSS, Universiteit van Amsterdam, 2000-2005.
  15. ^ a b "Hollanda - Coğrafya". Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi. 10. Milliyet Gazetesi Yayınları. 1986. ss. 5355-6. 
  16. ^ Zuiderzee floods (Netherlands history) 11 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Britannica Online Encyclopedia.
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011. 
  18. ^ "Kerngegevens gemeente Wieringermeer". www.sdu.nl. 6 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2008. 
  19. ^ "Kerngegevens procincie Flevoland". www.sdu.nl. 26 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2008. 
  20. ^ "Uluslararası Para Fonu 2023 GYSİH Tahminleri". Dünya Ekonomi Tahmini. Uluslararası Para Fonu. 10 Ekim 2023. 
  21. ^ Harmonised unemployment rate by gender - total 26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Eurostat) Erişim tarihi: 26 Kasım 2011.
  22. ^ "Hoeveel dialecten heeft het Nederlands?". Taalcanon (Felemenkçe). 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  23. ^ "Talen in Nederland – Erkende talen". 13 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  24. ^ "The World Factbook — Central Intelligence Agency". web.archive.org. 23 Aralık 2018. 23 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  25. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 28 Ocak 2007. 28 Ocak 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  26. ^ "Wat is het aanbod aan vreemde talen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs (vo)? | Rijksoverheid.nl". web.archive.org. 29 Nisan 2011. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  27. ^ "Rooster voor de centrale examens van de eindexamens en de staatsexamens vwo, havo en vmbo in 2009". www.examenblad.nl (Felemenkçe). 22 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  28. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  29. ^ "CBS Statline". opendata.cbs.nl (Felemenkçe). 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  30. ^ "DPG Media Privacy Gate". myprivacy.dpgmedia.nl. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  31. ^ Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (1 Şubat 2017). "Leerplicht en kwalificatieplicht - Leerplicht - Rijksoverheid.nl". www.rijksoverheid.nl (Felemenkçe). 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  32. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 15 Nisan 2010. 15 Nisan 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  33. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 17 Ocak 2013. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  34. ^ "The World Factbook — Central Intelligence Agency". web.archive.org. 26 Aralık 2018. 5 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  35. ^ "Arşivlenmiş kopya". data.worldbank.org. 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  36. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 17 Ocak 2013. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  37. ^ "CIA - The World Factbook -- Field Listing - Railways". web.archive.org. 13 Mayıs 2009. 13 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  38. ^ "Features | Hollandtrade". web.archive.org. 24 Eylül 2015. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  39. ^ Wedia. "Cycling in the Netherlands". IamExpat (İngilizce). 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  40. ^ "CBS Statline". opendata.cbs.nl (Felemenkçe). 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  41. ^ "European Cyclists' Federation – The first EU wide ECF Cycling Barometer launched". web.archive.org. 14 Temmuz 2014. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  42. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 8 Eylül 2015. 8 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  43. ^ "2019 Annual Airport Traffic Report" (PDF). 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  44. ^ pablo (25 Şubat 2018). "▷ SABA Island Airport 【 Code SAB - Runway Length - Landing Where is 】". Saba Island Guide (İngilizce). 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  45. ^ "SPORT IN NEDERLAND". web.archive.org. 25 Eylül 2008. 25 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  46. ^ "De NOC*NSF Sport & Sportnieuws Site". archive.ph. 12 Ağustos 2007. 22 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  47. ^ Min, 90. "The 50 Greatest Footballers of All Time". Sports Illustrated (İngilizce). 4 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hollanda&oldid=34232728" sayfasından alınmıştır