İçeriğe atla

Ferdinand von Wrangel

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Baron[1] Ferdinand von Wrangel
Savunma Bakanı
Görev süresi
18 May 1855 - 27 Tem 1857
Yerine geldiği Alexander Menshikov
Yerine gelen Nikolay Metlin
Kişisel bilgiler
Doğum 29 Aralık 1797(1797-12-29)
Pskov, Governorate of Pskov, Rusya İmparatorluğu
Ölüm 25 Mayıs 1870 (72 yaşında)
Dorpat, Rusya İmparatorluğu
Milliyeti Alman
Evlilik(ler) Elisabeth Teodora Natalia Karolina de Rossillon
Çocuk(lar) Wilhelm, Peter, Ferdinand, Elisabeth, Eva

Baron Ferdinand Friedrich Georg Ludwig von Wrangel, bir Baltık Alman kâşifi, Rus İmparatorluk Donanması'nda denizci, Saint Petersburg Bilimler Akademisi'nin Onurlu Üyesi ve Rus Coğrafya Derneği'nin kurucusudur. Günümüz Alaska'sındaki Rus yerleşimlerinin valisi olarak bilinir.

İngilizce metinlerde, Wrangel bazen Almanca'daki telaffuzunu daha yakından temsil eden Rusça'dan bir harf çevirisi olan Vrangel veya Wrangell olarak yazılır.

Wrangel, Pskov'da soylu Baltık Alman Wrangel ailesinde doğdu. Bölge generallerinden Friedrich von Wrangel'in yeğeniydi. 1815'te Deniz Harp Okulu'ndan mezun olduktan sonra Vasily Golovnin'in 1817-1819'da Kamçatka gemisiyle yaptığı dünya gezisine katıldı.[2]

Kolymskaya seferi

[değiştir | kaynağı değiştir]

1820'de Rus kutup denizlerini keşfetmek için Kolymskaya seferine komuta etmek üzere atandı. Petersburg'dan yola çıkarak 2 Kasım 1820'de Nizhnekolymsk'e geldi ve 1821'in başlarında köpeklerin çektiği kızaklarla Shelagskiy Burnu'na gitti. Daha sonra Kolyma Nehri'ne yelken açtı ve Yakutların yaşadığı bölgeden içeri doğru yaklaşık 125 mil ilerledi. 10 Mart 1822'de kuzeye doğru yolculuğuna devam etti ve 46 gün boyunca buz üzerinde seyahat ederek 72° 2' kuzey enlemine ulaştı.

Kolyma Nehri ve Cape Shelagsky'nin kuzeyinde, önceki araştırmalarda düşünüldüğü gibi kara değil, açık bir deniz olduğunu tespit etti. Fyodor Matyushkin ve P. Kuzmin ile birlikte Wrangel, Indigirka Nehri'nden Chukchi Denizi'ndeki Kolyuchinskaya Körfezi'ne kadar Sibirya kıyı şeridini tanımladı. (Bkz. Kuzeydoğu Geçidi) Keşif gezisinde buzulbilim, jeomanyetik ve klimatoloji alanlarında değerli araştırmalar gerçekleştirdi ve aynı zamanda bölgenin doğal kaynakları ve yerli nüfusu hakkında veriler topladı.

Krotky dünya yolculuğu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Komutanlığa terfi eden Wrangel, 1825-1827'de Krotky gemisi ile bir dünya yolculuğuna öncülük etti.

Rus Alaska Valisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

1829'da Rus-Amerikan Şirketi'nin baş müdürü olarak atandı ve Kuzey Amerika'daki (bugünkü Alaska) yerleşimlerin etkin bir şekilde valisi oldu.[3] Rusya'nın Amerikan kolonilerine gitmeden önce, Baron Wilhelm de Rossillon'un kızı Elisabeth Theodora Natalie Karoline de Rossillon ile evlendi.

Amerika'daki görevine 1829 başlarında Sibirya ve Kamçatka yoluyla gitti. İdareyi baştan aşağı reformdan geçirdikten sonra, patates ekimini başlattı ve birkaç madenin işletmesi açtı. Ülkede yollar açtı, köprüler ve hükûmet binaları inşa etti. 1834'te görevinden geri çağrıldı ve Rusya'ya döndü.

Wrangel, 1837'de tümamiralliğe terfi etti ve on iki yıl boyunca elinde tuttuğu donanma ofisinde gemi kereste departmanının direktörlüğünü yaptı. 1847'de amiral yardımcısı oldu. Ancak 1849'da istifa etti ve yeniden kurulan Rus-Amerikan Şirketi'nin başkanlığını üstlenmek için donanmayla olan bağlantısını geçici olarak kesti. Wrangel, 1840'tan 1849'a kadar Rus-Amerikan Şirketi'nin yönetim kurulu üyesiydi.[4]

1854'te aktif hizmete yeniden girdi ve donanmanın hidrografik bölümünün baş direktörlüğüne getirildi 1855-1857 yılları arasında Deniz Kuvvetleri Bakanı görevine getirildi.

Emeklilik ve ölüm

[değiştir | kaynağı değiştir]

Wrangel, 1864'te emekli oldu. 1867'de Alaska'nın Amerika Birleşik Devletleri'ne satışına karşı çıktı. Wrangel, "Sibirya ve Arktik Okyanusu'nun kuzey kıyı şeridinde yolculuk" kitabını ve kuzeybatı Amerika halkları hakkında birçok kitap yazdı.

Son yıllarını Estonya'nın doğusundaki Ruil'de (Estonca'da Roela) geçirdi. Dorpat, Livonia'da öldü.

Wrangel adını alan yerlerin listesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Wrangel Adası, Chukotka'nın kuzeyindeki kutup adası.
  • Wrangell Adası, Alexander Takımadaları'nda, Alaska kıyılarında bir ada
    • Wrangell, Alaska, Wrangell Adası'ndaki bir şehir ve Alaska'daki en eski yerli olmayan yerleşim yerlerinden biri
      • Fort Wrangel, Wrangell'de bir ABD Ordusu üssü, aslen İngiliz kontrolü altındayken Fort Stikine
    • Wrangell Havaalanı, Wrangell, Alaska yakınlarındaki bir havaalanı
    • Wrangell-Petersburg Nüfus Sayımı Alanı, Wrangell Adası'nı içeren bir nüfus sayımı alanı .
  • Wrangell Narrows, Alexander Takımadaları'nda bir sarma kanalı
  • Attu Adası'ndaki Cape Wrangell, Alaska'nın (ve Amerika Birleşik Devletleri'nin) en batı noktası
  • Wrangell Dağı, Alaska'da bir yanardağ
  • Wrangellia, Güneydoğu Alaska'nın jeolojik bir arazisi
  1. ^ Kişisel isimlerle ilgili: Freiherr eski bir unvandır (Baron olarak da çevrilir). 1919'dan beri Almanya'da aile adlarının bir parçasını oluşturur. Dişil formlar Freifrau ve Freiindir.
  2. ^ Berghoff, Hartmut, (Ed.) (2019). "German Naturalists in the Pacific around 1800: Entanglement, Autonomy, and a Transnational Culture of Expertise". Explorations and Entanglements: Germans in Pacific Worlds from the Early Modern Period to World War I. Berghahn Books. ss. 79-102. 
  3. ^ Alix O'Grady: From the Baltic to Russian America 1829–1836, pp. 21–25.
  4. ^ Richard A. Pierce: Russian America: A Biographical Dictionary, Alaska History no. 33, Limestone Press, Kingston, Ont. and Fairbanks, Alaska, 1990, p. 547.