Ederlezi
Ederlezi, Balkanlardaki Çingene azınlığa ait, popüler bir halk şarkısıdır.
Adını Balkanlarda ve dünyanın dört bir yanında yaşayan Çingenelerce kutlanan bahar festivalinden alır. Geleneksel olarak 6 Mayıs'ta kutlanan Ederlezi, baharın gelişini ifade eder. Bulgaristan ve Sırbistan'da Aziz George Festivali olarak bilinen Ederlezi'nin, Balkanlarda görülen diğer yazılışları (Herdeljez, Erdelezi) Türkiye'de kutlanan hıdrellezden türetilmiştir.
Eski Yugoslav rock müzik grubu Bijelo Dugme, bu şarkının Sırp-Hırvatça versiyonunu aynı melodi ama epey farklı sözler kullanarak albümlerine almıştır. 1988 tarihli Ćiribiribela albümünde "Đurđevdan je a ja nisam s onom koju volim" başlığı altında piyasaya sürülmüştür. Ayrıca Kroke tarafından yapılan başka bir şarkı versiyonu da vardır. Ederlezi'yi asıl ününe kavuşturan, Emir Kusturica'nın filmi Çingeneler Zamanı'nda Goran Bregović tarafından uyarlanan "Ederlezi (Scena Djurdjevdana Na Rijeci)" başlıklı versiyonunun kullanılmasıdır. Kazakistan müziğiyle alakası olmamasına rağmen Borat filminde de kullanılmıştır.
Bregović, Polonyalı şarkıcı Kayah ile, Lehçe sözleri olan, "Nie ma, nie ma ciebie" başlıklı bir uyarlama daha yapmıştır.
Sezen Aksu, 1997 tarihli Düğün ve Cenaze albümünde de "Hıdrellez" başlığıyla bu şarkıya yer vermiştir. Türkçe sözlerin yazarı Sezen Aksu ve Pakize Barışta'dır.
Yunanca sözleri olan bir diğer uyarlama, Του Αη Γιώργη (Aziz George'un) de Bregović tarafından, Yunan şarkıcı Alkistis Protopsalti ile birlikte kaydedilmiştir. Yunanca sözler, Lina Nikolakopoulou tarafından yazılmıştır.
Bulgar müzik grubu Ku-ku band ve solisti Slavi Trifonov, şarkının Bulgarca (başlığı "Гергьовден" Aziz George Günü), Sırp-Bulgarca (başlığı "Свети Георги" Aziz George) ve Roman-Sırp-Bulgarca (başlığı "Erdelezi") sözleri olan versiyonuna çeşitli albümlerinde yer vermişlerdir.
Sözler
[değiştir | kaynağı değiştir]Romanca sözler | Türkçe çevirisi | Bijelo Dugme aranjmanı | Türkçe çevirisi | |
---|---|---|---|---|
Sa me amala oro khelena Sa o Roma babo, e bakren chinen E devado babo, amenge bakro |
Tüm arkadaşlarım hora oynuyor Tüm Roma, kuzu avlıyor baba Bize, baba, bir kuzu verirler |
Proljeće na moje rame slijeće Drugovi odoše a ja osta Ej kome sada moja draga Evo zore evo zore Njeno ime neka se spominje |
Bahar omzuma iniyor Yollar gitti, ben kaldım Şimdi sevgilim kime İşte Güneş doğuyor, gün ağarıyor Onun adı anılsın | |
Yunanca aranjmanı | Türkçe çevirisi | Bulgarca aranjmanı | Türkçe çevirisi | |
Απ' τους ώμους να, η Άνοιξη περνά, Του ουρανού πουλιά πάρτε με αγκαλιά Το όνομα του ανθός, ευωδιάς βυθός, |
Omuzlarından bak, bahar geçiyor, Gökyüzünün kuşları, beni kucağınıza alın Adı çiçek, engin kokusu |
Пролетта на рамото ми кацна, Припев: Други пътища ще ни повикат, Припев: (х3) |
Bahar kondu omzuma, Nakarat: Bizi başka yollar çağıracak, Nakarat: (x3) |
Türkçe aranjmanı | |
---|---|
Bahar oldu aman, al kese astım gül dalına Dağ yeşil, dallar yeşil; uyandılar bayrama Kokuyor buram buram fulyalar, vakit tamam Ağlama hıdrellez, ağlama be bana! Ne yolu var, ne izi; tanıdık değil yüzü Sevdiğim yok, eşim yok |