İçeriğe atla

Arap-Berberi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Arap-Berberi
Toplam nüfus
y. 96 milyon
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Mağrib
 Cezayir43 milyon
(nüfusun %99'u)[1][a]
 Fas36 milyon
(nüfusun %99'u)[2]
 Tunus11 milyon
(nüfusun %98'i)[3][4]
 Libya5,8 milyon
(nüfusun %97'si)[5][6]
 Fransay. 3 milyon
(en azından bazı Mağrip soyları)[7][8]
 Moritanya1,3 milyon
(nüfusun %30'u)[9][10][11]
 Kanada37.060[12]
Diller
Mağrip Arapçası
Berberi dilleri
Din
Ağırlıklı olarak İslam
(Sünnilik; ayrıca Şiilik ve İbadilik);
azınlık Yahudilik, Hristiyanlık[13]
İlgili etnik gruplar
Diğer Araplar, Sahraviler, Tuaregler, Berberiler, Araplaşmış Berberiler, diğer Afro-Asyatik dilleri konuşan halklar

Arap-Berberi (Arapça: العرب والبربر al-'arab wa-l-barbar), Arap dünyasının batı kesiminde Akdeniz ve Atlantik Okyanusu boyunca uzanan geniş bir Kuzey Afrika bölgesi olan Mağrip'in etnolinguistik bir grubudur. Arap-Berberiler, yaklaşık 16 ile 25 milyonu çeşitli Berberi dilleri konuşsa da çoğu ana dili olarak Mağrip Arapçasının bir çeşidini konuşan karışık Arap ve Berberi kökenli insanlardır. Birçok Arap-Berberi, kendilerini öncelikle Arap ve ikincil olarak Berberi olarak tanımlar.[14][15][16][17][18][19]

Genetik araştırmaların çoğu, Mağrip Arapları ve Mağrip Berberilerinin genetik olarak neredeyse aynı olduğunu, dolayısıyla Araplaştırmayı genetikten ziyade kültürel bir fenomen haline getirdiğini belirledi.[20] Arap-Berberi kimliği, Arapların Kuzey Afrika'yı fethetmesi ve bu bölgelere göç eden Araplar ile yerel ağırlıklı olarak Romalı Afrikalıları ve diğer Berberi halkları arasındaki evliliklerin doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıktı; ek olarak, Arap Yarımadası'ndan gelen Benu Hilal ve Süleym Arap kabileleri bölgeyi işgal etti ve başta Berberi nüfusu olmak üzere yerel kırsal kesimle evlendi ve Mağrip'in dilsel, kültürel ve etnik Araplaşmasında önemli bir faktör oluşturdular.[21][22]

Araplaştırılmış Berberiler, Cezayir, Libya, Fas ve Tunus'un yerli nüfusunun çekirdeğini ve büyük çoğunluğunu ve Moritanya nüfusunun yaklaşık üçte birini oluşturuyor.[23][24]

Arap-Berberiler öncelikle, "gündelik/konuşma dili" anlamına gelen Derja (Arapça: دارجة) adındaki, aşağı yukarı karşılıklı olarak anlaşılabilir çeşitlerin bir lehçe sürekliliğini oluşturduğu Mağrip Arapçasının varyantlarını konuşurlar.[25] Mağrip Arapçası önemli bir Berberi, Latin[26][27][28] ve muhtemelen Neo-Pönik[29][30] alt katmanını korur, bu da onları Mağrip dışında konuşulan diğer Arapça çeşitleri için oldukça farklı ve büyük ölçüde karşılıklı olarak anlaşılmaz kılar. Ayrıca Fransızca,[31] Türkçe,[31] İtalyanca[31] ve İspanya dillerinden birçok alıntıları da bulunmaktadır.[31] Modern Standart Arapça, lingua franca olarak kullanılır.

Tarihi bakış açısı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: İfrikiye, Erken İslamî Tunus tarihi ve Berberi Kıyısı

Orta Çağ Arap kaynakları, Kuzeybatı Afrika'dan Bilad el-Barbar (Türkçe: Berberi diyarı, Arapça: بلاد البربر). Bu atama, Avrupalılar tarafından 19. yüzyıla kadar kıyı Kuzeybatı Afrika'ya atıfta bulunmak için kullanılan Berberi Sahili terimine yol açmış olabilir.[kaynak belirtilmeli]

Nüfusun kısmen Arap Müslüman kültürüne bağlı olması nedeniyle Kuzeybatı Afrika, Arapça konuşanlar tarafından El-Maġrib veya Mağrip ("Batı" anlamına gelir) olarak anılmaya başlandı. Tarihsel referanslar için Orta Çağ Arap ve Müslüman tarihçileri ve coğrafyacıları, Fas'tan El-Maghrib el-Ekşá ("En Uzak Batı") olarak bahseder ve onu El-Maghrib el-Evsat ("Orta Batı", Cezayir) ve El-Maghrib el-Adna ("En Yakın Batı", İfrikiye (Tunus)) olarak adlandırılan komşu tarihi bölgelerden ayırırlardı.[32]

Mağrip, ayin dili Arapçanın Mağrip'e ilk getirildiği MS 7. yüzyılda İslam'ın yayılmasıyla yavaş yavaş Araplaştı. Bununla birlikte, Kuzeybatı Afrika nüfusunun büyük kısmı, en azından 14. yüzyıla kadar Berberi veya Roma Afrikalıları olarak kaldı. Araplaştırma, 11. yüzyılda Beni Hilal kabilelerinin Mısır'dan göç etmesiyle kırsal alanlarda en azından kısmen güçlendi. Bununla birlikte, Mağrip'in birçok bölgesi - Aurès (Avras) dağları bölgesi gibi - nispeten yakın bir zamanda 19. ve 20. yüzyıllarda Araplaştırıldı. Son olarak, 20. yüzyılda Mağrip hükûmetleri tarafından okullar ve kitle iletişim araçları aracılığıyla Arap dili ve kültürünün kitlesel eğitimi ve tanıtılması, Mağrip'teki Araplaştırma sürecine en güçlü katkı olarak kabul edilmektedir.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ CIA World Factbook, bir azınlık olarak Cezayirlilerin sadece yaklaşık %15'inin, birçok Cezayirlinin kökeni Berberi olmasına rağmen kendilerini Berberi olarak tanımladığını belirtiyor. Factbook, kendilerini Berberi olarak tanımlayanların çoğunun Kabylie bölgesinde yaşadığını, Arap mirası yerine Berberi mirasıyla daha yakından özdeşleştiklerini ve Müslüman olduklarını açıklıyor.
  1. ^ "The World Factbook – Algeria". Central Intelligence Agency. 4 Aralık 2013. 4 January 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2013. 
  2. ^ "Morocco in CIA World Factbook". CIA.gov. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Tunisia". CIA World Factbook. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2012. 
  4. ^ "Q&A: The Berbers". BBC News. 12 Mart 2004. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2013. 
  5. ^ "Tunisia". CIA World Factbook – Libya. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2018. 
  6. ^ "Libyan People & Ethnic Tribes". 11 July 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 January 2011. 
  7. ^ "Estimé à six millions d'individus, l'histoire de leur enracinement, processus toujours en devenir, suscite la mise en avant de nombreuses problématiques..."; « Être Maghrébins en France » in Les Cahiers de l’Orient, n° 71, troisième trimestre 2003
  8. ^ "css.escwa.org" (PDF). 17 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2018. 
  9. ^ "World Refugee Survey 2009: Mauritania". USCRI. 8 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012. 
  10. ^ "UNHCR Global Report 2009 – Mauritania, UNHCR Fundraising Reports". 1 Haziran 2010. 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012. 
  11. ^ "The World Factbook — Central Intelligence Agency". www.cia.gov. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2018. 
  12. ^ Statistics Canada (8 Mayıs 2013). "2011 National Household Survey: Data tables". 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2014. 
  13. ^ "Believers in Christ from a Muslim Background: A Global Census". 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2022. 
  14. ^ Encyclopedia of the World's Minorities. Taylor & Francis. 2013. s. 119. ISBN 9781135193881. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017. 
  15. ^ Encyclopedia of Global Religion. SAGE Publications. 2011. s. 935. ISBN 9781452266565. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017. 
  16. ^ Historical Dictionary of the Bedouins. Rowman & Littlefield Publishers. 2015. s. 145. ISBN 9781442254510. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017. 
  17. ^ Tunisia. Marshall Cavendish Benchmark. 2008. s. 74. ISBN 9780761430377. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017. 
  18. ^ Libya: From Repression to Revolution: A Record of Armed Conflict and International Law Violations, 2011-2013. Brill. 2013. s. 18. ISBN 9789004257351. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017. 
  19. ^ The Jews of the Middle East and North Africa in Modern Times. Columbia University Press. 2003. s. 444. ISBN 9780231507592. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017. 
  20. ^ Bosch, Elena et al.
  21. ^ Weiss, Bernard G. and Green, Arnold H.(1987) A Survey of Arab History American University in Cairo Press, Cairo, p. 129, 977-424-180-0
  22. ^ Ballais, Jean-Louis (2000) "Chapter 7: Conquests and land degradation in the eastern Maghreb" p. 133 11 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  23. ^ Bekada A, Fregel R, Cabrera VM, Larruga JM, Pestano J, et al. (2013) Introducing the Algerian Mitochondrial DNA and Y-Chromosome Profiles into the North African Landscape 22 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  24. ^ Hajjej, A. (2006). "The contribution of HLA class I and II alleles and haplotypes to the investigation of the evolutionary history of Tunisians". HLA. 68 (2): 153-162. doi:10.1111/j.1399-0039.2006.00622.x. PMID 16866885. 
  25. ^ Wehr, Hans: Dictionary of Modern Written Arabic (2011); Harrell, Richard S.: Dictionary of Moroccan Arabic (1966)
  26. ^ (Fransızca) Tilmatine Mohand, Substrat et convergences: Le berbére et l'arabe nord-africain (1999), in Estudios de dialectologia norteafricana y andalusi 4, pp 99–119
  27. ^ (İspanyolca) Corriente, F. (1992). Árabe andalusí y lenguas romances.
  28. ^ (Fransızca) Baccouche, T. (1994).
  29. ^ Elimam (1998). "' 'Le maghribi, langue trois fois millénaire". Insaniyat / إنسانيات. Revue Algérienne d'Anthropologie et de Sciences Sociales (6): 129–130. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2022. 
  30. ^ Contact, Restructuring, and Decreolization:The Case of Tunisian Arabic (PDF). Linguistic Data Consortium, Department of Asian and Middle Eastern Languages and Literatures. 2010. ss. 10-12-50-77. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Şubat 2022. 
  31. ^ a b c d "Zribi, I., Boujelbane, R., Masmoudi, A., Ellouze, M., Belguith, L., & Habash, N. (2014)" (PDF). 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Şubat 2022. 
  32. ^ Morocco in the Sixteenth Century. Longman. 1981. s. 18. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arap-Berberi&oldid=32717717" sayfasından alınmıştır