İçeriğe atla

Artemis 1

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Artemis I
SLS Blok 1, Kennedy Uzay Merkezi LC-39B fırlatma rampasından kalkış yaparken.
İsimler
  • Artemis I (resmi)
  • Exploration Mission-1 (EM-1) (eski)
Görev türüMürettebatsız ay yörüngesi test uçuşu
UygulayıcıNASA
COSPAR kimliği2022-156A Bunu Vikiveri'de düzenleyin
SATCAT no.54257 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Web sitesinasa.gov/artemis-i
Görev süresi25 gün, 10 saat, 52 dakika, 46 saniye
Katedilen mesafe2,1 milyon kilometre (1,3 milyon mil)
Uzay aracı özellikleri
Uzay aracıOrion CM-002
Uzay aracı tipiOrion
Üretici
Görev başlangıcı
Fırlatma tarihi16 Kasım 2022, 06:47:44 UTC[1]
RoketSpace Launch System, Blok 1
Fırlatma yeriKennedy Space Center, LC-39B
Görev sonu
KurtaranUSS Portland[4]
İniş tarihi11 Aralık 2022, 17:40:30 UTC (20:40:30 TSİ)[2]
İniş yeriBüyük Okyanus, Baja California açıkları[3]
Yörünge parametreleri
Referans sistemiAy merkezli
RejimUzak ters yön yörünge
Süre14 gün
Ay uçuşu
En yakın yaklaşım21 Kasım 2022, 12:57 UTC[5]
Mesafe130 km (81 mi)
Ay yörünge aracı
Yörüngeye yerleşme25 Kasım 2022, 21:52 UTC[6]
Yörüngeden ayrılma1 Aralık 2022, 21:53 UTC[7]
Ay uçuşu
Uzay aracı bileşeniOrion
En yakın yaklaşım5 Aralık 2022, 16:43 UTC
Mesafe128 km (80 mi)

Artemis 1 görev peçi  

Artemis I (eski adıyla Exploration Mission-1, EM-1),[8] Kasım 2022'de gerçekleştirilen fırlatmayla başlamış mürettebatsız bir Ay yörüngesi göreviydi. NASA'nın Artemis programının ilk büyük uzay uçuşu olan Artemis I, ajansın elli yıl önce sona eren Apollo programından sonra Ay'a dönüşünü simgeliyordu. Orion uzay aracı ve Space Launch System (SLS) roketinin ilk entegre uçuş testiydi ve ana amacı, sonraki Artemis görevlerine hazırlık olarak Orion uzay aracını ve özellikle de ısı kalkanını test etmekti.[9] Bu görevler, Ay'da yeniden insan varlığı oluşturmayı ve Mars'ın araştırılması da dahil olmak üzere gelecekteki bilimsel çalışmalar için gereken teknolojileri ve ticari yaklaşımları göstermeyi amaçlamaktadır.[10][11]

Artemis I görevinde kullanılacak olan Orion uzay aracı 20 Ekim 2021'de monte edildi.[12] Uçuş öncesi testlerdeki bir dizi sorun nedeniyle yaşanan gecikmelerin ardından, fırlatma aracının tamamı 17 Ağustos 2022'de fırlatma rampasına taşındı. İlk iki fırlatma denemesi, 29 Ağustos 2022'de hatalı bir motor sıcaklığı okuması ve 3 Eylül 2022'de yakıt ikmali sırasında meydana gelen bir hidrojen sızıntısı nedeniyle iptal edildi.[13]

Artemis I, 16 Kasım 2022 saat 06:47:44 UTC'de (01:47:44 EST) Kennedy Uzay Merkezi'ndeki Fırlatma Kompleksi 39B'den fırlatıldı.[14][15] Dünya yörüngesine ulaştıktan sonra, Orion uzay aracını taşıyan üst kademe ayrıldı ve Orion'u serbest bırakıp on CubeSat uydusunu konuşlandırmadan önce Ay transfer yörüngesine girmek için gerekli manevrayı gerçekleştirdi. Orion, 21 Kasım'da Ay'ın yakınından bir geçiş gerçekleştirdi, altı gün boyunca uzak bir ters yön yörüngede kaldı ve 5 Aralık'ta Ay'ın yakınından ikinci bir geçiş gerçekleştirdi.[16]

Orion uzay aracı daha sonra geri döndü ve ısı kalkanının korumasıyla Dünya atmosferine girerek 11 Aralık'ta Büyük Okyanus'a indi.[17] Görev, en erken Eylül 2025'te mürettebatlı bir Ay uçuşu gerçekleştirmesi planlanan Artemis II ile başlayarak[18] Orion ve Space Launch System'in mürettebatlı uçuşlar için uygunluğunun onaylanmasını amaçlıyor.[19] Artemis II'den sonraki görev olan Artemis III, Apollo 17'den bu yana elli yıl sonra ilk kez mürettebatlı bir Ay inişini gerçekleştirecek.

Görev profili

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Orion (uzay aracı) ve Space Launch System

Artemis I, Space Launch System'in Blok 1 varyantı ile fırlatıldı.[20] Blok 1 aracı bir ana kademe, iki beş segmentli katı yakıtlı roket güçlendiricisi (SRB'ler) ve bir üst kademeden oluşuyordu. Ana kademe, daha önce Space Shuttle görevlerinde uçmuş dört RS-25D motoru kullanıyordu.[21] Ana kademe ve güçlendiriciler kalkış anında 39.000 kN (8.800.000 lbf) veya yaklaşık 4.000 metrik ton itme kuvveti üretti. Geçici Kriyojenik İtme Kademesi (ICPS) olarak bilinen üst kademe, Delta Kriyojenik İkinci Kademesini temel alıyordu ve Artemis I görevinde tek bir RL10B-2 motoru tarafından destekleniyordu.[22]

Yörüngeye girdikten sonra ICPS motorunu ateşleyerek Ay doğrultusuna giriş (TLI) manevrası gerçekleştirdi ve böylece Orion uzay aracı ve 10 CubeSat uydusu Ay'a doğru bir yörüngeye yerleştirildi. Orion, ICPS'ten ayrıldıktan sonra Ay'a doğru yolculuğuna devam etti. Orion'un ayrılmasının ardından ICPS Kademe Adaptörü, bilimsel araştırma yapmak ve teknoloji gösterileri gerçekleştirmek için on CubeSat uydusunu konuşlandırdı.[23]

Orion uzay aracı, Ay'ın etrafında uzak bir ters yön yörüngede (DRO) geçirdiği altı gün de dahil olmak üzere uzayda yaklaşık üç hafta geçirdi.[24] Ay yüzeyine yaklaşık 130 km (80 mi) yaklaştı (en yakın yaklaşım)[5] ve Dünya'dan maksimum 432.210 km (268.563 mi) mesafeye ulaştı.[25][26]

Görev zaman çizelgesi[25]
Tarih Zaman (UTC) Olay
Fırlatma
16 Kasım 06:47:44 Ateşleme
06:49:56 Katı roket hız kazandırıcı ayrıldı
06:50:55 Hizmet modülü kaportası atıldı
06:51:00 Fırlatma iptal sistemi atıldı
06:55:47 Çekirdek kademesi ana motor kapatıldı
06:55:59 Çekirdek kademesi ve ICPS ayrıldı
07:05:53 – 07:17:53 Orion güneş panelinin açılması
07:40:40 – 07:41:02 Yerberi yükselme manevrası
08:17:11 – 08:35:11 Ay doğrultusuna giriş (TLI) ateşlemesi
08:45:20 Orion/ICPS ayrıldı
08:46:42 Üst kademe ayrılma ateşlemesi
10:09:20 ICPS yerleştirme ateşlemesi
Artemis I görevinin özeti
Ay'a varış noktası
16 Kasım 14:35:15 İlk yörünge düzeltme ateşlemesi
17–20 Kasım Varış seyrüsefer aşaması
21 Kasım 12:44 Motor tahrikli uçuş ateşlemesi[5]
Ay yörüngesi
21–24 Kasım Uzak ters yön yörüngeye geçiş (DRO)
25-30 Kasım Uzak ters yön yörüngede (DRO)
1 Aralık 21:53 Ters yön yörünge ayrılma ateşlemesi[7]
1–4 Aralık Ters yön yörüngeden çıkış
Dünya'ya dönüş
5 Aralık 16:43 Geri dönüş için motor tahrikli uçuş
5–11 Aralık Geri dönüş
11 Aralık 17:40:30 Denize iniş

Görev profili animasyonu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Artemis I'in Animasyonu
Yer merkezli eylemsiz referans çerçevesi
Ay ile birlikte dönen yer merkezli referans çerçevesi
      Dünya ·       Artemis I ·       Ay

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Roulette, Joey; Gorman, Steve (16 Kasım 2022). "NASA's next-generation Artemis mission heads to moon on debut test flight". Reuters. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  2. ^ "NASA Prepares Rocket, Spacecraft Ahead of Tropical Storm Nicole, Re-targets Launch". NASA. 8 Kasım 2022. 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. 
  3. ^ Davis, Jason. "Artemis I launch guide: What to expect". The Planetary Society. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  4. ^ "Artemis 1 flight to moon depends on precision rocket firings to pull off a complex trajectory". www.cbsnews.com (İngilizce). 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2022. 
  5. ^ a b c "Artemis I – Flight Day Five: Orion Enters Lunar Sphere of Influence Ahead of Lunar Flyby". NASA. 20 Kasım 2022. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. The outbound powered flyby will begin at 7:44 am, with Orion's closest approach to the Moon targeted for 7:57 am,... 
  6. ^ "Artemis I – Flight Day 11: Orion Surpasses Apollo 13 Record Distance from Earth – Artemis". blogs.nasa.gov (İngilizce). 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2022. 
  7. ^ a b "Artemis I Flight Day 16 – Orion Successfully Completes Distant Retrograde Departure Burn". NASA. 1 Aralık 2022. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  8. ^ Hambleton, Kathryn (20 Şubat 2018). "Artemis I Overview". NASA. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  9. ^ "NASA: Artemis I". NASA. 15 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
  10. ^ Dunbar, Brian (23 Temmuz 2019). "What is Artemis?". NASA. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
  11. ^ "Stowaways on NASA's massive Moon rocket promise big science in small packages". Science.org. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "NASA Fully Stacked for Moon Mission, Readies for Artemis I". NASA. 23 Ekim 2021. 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022.  Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  13. ^ Foust, Jeff (3 Eylül 2022). "Second Artemis I launch attempt scrubbed". SpaceNews. 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  14. ^ "Artemis 1". NASA. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
  15. ^ "Artemis 1 Presskit" (PDF). 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Ağustos 2022. 
  16. ^ Sloss, Philip (1 Kasım 2021). "Inside Artemis 1's complex launch windows and constraints". NASASpaceflight.com. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2022. 
  17. ^ "NASA's Artemis I moon mission ends as Orion capsule splashes down in Pacific Ocean". Boston 25 News (İngilizce). 11 Aralık 2022. 11 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2022. 
  18. ^ Foust, Jeff (9 Ocak 2024). "NASA delays Artemis 2 and 3 missions". SpaceNews. Erişim tarihi: 10 Ocak 2024. 
  19. ^ Clark, Stephen (18 Mayıs 2020). "NASA will likely add a rendezvous test to the first piloted Orion space mission". Spaceflight Now. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020. 
  20. ^ "NASA to Study Adding Crew to First Flight of SLS and Orion". NASA. 15 Şubat 2017. 22 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2017.  Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  21. ^ Units E2045, E2056, E2058, and E2060. Dvorsky, George (2 Eylül 2022). "Artemis 1's RS-25 Engines Have Gone to Space Many Times Before". Gizmodo. 15 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2023. 
  22. ^ Harbaugh, Jennifer (13 Aralık 2021). "Space Launch System". NASA. 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  23. ^ Harbaugh, Jennifer (4 Ekim 2021). "All Artemis I Secondary Payloads Installed in Rocket's Orion Stage Adapter". NASA. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2021.  Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  24. ^ "The Ins and Outs of NASA's First Launch of SLS and Orion". NASA. 27 Kasım 2015. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2016.  Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  25. ^ a b "Artemis 1 Press Kit" (PDF). 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  26. ^ Cheshier, Leah (28 Kasım 2022). "Artemis I — Flight Day 13: Orion Goes the (Max) Distance". blogs.nasa.gov. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Artemis_1&oldid=34236943" sayfasından alınmıştır