İçeriğe atla

Bismil

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bismil
Bismil
Bismil
Türkiye haritasındaki yeri
Türkiye haritasındaki yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlDiyarbakır
Coğrafi bölgeGüneydoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamRecep Hasar[1]
 • Belediye başkanıMizgin Ekin (DEM Parti)[2]
Yüzölçümü
 • Toplam1.737 km²
Rakım535 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam117.674
 • Kır
-
 • Şehir
118.605
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu21509
İl alan kodu0412
İl plaka kodu21

Bismil, Diyarbakır ilinin bir ilçesidir. Bismil 2023 yılı itibari ile nüfus bakımından Diyarbakır ilinin en kalabalık beşinci ilçesidir

Bismil'de çıkan eski mezar taşları 250-400 yıllıktır. Bunların bir kısmının Konya ve bir kısmının da Musul tarafından geldikleri söylenir. Önceleri köy statüsünde olan Bismil, bir ara nahiye olmuş; Mermer ve Akpınar köyleri de buraya bağlanmıştı. Daha sonra bu teşkilat dağıtılarak adı "Şark" olarak belirlenen bu nahiye merkezden idare olunmuştu.

1926 yılında yapılan idari bölünmede Şark Nahiyesi'nin merkezi bu kez Seyithasan Mahallesi olmuş, Bismil de buraya bağlanmıştır. Daha sonra, tekrar Bismil Nahiyesi oluşturulmuş ve Seyithasan Köyü buraya bağlanmıştır. 1936 yılında da Bismil, Diyarbakır'ın altıncı ilçesi olmuştur. Bismil, ayrıca nüfus bakımından da Ergani'den sonraki en büyük ilçedir.

Hem karayolu ve hem demiryolu bağlantısı olan ilçede Dicle Nehri, ilçe tarımının hayat kaynağıdır.

Kurtuluş, Fatih, Fırat, Akpınar, Altıok, Dicle, Dumlupınar, Şentepe, Esentepe, Seyrantepe, Tekel ve Ulutürk Mahallesi olmak üzere 12 mahalleden ibarettir.

Merkez ilçeye olan uzaklığı 54 km'dir. İlçenin Diyarbakır iline 48, Batman iline 41, Şanlıurfa iline 199, Mardin iline 94, Ankara iline 1050, İstanbul iline 1500, İzmir iline 1460 ve Bursa iline 1400 kilometre uzaklığı bulunmaktadır. İlçeye bağlı 112 köy, 90 mezraa bulunmaktadır. Tepe, Yukarı Salat ve Ambar beldesi olarak üç beldesi vardır.

Bismil'de yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlı geçen karasal iklim egemendir. Bismil Ovası yaz mevsiminde Diyarbakır ilinin en yüksek sıcaklıklarının ölçüldüğü yerdir. Bismil'de tarihte ölçülen en yüksek sıcaklık 10 Temmuz 1962 gününde 50,2 derece olarak ölçülmüştür.[5]

Turistik yerler

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe, yeni kurulduğu için burada herhangi bir tarihi anıt bulunmamaktadır. Ancak Türkmen Hacı Mahallesi'nde Kabasakal, Sarısakal ve Yedikızlar Türbeleri; Koği, Tepe, Saladum (Seledûn), Matar (Meterê), Köprü ve diğer onlarca mahallede höyükler (yapay tepeler) bulunmaktadır. Aşağı Salat Höyüğü, Abdullahın Düzü ve Salat Cami Yanı bunlardan birkaçıdır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1940[6] 30.737 2.521 28.216
1945[7] 24.850 2.049 22.801
1950[8] 28.980 2.527 26.453
1955[9] 32.284 3.596 28.688
1960[10] 32.495 3.472 29.023
1965[11] 38.058 4.444 33.614
1970[12] 45.462 9.403 36.059
1975[13] 50.909 12.775 38.134
1980[14] 61.517 19.059 42.458
1985[15] 76.894 24.862 52.032
1990[16] 99.662 39.834 59.828
2000[17] 126.885 61.182 65.703
2007[18] 108.706 57.359 51.347
2008[19] 109.359 56.390 52.969
2009[20] 108.992 56.333 52.659
2010[21] 108.948 56.887 52.061
2011[22] 110.344 58.471 51.873
2012[23] 111.746 60.150 51.596
2013[24] 110.956 110.956 veri yok
2014[25] 112.461 112.461 veri yok
2015[26] 113.725 113.725 veri yok
2016[26] 115.484 115.484 veri yok
2017[26] 116.171 116.171 veri yok
2018[26] 117.674 117.674 veri yok
2019[26] 118.250 118.250 veri yok
2020[26] 118.605 118.605 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Yıl Kadın Nüfusu Erkek Nüfusu
2015 56.986 56.739
2014 56.447 56.014
2013 55.819 55.137
2012 56.282 55.464
2011 55.414 54.930
2010 54.657 54.291

Bu nüfus, 56.739 erkek ve 56.986 kadından oluşmaktadır.

Yüzde olarak ise: %49,89 erkek, %50,11 kadındır.[27]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2015. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2014. 
  6. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  7. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  11. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  24. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  25. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  26. ^ a b c d e f
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.