Konstantinopolis Kuşatması (1260)
| Konstantinopolis Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İznik-Latin savaşları | |||||||
 Bizans döneminde Konstantinopolis ve surlarını gösteren harita | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 İznik İmparatorluğu |
 Latin İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
VIII. Mihail |
II. Baudouin | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| bilinmiyor | bilinmiyor | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| bilinmiyor | bilinmiyor | ||||||
Konstantinopolis Kuşatması 1260'ta parçalanmış Bizans İmparatorluğu'nun en büyük kalıntısı olan İznik İmparatorluğu'nun Konstantinopolis'i Latin İmparatorluğu'ndan geri alma ve şehri yeniden canlanan bir Bizans İmparatorluğunun siyasi, kültürel ve manevi başkenti olarak yeniden kurma girişimiydi.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Nisan 1204'te Dördüncü Haçlı Seferi ile Konstantinopolis'in Yağmalanması'ın ardından, Bizans İmparatorluğu Latin Haçlı devletleri ile en önemlileri batı Yunanistan ve Arnavutluk'ta Epir Despotluğu ile kuzeybatı Küçük Asya'da kurulu İznik İmparatorluğu olan birkaç Bizans Rum kalıntısı arasında bölündü. Her ikisi de meşru İmparatorluğu temsil ettiğini iddia etti ve Latin İmparatorluğu'nun zayıflığı nedeniyle Konstantinopolis'in geri kazanılması için yarıştı. İlk başta şehir, hükümdarı Theodoros Komnenos Dukas'ın kendisini 1225/1227'de Selanik'te imparator olarak taçlandırdığı Epir'e düşecek gibi görünüyordu. Epir gücü 1230'da Bulgaristan'a karşı Klokotnitsa Muharebesi'nde kırıldı.[1][2]
Böylece, III. İoannis (h. 1221-1254) hükümdarlığında İznik İmparatorluğu'nun Avrupa'ya müdahale etme yolu açıldı. İoannis, Bulgarlar ile ittifak halinde, 1234 yılında Trakya'da bir ilk tutunma noktasını elde etti. Bulgarlarla birlikte 1235-6'da başarısız bir şehir kuşatması yaptı.[3][4] Bundan sonra, İznik hükümdarı amacını değiştirdi ve Avrupa'daki topraklarını genişletmeye başladı. İoannis döneminde İznikler Trakya ve Makedonya'nın çoğunu Epir ve Bulgaristan'dan ele geçirerek bölgenin en güçlü devleti haline geldi.[5][6]
Toprakları Konstantinopolis ve onu hemen çevreleyen bölgeye indirgenmiş, doğuda ve batıda İznik tarafından kuşatılmış ve herhangi bir silahlı destek bulacak yeterli paraya sahip olmayan Latin İmparatorluğu, İoannis'in ölümü sırasında ele geçirilmeye hazır görünüyordu. Papalık bile, teolojik konular ile papalığın üstünlüğü sorununda tavizler karşılığında kaçınılmaz olanı kabul etmeye istekli görünüyordu.[7] Oğlu ve halefi II. Theodoros (h. 1254-1258) Balkanlar'daki topraklarına yapılan sayısız saldırıya karşı koymak zorunda kaldığı için Latin İmparatorluğu İoannis'in ölümüyle kısa bir nefes aldı.[8] II. Theodoros'un ölümünden kısa bir süre sonra, hırslı VIII. Mihail (h. 1259-1282) ilk başta görünüşte bebek IV. İoannis'in (h. 1259-1261) koruyucusu olarak tahta çıktı. Bu noktada, Epir, Achaea Prensliği ve Sicilya Krallığı'ndan oluşan İznik'in düşmanlarından oluşan bir koalisyon kuruldu. Ancak ittifak 1259 yazında Pelagonya Muharebesi'nde ezici bir darbe aldı. Baş düşmanları Pelagonya'dan sonra ya esaret altında ya da geçici sürgünde ölürken, Mihail dikkatini Konstantinopolis'e çevirmekte artık özgürdü.[9][10]
Kuşatma
[değiştir | kaynağı değiştir]
VIII. Mihail, Lampsakos'taki kış mevsiminden sonra Ocak 1260'ta ordusuyla Çanakkale Boğazı'nı geçerek Konstantinopolis'e yöneldi.[11] Bizans tarihçilerinin sonraki olaylarla ilgili açıklamaları birbirlerinden oldukça farklıdır.
Georgios Akropolitis'in anlatımına göre, imparator, şehir surlarına bitişik bir evi olan ve İznik birliklerine kapı açmaya söz veren belirli bir Latin asil "Asel" (çeşitli şekillerde Ansel de Toucy veya Ansel de Cahieu ile özdeşleştirilmiştir) ihanet vaatlerine güveniyordu. Sonuç olarak, sefer kuvveti şehre ciddi bir saldırı yapmak yeterince büyük değildi. Mihail, Asel'in ihanetini beklerken, adamlarını Galata'da kamp kurmaya götürdü, görünüşte Haliç'in kuzey kıyısındaki Galata kalesine saldırmaya hazırlandı. Ancak Asel harekete geçmedi ve anahtarlarının şehrin hükümdarı tarafından alındığını iddia etti. Akropolitis daha sonra Mihail'in bir yıllık ateşkes elde ettiğini ve kuşatmayı terk ettiğini söyler.[12][13]
Diğer vakanüvisler (Yeoryos Pahimeris, Nikiforos Grigoras ve diğerleri), seferi çok farklı bir ışık altında, büyük ölçekli bir girişim olarak, şehrin kendisine karşı kararlı ve uzun süreli bir çaba ile sunarlar. Selymbria'ya kadar (şehirden yaklaşık 60 km uzaklıkta) yaklaşmaları kontrol eden uzaktaki kaleleri ve yerleşimleri ele geçirerek şehri izole etmek için bir ön seferberlik ve Galata'ya doğrudan bir saldırı içeriyordu. Bu, Mihail tarafından göze çarpan yüksek bir yerden şahsen denetlenen, kuşatma makineleri ve duvarın altını oyma girişimleri ile büyük ölçekli bir olaydı. Galata, sakinlerinin kararlı direnişi ve şehirden kayıklarla taşınan takviye kuvvetleri nedeniyle tutuldu. Bunun karşısında ve kuşatılanlar için yakın zamanda bir destek geleceği haberinden endişelenen Mihail, kuşatmayı kaldırdı.[14][15]
İki anlatımdaki farklılık, modern bilim adamları tarafından, Akropolitis'in VIII. Mihail'in başarısızlıklarını en aza indirme eğilimine atfedilir. Her ikisi de Galata'ya karşı bir teşebbüste yer alan iki anlatı, açıkça aynı olaya gönderme yapıyor ve Asel'in konusu, gerçekten de Akropolitis tarafından gereksiz yere öne çıkarılan kuşatmanın gerçek bir bölümünü yansıtıyor olabilir.[14][16]
Neticesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağustos 1260'ta VIII. Mihail ve II. Baudouin arasında bir yıl süreyle (Ağustos 1261'e kadar) bir ateşkes imzalandı.[17] Kuşatma başarısız olsa da VIII. Mihail, başka bir deneme için planlar yapmaya koyuldu. Mart 1261'de, ticaret hakları karşılığında savaş filosuna erişim sağlayan Ceneviz Cumhuriyeti ile Nymphaeum Antlaşması'nı müzakere etti. Antlaşma aynı zamanda iki devlet arasında Ceneviz'in ana düşmanı ve Latin İmparatorluğu'nun en büyük destekçisi olan Venedik Cumhuriyeti'ne karşı bir savunma paktı işlevi gördü. Ancak, 25 Temmuz 1261'de Mihail'in hazırlıklarının gereksiz hale gelmesi durumunda, Aleksios Strategopulos komutasında şehrin çevresini gözlemlemek için gönderilen bir ileri kuvvet, karanlık bir örtü altında şehre girmeyi ve Latinlerden geri almayı başardı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Geanakoplos 1959, s. 14.
- ^ Angold 1999, s. 548.
- ^ Geanakoplos 1959, s. 15.
- ^ Macrides 2007, ss. 194-197.
- ^ Kazhdan (1991), p. 1048
- ^ Angold 1999, ss. 548-549.
- ^ Kazhdan (1991), pp. 1048, 1185
- ^ Jacoby 1999, s. 530.
- ^ Angold 1999, s. 559.
- ^ Geanakoplos 1959, ss. 41-74.
- ^ Macrides 2007, s. 367.
- ^ Geanakoplos 1959, ss. 76-77.
- ^ Macrides 2007, ss. 367-369.
- ^ a b Macrides 2007, s. 368.
- ^ Geanakoplos 1959, ss. 77-78.
- ^ Geanakoplos 1959, s. 77-79.
- ^ Ostrogorski 1969, s. 449.
- Genel
- Angold, Michael (1999). "Byzantium in exile". Abulafia, David (Ed.). The New Cambridge Medieval History, Volume 5, c.1198–c.1300 (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. s. 543-568. ISBN 978-1-13905573-4.
- Bartusis, Mark C. (1997), The Late Byzantine Army: Arms and Society 1204–1453 (İngilizce), University of Pennsylvania Press, ISBN 0-8122-1620-2, 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Şubat 2021
- Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (İngilizce). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4.
- Geanakoplos, Deno John (1959). Emperor Michael Palaeologus and the West, 1258–1282: A Study in Byzantine-Latin Relations (İngilizce). Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. OCLC 1011763434.
- Jacoby, David (1999). "The Latin empire of Constantinople and the Frankish states in Greece". Abulafia, David (Ed.). The New Cambridge Medieval History, Volume 5, c.1198–c.1300 (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. s. 525-542. ISBN 978-1-13905573-4.
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Macrides, Ruth (2007), George Akropolites: The History - Introduction, translation and commentary, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-921067-1
- Nicol, Donald M. (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453 (İngilizce) (İkinci bas.). Londra: Rupert Hart-Davis Ltd. ISBN 0-246-10559-3.
- Ostrogorski, Georgi (1969). History of the Byzantine state (İngilizce). Rutgers University Press.