Cinsiyet ve gelişim

Cinsiyet ve kalkınma, ekonomik gelişme ve küreselleşmenin insanlar üzerinde konumları, cinsiyetleri, sınıf geçmişleri ve diğer sosyo-politik kimlikleri temelinde yarattığı farklı etkiyi anlamak ve ele almak için feminist bir yaklaşım uygulayan disiplinler arası bir araştırma ve uygulamalı çalışma alanıdır. Kalkınmaya yönelik katı bir ekonomik yaklaşım, bir ülkenin kalkınmasını istihdam yaratma, enflasyon kontrolü ve yüksek istihdam gibi niceliksel terimlerle ele alır; bunların tümü, bir ülkenin 'ekonomik refahını' ve bunun sonucunda ülke halkının yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlar. Ekonomik kalkınma açısından yaşam kalitesi, kaliteli eğitim, tıbbi tesisler, uygun fiyatlı konut, temiz çevre ve düşük suç oranı dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere gerekli haklara ve kaynaklara erişim olarak tanımlanır. Cinsiyet ve kalkınma, bu faktörlerin birçoğunu dikkate alır; ancak toplumsal cinsiyet ve kalkınma, bu konuların kültür, hükûmet ve küreselleşmenin iç içe geçmiş bağlamında ne kadar çok yönlü olduğunu anlamaya yönelik çabaları vurgular. Bu ihtiyacı hesaba katarak, toplumsal cinsiyet ve kalkınma, etnografik araştırmayı, araştırmacıyı fiziksel olarak çevreye ve incelenenlerin günlük rutinine daldırarak belirli bir kültürü veya insan grubunu inceleyen araştırmayı, kalkınma politikasının nasıl olduğunu kapsamlı bir şekilde anlamak için uygular. uygulamalar, hedeflenen grupların veya alanların günlük yaşamını etkiler.

Bu alanın tarihi, ekonomik kalkınma çalışmalarının kadınları söylemine ilk kez dahil ettiği, kadınlara yalnızca refah politikalarının - özellikle gıda yardımı ve aile planlaması merkezli olanlar - özneleri olarak odaklandığı 1950'lere kadar uzanır. Kalkınmada kadınların odak noktası on yıl boyunca arttı ve 1962'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Kadının Statüsü Komisyonu'nu, kadınların haklarına adanmış uzun süredir devam eden bir program geliştirmek için Genel Sekreter ve diğer bazı BM sektörleriyle işbirliği yapmaya çağırdı. Gelişmekte olan ülkelerde ilerleme. On yıl sonra, feminist iktisatçı Ester Boserup'un öncü kitabı Ekonomik Kalkınmada Kadınların Rolü (1970) yayınlandı, kalkınma perspektiflerini kökten değiştirdi ve sonunda toplumsal cinsiyet ve kalkınma alanı haline gelen şeyin doğuşuna katkıda bulundu.

Boserup'un gelişimin erkekleri ve kadınları farklı şekilde etkilediğini düşünmesinden bu yana, toplumsal cinsiyetin kalkınma ile ilişkisine ilişkin çalışma, akademisyenler ve uluslararası politika yapıcılar arasında büyük ilgi topladı. Alan, Gelişmekte Olan Kadınlar (WID) ile başlayan, Kadın ve Kalkınma (WAD) ile başlayan ve son olarak çağdaş Cinsiyet ve Kalkınma (GAD) haline gelen büyük teorik değişimler geçirdi. Bu çerçevelerin her biri, daha geniş bir konu yelpazesini ve sosyal bilim perspektiflerini kapsamayı amaçlayan selefinin bir evrimi olarak ortaya çıktı. Bu çerçevelere ek olarak, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi uluslararası finans kurumları, cinsiyet ve kalkınmaya ilişkin politikalar, programlar ve araştırmalar uygulayarak, çalışmaya neoliberal ve akıllı ekonomi yaklaşımıyla katkıda bulunmuştur. Bu politika ve programlara örnek olarak Yapısal Uyum Programları (SAP'ler), mikrofinans, dış kaynak kullanımı ve kamu işletmelerinin özelleştirilmesi dahildir; bunların tümü doğrudan ekonomik büyümeye odaklanır ve toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik ilerlemenin bunu takip edeceğini öne sürer. Bu yaklaşımlara, sırasıyla uluslararası kapitalizmi ve bilim, teknoloji ve kapitalist üretim yoluyla çevrenin toplumsal cinsiyete dayalı sömürüsünü reddeden Marksizm ve ekofeminizm gibi alternatif bakış açıları meydan okudu. Marksist kalkınma perspektifleri, küresel emek sömürüsünü ve sınıf eşitsizliklerini azaltma çabalarında zenginlik ve gücün yeniden dağıtımını savunurken, ekofeminist, ormansızlaşma, kirlilik, çevresel bozulma ve ekosistem yıkımı dahil olmak üzere kalkınmaya eşlik eden endüstriyel uygulamalarla yüzleşir.

Erken yaklaşımlar

Gelişmekte Olan Kadınlar (GOK)

Teorik yaklaşım

"Gelişmekte olan kadınlar" terimi, ilk olarak 1970'lerin başında, ekonomik kalkınmanın erkekler ve kadınlar üzerinde aynı etkilere sahip olduğuna itiraz ederek mevcut kalkınma teorilerini sorgulamaya çalışan, Washington merkezli bir kadın kalkınma profesyonelleri ağı tarafından icat edildi. Gelişmekte Olan Kadınlar hareketi (WID), 1970'lerde, gelişmiş ülkelerdeki kadın hareketlerinin yeniden canlanmasıyla ve özellikle ABD'de eşit haklar ve çalışma fırsatları için çabalayan liberal feministler aracılığıyla ivme kazandı. Kadınlara daha iyi eğitim sunarak ve fırsat eşitliği programları getirerek kadınların geleneksel beklentilerini yıkarak toplumdaki kadınların dezavantajlarının ortadan kaldırılabileceğini varsayan liberal feminizm, WID yaklaşımlarının formülasyonu üzerinde dikkate değer bir etkiye sahipti.

1970'lerin feminist hareketlerinin odak noktası ve kalkınma gündemindeki tekrarlanan istihdam fırsatları çağrıları, yeniden üretim kaygıları ve sosyal refahı bir kenara bırakarak, kadınların üretken emeğine özel önem verilmesi anlamına geliyordu. Bu yaklaşım, erken sömürge yetkilileri ve savaş sonrası kalkınma yetkilileri tarafından sürdürülen genel politika ortamına tepki olarak WID savunucuları tarafından ileri sürüldü; burada kadınların üretici olarak üstlendikleri işe, neredeyse yalnızca rolleri, eşler veya anneler olarak, tanımlandıkları için yetersiz atıfta bulunuldu. WID'in bu “refah yaklaşımına” muhalefeti, kısmen, söz konusu yaklaşımın varsayımlarına meydan okuyan ve kadınların tarımsal üretim ve ekonomide kadınların rolünü vurgulayan Danimarkalı iktisatçı Ester Boserup'un 1970'lerin başındaki çalışmasından kaynaklanıyordu.

Reeves ve Baden (2000), WID yaklaşımının, kadınların kalkınma sürecinde daha büyük bir rol oynaması gereğini vurguladığına işaret etmektedir. Bu bakış açısına göre, kadınların politika oluşturma süreçlerine aktif katılımı genel olarak daha başarılı politikalara yol açacaktır. Bu nedenle, WID içindeki baskın bir düşünce tarzı, kadınların sorunlarını kalkınmayla ilişkilendirmeye çalıştı ve bu tür sorunların ekonomik büyümeye nasıl engel teşkil ettiğini vurguladı; Bu "uygunluk" yaklaşımı, WID politika hedeflerinin kalkınma ajansları tarafından benimsenmesi amacıyla, kadınlar için eşitlik ve sosyal adalet taleplerinin stratejik olarak ana akım kalkınma kaygılarıyla bağlantılı olmasının daha etkili olduğunu gösteren WID savunucularının deneyimlerinden kaynaklanmıştır. Kalkınmada Kadınlar yaklaşımı, kadınları daha geniş kalkınma gündemine özel olarak entegre eden ilk çağdaş hareketti ve Kadınlar ve Kalkınma gibi daha sonraki hareketlerin öncüsü olarak hareket etti ve nihayetinde bazılarından yola çıkarak Toplumsal Cinsiyet ve Kalkınma yaklaşımı hareket etti. WID'ye atfedilen eleştirilen yönlerdir.

Eleştiriler

WID hareketi bir dizi eleştiriyle karşı karşıya kaldı; bu tür bir yaklaşım, bazı durumlarda, kadınları iddiaları üretken değerine bağlı olan bir birim olarak tasvir etme, artan kadın statüsünü kadınların hayatlarındaki nakit gelir değeriyle ilişkilendirme gibi istenmeyen sonuçlara yol açtı. Batı feminizmine dayanan WID görüşü ve benzeri sınıflandırmalar, Üçüncü Dünya ülkelerindeki kadınların statüsüne, deneyimlerine ve katkılarına ve kadınlara yönelik çözümlere genel bir tanım uyguladı. Ayrıca, WID, daha fazla toplumsal cinsiyet eşitliğini savunsa da, erkeklerin beslediği basmakalıp beklentileri ele almak yerine, kadınların dışlanması ve toplumsal cinsiyete tabi kılınması temelindeki eşitsiz toplumsal cinsiyet ilişkilerini ve rollerini ele almadı. Dahası, Üçüncü Dünya kadınlarının ulusal ekonomileriyle bütünleşmesi çağrısının altında yatan varsayım, kadınların halihazırda kalkınmaya katılmadığı, dolayısıyla kadınların ev içi üretimdeki ve kayıt dışı ekonomik ve politik faaliyetlerdeki rollerini küçümsediğiydi. WID, kadınların statüsünün “üretken istihdama” geçilerek iyileşeceği yönündeki görüşleri nedeniyle de eleştirildi ve kendini geliştirmek için “modern sektör”e geçişin “geleneksel” sektörden yapılması gerektiğini ima etti. ayrıca, gelişmekte olan dünyada genellikle kadınların işgal ettiği "geleneksel" iş rollerinin kişisel gelişimi engellediğini ima ediyor.

Kadın ve Kalkınma

Kadınlar ve kalkınma (WAD), kalkınmaya teorik ve pratik bir yaklaşımdır. 1975'te Mexico City'de BM tarafından organize edilen Birinci Dünya Kadın Konferansı'na kadar uzanan kökenleri izlenerek 1970'lerin ikinci yarısında toplumsal cinsiyet araştırmaları bursuna dahil edildi. Daha önce baskın olan teori olan WID'den (Gelişmekte Olan Kadınlar) bir sapmadır ve genellikle WID ile karıştırılır, ancak birçok farklı özelliği vardır.

Teorik Yaklaşım

WAD, kadınların kalkınmadaki rolü hakkındaki düşüncedeki bir değişiklikten ve modernleşme teorisinin açıklayıcı sınırlamalarına ilişkin endişelerden doğdu. Daha önceki düşünce, kalkınmanın kadınları ilerletmek için bir araç olduğunu savunurken, yeni fikirler kalkınmanın ancak kadınların katılımıyla mümkün olduğunu ve kalkınma yardımının pasif alıcıları olmaktansa, kalkınma projelerine aktif olarak katılmaları gerektiğini ileri sürdü. WAD bu düşünceyi bir adım öteye taşıyarak, kadınların her zaman kalkınmanın ayrılmaz bir parçası olduğunu ve 1970'lerde dışsal kalkınma çabalarının bir sonucu olarak birdenbire ortaya çıkmadığını öne sürdü. WAD yaklaşımı, kadınların ataerkil bir kültürde erkeklerle birlikte kalkınmaya katılmaları durumunda var olacak olan ataerkil hegemonyadan kadınları uzaklaştırmak için teorize edilen, yalnızca kadınlara yönelik kalkınma projeleri olduğunu öne sürüyor, ancak bu kavram alandaki teorisyenler tarafından yoğun bir şekilde tartışılıyor. Bu anlamda WAD, üzerine inşa edildiği teorik çerçeve yoluyla WID'den ayrılır. WAD, özellikle kadınların kalkınmayla ilişkisine odaklanmak yerine, ataerkillik ve kapitalizm arasındaki ilişkiye odaklanır. Bu teori, kadın sorunlarını neo-Marksizm ve bağımlılık teorisi perspektiflerinden anlamaya çalışır, ancak birçok WAD teorisyeninin dahil olduğu kalkınma çalışmalarının ısrarlı ve acil doğası nedeniyle WAD hakkındaki teorilerin çoğu belgelenmemiştir.

Pratik Yaklaşım

WAD paradigması, kadınlar arasındaki ilişkiyi ve toplumlarında hem kamusal hem de ev içi alanlarda ekonomik aktörler olarak yaptıkları işi vurgular. Ayrıca, kadınların kalkınma çabalarına tamamen entegre edilmesinin, ataerkil çıkarların istila ettiği toplumlarda var olan mevcut eşitsizlik yapılarını güçlendirmeye hizmet edeceği anlayışıyla, kadınların toplumlarının sürdürülmesinde ve gelişmesinde oynadıkları rollerin ayırt edici doğasını vurgulamaktadır. Genel olarak, WAD'ın (kadın ve kalkınma), WID'ye kıyasla kadınların konumuna ilişkin daha eleştirel bir kavramsallaştırma sunduğu düşünülmektedir.

Kadın ve kalkınma yaklaşımı, kadınların bilgisinin, çalışmasının, amaçlarının ve sorumluluklarının ayırt edici doğasını vurgulamanın yanı sıra, onların ayırt edici özelliklerinin tanınmasını savunur. Bu gerçek, kalkınma ajanslarının ataerkil çıkarların hakimiyetinde olduğu kabul edilen bir eğilimle birleştiğinde, kadın ve kalkınma aboneleri tarafından başlatılan yalnızca kadınlara yönelik girişimlerin temelinde yer alır.

Eleştiriler

WAD yaklaşımına yönelik yaygın eleştirilerden bazıları, yalnızca kadınlara yönelik kalkınma projelerinin ölçekleri ve bu kadınların marjinalleştirilmiş durumları nedeniyle mücadele edeceği veya nihayetinde başarısız olacağı yönündeki endişeleri içerir. Dahası, WAD (kadın ve kalkınma) perspektifi, kadınları bir sınıf olarak görme ve kadınlar arasındaki ırk ve etnik köken de dahil olmak üzere (feminist kesişimsellik kavramı gibi) farklılıklara çok az dikkat etme ve yalnızca Belirli bir grubun ihtiyaçları. WAD, WID'de bir gelişme olsa da, ataerkillik, üretim biçimleri ve kadınların marjinalleştirilmesi arasındaki ilişkileri tam olarak dikkate almıyor. Aynı zamanda, uluslararası koşullar daha adil hale geldiğinde, dünyadaki kadınların konumunun iyileşeceğini varsayar. Ek olarak, WAD, kadınların işinin ve yaşamının yeniden üretim yönünü görmezden gelirken, kadınların çalışmasının üretken yönüyle tekil meşguliyeti nedeniyle eleştirildi. Bu nedenle, WID/WAD müdahale stratejileri, bu tür stratejilerin kadınlara yüklediği zaman yükünü hesaba katmadan, gelir getirici faaliyetlerin geliştirilmesine odaklanma eğiliminde olmuştur. Gelir getirici faaliyetlere değer verilir ve sosyal ve kültürel yeniden üretime hiçbir şey atfedilmez.

Cinsiyet ve gelişim (CVG)

Cinsiyet ve Kalkınma (CVG) yaklaşımı, erkekler ve kadınlar arasındaki sosyal olarak inşa edilmiş farklılıklara, mevcut cinsiyet rollerine ve ilişkilerine meydan okuma ihtiyacına, ve sınıf farklılıklarının gelişimi üzerindeki etkilerine odaklanır. Bu yaklaşım, erkekler ve kadınlar arasındaki sosyal ilişkinin kadınları sistematik olarak boyun eğdirdiğini savunan Oakley (1972) ve Rubin (1975) gibi akademisyenlerin yanı sıra ekonomist bilim adamları Lourdes Benería ve Amartya Sen'in (1981), sömürgeciliğin kalkınma ve cinsiyet eşitsizliği üzerindeki etkisini değerlendiren. Sömürgeciliğin gelişmekte olan ülkelere bir "değer sistemi"nden daha fazlasını empoze ettiğini, "sınıf farklılaşmasına neden olan sermaye birikimini teşvik etmek için tasarlanmış" bir ekonomi sistemi getirdiğini belirtiyorlar.

CVG, daha geniş toplumsal cinsiyet ilişkileri sistemlerini incelemeden kadınların boyun eğdirilmesini ve uluslararası kalkınma tartışmalarına dahil edilmemesini tartışan WID'den ayrılıyor. Bu çalışmadan etkilenen, 1970'lerin sonlarında, kalkınma alanında çalışan bazı uygulayıcılar, kadınlara tek başına odaklanmayı sorguladılar. CVG, WID'in kadınlara önemli bir 'hedef grup' ve kalkınma için 'kullanılmayan kaynaklar' olarak odaklanmasına meydan okudu. CVG, kadınların ve erkeklerin sosyal olarak nasıl inşa edildiğini ve 'bu inşaların hem tanımlayan hem de onlar tarafından tanımlanan sosyal faaliyetler tarafından nasıl güçlü bir şekilde güçlendirildiğini' anlama ihtiyacına ilişkin düşüncede bir değişime işaret etti. CVGAB öncelikle cinsiyete dayalı işbölümüne ve kurumlara gömülü bir güç ilişkisi olarak cinsiyete odaklanır. Sonuç olarak, bu yaklaşımda 'Cinsiyet rolleri' ve 'sosyal ilişkiler analizi' olmak üzere iki ana çerçeve kullanılmaktadır. 'Cinsiyet rolleri', ev içindeki kimliklerin sosyal inşasına odaklanır; aynı zamanda kaynaklara göreceli erişimlerinde 'erkeklik ve kadınlıktan' beklentilerini de ortaya koymaktadır. 'Sosyal ilişkiler analizi', toplumsal kurumlarda yerleşik olan hiyerarşik güç ilişkilerinin toplumsal boyutlarını ve bunun 'toplumdaki kadın ve erkeklerin göreli konumları' üzerindeki belirleyici etkisini açığa çıkarır. Bu göreli konumlandırma kadınlara karşı ayrımcılık yapma eğilimindedir.

WID'den farklı olarak CVG yaklaşımı, özellikle kadınlarla değil, bir toplumun hem kadınlara hem de erkeklere nasıl roller, sorumluluklar ve beklentiler yüklediğiyle ilgilenir. CVG, kadın ve erkeklerin birlikte çalışma yollarını ortaya çıkarmak için toplumsal cinsiyet analizini uygular ve sonuçları tarafsız ekonomi ve verimlilik açısından sunar. Toplumsal cinsiyet eşitliği yaratma girişiminde (kamusal alana katılma yeteneği de dahil olmak üzere kadınların erkeklerle aynı fırsatlara sahip olduğunu ifade ederek), CVG politikaları, geleneksel cinsiyet rolü beklentilerini yeniden tanımlamayı amaçlar. Kadınların ev idaresi görevlerini yerine getirmeleri, ev eksenli üretim yapmalarının yanı sıra çocuk doğurma ve büyütme ve aile üyelerine bakmaları bekleniyor. Bir eşin rolü büyük ölçüde 'anneliğin sorumlulukları' olarak yorumlanır. Bununla birlikte, erkeklerin ücretli iş ve piyasa üretimi ile bağlantılı olarak evin geçimini sağlayan kişiler olması bekleniyor. İş piyasasında kadınlar erkeklerden daha az kazanma eğilimindedir. Örneğin, "Eşitlik ve İnsan Hakları Komisyonu tarafından yapılan bir araştırma, Birleşik Krallık'ın en iyi finans şirketlerinden bazılarında büyük ücret eşitsizlikleri buldu, kadınlar erkek meslektaşlarından yaklaşık yüzde 80 daha az performansa dayalı ücret aldı." Yaygın toplumsal cinsiyet eşitsizliklerine yanıt olarak, Pekin Eylem Platformu, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak için yönetişimin tüm düzeylerinde tüm politika alanlarında bir strateji olarak toplumsal cinsiyet eşitliğini anaakımlaştırmayı 1995 yılında kurdu.

CVG, kalkınma ile ilgili tartışmalarda büyük ölçüde kullanılmıştır, ancak bu eğilim, kalkınma ajanslarının fiili uygulamalarında ve kalkınma planlarında görülmemektedir. Caroline Moser, CVG'nin zorlu doğası nedeniyle WID'nin devam ettiğini iddia ediyor, ancak Shirin M. Rai, asıl sorunun politikada WID ve CVG ile örtüşme eğiliminde yattığını belirterek bu iddiaya karşı çıkıyor. Bu nedenle, ancak kalkınma ajanslarının tamamen CVG dilini tamamen benimsemesi ile mümkün olacaktır. Caroline Moser, 1980'lerde Londra Üniversitesi Kalkınma Planlama Birimi'nde çalışırken CVG odaklı kalkınma planlaması için Moser Cinsiyet Planlaması Çerçevesini geliştirdi. Caren Levy ile birlikte çalışarak, onu toplumsal cinsiyet politikası ve planlaması için bir metodolojiye genişletti. Moser çerçevesi, cinsiyet ilişkilerinin önemini vurgularken Cinsiyet ve Kalkınma yaklaşımını takip eder. WID tabanlı Harvard Analitik Çerçevesinde olduğu gibi, nicel ampirik gerçeklerin bir koleksiyonunu içerir. Daha da ileri giderek, erişim ve kontrol sözleşmelerine yol açan nedenleri ve süreçleri araştırır. Moser Çerçevesi, toplumsal cinsiyet rollerinin belirlenmesini, toplumsal cinsiyet ihtiyaçlarının değerlendirilmesini, kaynakların kontrolünün ayrıştırılmasını ve hanehalkı içinde karar vermeyi, iş ve ev sorumluluklarını dengelemek için planlamayı, müdahalelerde farklı amaçlar arasında ayrım yapmayı ve kadınları ve toplumsal cinsiyet bilincine sahip kuruluşları planlamaya dahil etmeyi içerir.

Eleştiriler

CVG, erkekler ve kadınlar arasındaki sosyal farklılıkları vurgularken aralarındaki bağları ve rollerdeki değişim potansiyelini ihmal ettiği için eleştirildi. Diğer bir eleştiri de CVG'nin toplumsal ilişkileri yeterince derinlemesine incelememesi ve bu ilişkilerin kadınlara yönelik programları nasıl baltalayabileceğini açıklayamamasıdır. Aynı zamanda, kadınların evlilik ya da annelik ideallerine ulaşmak adına yapmaya hazır oldukları değiş tokuş türlerini de açığa çıkarmaz. Başka bir eleştiri, CVG perspektifinin teorik olarak WID'den farklı olduğu, ancak pratikte programların her ikisinin de unsurlarını taşıdığı yönündedir. Pek çok kalkınma ajansı artık bir toplumsal cinsiyet yaklaşımına kendini adamış olsa da, uygulamada birincil kurumsal bakış açısı bir WID yaklaşımına odaklanmış durumda. Spesifik olarak, CVG'nin dili WID programlarına dahil edilmiştir. Toplumsal cinsiyet anaakımlaştırılmasının genellikle kadınlarla eşanlamlı olarak tek bir normatif perspektife dayandığı bir gerçeklik kayması vardır. Kalkınma ajansları, kadınlar için ekonomik iyileşme anlamına gelen toplumsal cinsiyet dönüşümünü hâlâ ilerletiyor. CVG'ye yönelik diğer eleştiriler, kültüre yeterince ilgi göstermemesi ve bunun yerine yeni bir çerçeve sunulmasıdır: Kadınlar, Kültür ve Kalkınma (WCD). Bu çerçeve, CVG'den farklı olarak kadınlara kurban olarak bakmaz, bunun yerine kadınların Üçüncü Dünya yaşamını toplumsal cinsiyet dili ve pratiği, Küresel Güney ve kültür bağlamında değerlendirir.