Bardas Fokas (genç)
Bardas Fokas (ya da Phocas) (Yunanca: Βάρδας Φωκᾶς) (ö. 13 Nisan 989), hüküm süren Makedon Hanedanı'na yanında ya da karşı üç isyanın bariz bölümlerinde yer almış Bizans İmparatorluğu'nun öne çıkan generali.
İlk İsyan
[değiştir | kaynağı değiştir]Bardas Fokas Anadolu'da büyük toprakları bulunan ve çok defa mensupları Bizans ordularında askeri komutan olan aslen Ermeni olan bir zengin sülalenin üyesiydi. Büyük babasının babası Yaşlı Nikiforos Fokas, I. Basileios döneminde Güney İtalya'yı Bizanslılara tekrar bağlayan orduların komutanıydı. Büyük babasının ağabeyi Yaşlı Leo Fokas 919 yılında I. Romanos Lekepanus'a karşı isyan eden bir generaldi ve sonunda gözlerine mil çekilip kör edilmişti. Büyük babası ve adaşı Yaşlı Bardas Fokas Doğu Bizans orduları komutanlığı yaptı. Amcası İmparator II. Nikiforos, babası kouropalates Genç Leo Fokas'tır.[1] Genç Bardas'ta savaş sanatındaki mahareti ile ün kazanmıştı.
Askeri kariyerinde çok hızlı yükseldi ancak düşüşü de o kadar hızlı oldu. Amcası İmparator II. Nikiforos'un 970 yılında ölümü üzerine, Fokas ve ailesi aynı zamanda kuzenleri olan yeni İmparator I. İoannis'e karşı ayaklandılar.
Caesarea Mazaca'de konuşlanmış birlikleri tarafından Bardas Fokas imparator ilan edildi, fakat isyan başka bir başarılı komutan Bardas Skleros tarafından sona erdirildi. Bardas Fokas ve akrabaları yakalanıp, izleyen yedi yıl kalacakları Prote'ye sürgün edildiler.
Fokas, Skleros'a karşı
[değiştir | kaynağı değiştir]
978 yılında İmparator II. Basileios'un amcası ve naibi Basileios Lekapenos tarafından hücresinden çıkarıldı. Tebdili kıyafet memleketi Kapadokya'ya gidip yerel asilleri Skleros'a karşıt yapmış, imparatorluk güçlerine karşı isyan çıkarmış ve Hellespont'a ilerlemiştir. Tornikios önderliğindeki Gürcü ordusunun da desteği ile Bardas Fokas, Skleros'a karşı önceki kayıplarına karşın tek zaferi olan Pankaleia Muharebesi'ni kazandı ve isyanı durdurdu. Tahta yaptığı hizmetler de göz önüne alınarak Domestikos tōn scholōn görevi verildi, Sarazenlerden Halep'in yeniden alınması için Bizans ordularını yönetti.
İkinci İsyan
[değiştir | kaynağı değiştir]VIII. Konstantinos, danışmanları tarafından kolaylıkla yönlendirilebilirken, II. Basileios yönetimi eline alıp orduyu kendi yönetmek istiyordu. Basileios giderek artan başına buyrukluğu, 987 yılında Fokas ailesi eski düşmanları Bardas Skleros gizli bir uzlaşmaya varmalarına neden oldu. İmparatorlara karşı isyan başarılı olursa imparatorluk aralarında bölünecekti. Bu isyan, 10 yıl önce yaşanankinin taklidiydi. Fokas, kendini imparator ilan etti, Küçük Asya'nın büyük kısmını geçmeye başladı.
Skleros'u görevinden alıp tutukladıktan sonra, Abidos'u kuşatıp, Çanakkale Boğazı'nı kapatma noktasına geldi. Tam bu sırada, Basileios'a, Kiev'in Rus Prensi kayınbiraderi I. Vladimir'den Vareg paralı asker yardımı ulaştı ve Abidos'a yürüdü.
İki ordu karşı karşıya geldiğinde, dörtnala ileri fırladı ve ordusunun ön saflarında at binen İmparator ile kişisel olarak savaşma fırsatı aramaya başladı. Basileios ile yüzleşmeye hazırlanırken, Fokas sarıldı,[2] atından düştü, 13 Nisan 989 tarihinde ölü bulundu. Kafası kesildi Basileios'a getirildi. Böylece isyan sona erdi.
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuzeni ile olan evliliğinden iki oğlu olmuştur: Leon ve Nikolas. Torunu ve adaşı Bardas Fokas 1025 yılında İmparatorluk yetkilileri tarafından kör edilmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Norwich, John Julius (1993), Byzantium: the apogee (1993 bas.), Penguin Books, ISBN 0140114483 - Total pages: 389
- ^ Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford: University of Stanford Press. s. 518. ISBN 0-8047-2630-2.
- Genel
- Mihail Psellos, Chronographia13 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "madde adı gerekli". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
