İçeriğe atla

Laurent-Désiré Kabila

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Laurent-Désiré Kabila
Kongo Demokratik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Görev süresi
17 Mayıs 1997 - 18 Ocak 2001
Yerine geldiği Mobutu Sese Seko (Zaire Cumhurbaşkanı olarak)
Yerine gelen Joseph Kabila
Kişisel bilgiler
Doğum 27 Kasım 1939(1939-11-27)
Baudouinville, Belçika Kongosu
Ölüm 18 Ocak 2001 (61 yaşında)
Kinşasa, Demokratik Kongo Cumhuriyeti
Partisi ADFL
Evlilik(ler) Sifa Mahanya
Çocuk(lar) Joseph Kabila, Jaynet Kabila, Aimée Kabila, Zoé Kabila
Bitirdiği okul Darüsselam Üniversitesi
Dini Anglikan

Laurent-Désiré Kabila (27 Kasım 1939 - 18 Ocak 2001) Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin başkanlığını yapmıştır. 1997 Mayısı'nda Mobutu Sese Seko'yu devirerek başa geçen Kabila, 16 Ocak 2001 tarihinde bir suikast sonucu öldürüldü.[1] Yerine oğlu Joseph Kabila geçti.

İlk yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kabila, Belçika Kongosu'ndaki Katanga Bölgesi'nin (şimdiki Moba, Tanganyika Bölgesi) Baudoinville köyünde, Luba kabilesinin bir üyesi olarak doğmuştur. Babası bir Luba, annesi bir Lunda'dır. Resmi kanıtlar olmamasına rağmen, Paris'te siyaset felsefesi okuduğu, Taşkent, Belgrad ve Darüsselam'da doktora yaptığı söylenir.[2]

Politik yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kongo Krizi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kongo, 30 Haziran 1960 tarihinde Belçika'dan bağımsızlığını ilan etiiğinde ve Kongo Krizi başladığında Kabila, Patrice Lumumba yanlısı Balubakat'ın gençlik kolu olan Jeunesses Balubakat'ta "komutan yardımcısı" olarak görev görmekte, Moise Tshombe'nin ayrılıkçı güçlerine karşı savaşmaktaydı. Aylar içerisinde, Joseph Mobutu, Patrice Lumumba'yı devirdi ve 1962 yılında Laurent-Désiré Kabila, Kuzey Katanga il genel meclisi'ne atandı. Aynı zamanda Ferdinand Tumba'nın kabine başkanlığını da yapmıştır.[3]

Che Guevara ile ilişkisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Che Guevara 1965 yılında kısa bir süre boyunca Kabila'ya yardım etmiştir. Kongo'ya Küba tarzında bir devrim yapmak için yaklaşık 100 askerle gelen Guevara, o sırada 26 yaşında olan Kabila'yı dikkatı fazla dağınık bulmuştur. Bunun sebebi Kabila'nın erzak, yardım ve destek getirmek için bazen günlerce geç kalmasına atfedilir. Guevara ve Kabila arasında bu çatışma, aynı yıl isyanın bastırılmasına katkıda bulunmuştur.[4]

Che Guevara'ya göre, Kongo'daki seferi boyunca tanıştığı bütün insanlar arasında bir tek Kabila'nın "toplu bir liderin gerçek özellikleri" vardır; ancak Kabila'yı "devrimci ciddiyeti" olmadığından eleştirir. İsyanın başarısızlığından sonra Kabila Tanganyika Gölü'nde altın ve odun kaçırmaya başlamış, Tanzanya'da bir bar ve genelev işletmiştir.[5]

Birinci Kongo Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Laurent-Désiré Kabila 1996 Ekim'inde döndü ve Güney Kivu'lu etnik Tutsilere Hutu güçlerine karşı önderlik etti; işbu hareketiyle Birinci Kongo Savaşı'nın başlangıcını belirledi. Ruanda, Uganda ve Burundi'nin destekleriyle Kabila emrindeki güçleri Müttefik Demokratik Güçler (ADF/ADFL) olarak Mobutu'ya karşı ayaklandırmıştır. Yaklaşık 10.000 çocuk asker de emrindeki kuvvetler arasında bildirilir.

1997'nin ortalarında doğru ADF, neredeyse ülkenin tamamını ve Mobutu'nun ordusunun kalanlarını ele geçirmişti. Sadece ülkenin zayıf altyapısı Kabila'nın güçlerini yavaşlatabilmiştir; şayet birçok yerde tek ulaşım yolu seyrek kullanılmış toprak yollardır.[6] Güney Afrikalı gemi SAS Outeniqua'da yapılan başarısız barış görüşmelerinden sonra Mobutu 19 Mayıs'ta sürgüne kaçmıştır.

Ertesi gün, Lubumbashi'deki üssünden Laurent-Désiré Kabila kendini başkan ilan etmiştir. Kabila anayasayı askıya almış ve ülkenin adını Zaire'den ülkenin 1964 ve 1971 yılları arasında adı olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne değiştirmiştir. 20 Mayıs tarihinde Kinşasa'ya giriş yapıp 31 Mayıs'ta ant içerek başkanlık görevine başlamıştır.

Başkanlığı (1997-2001)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Laurent-Désiré Kabila, kendini Marksizme adamış olmasına rağmen, poliçeleri bu zamanda kapitalizm ve kollektivizmin bir harmanıdır. İki yıl boyunca seçim olmayacağını, en az bu süre içerisinde ülkeye asayişi sağlayabiliceğini açıklamıştır. Bazı Batılılar tarafından "yeni tür" bir Afrikalı önder olduğu konusunda revaç görmesine rağmen, bazı eleştirmenler Kabila'nın politikalarının selefinden farklı olmadığını dile getirmiş, kendisini otoriter, yozlaşmış ve insan haklarını ihlal eden biri olarak suçlamışlardır. 1997 yılı kadar erken bir zamanda Kabila "ikinci bir Mobutu" olarak eleştirilmeye başlanmıştır.[7]

Kabila'ya kendini yücelten biri olarak, örneğin Mobutu'nin eski İstihbarat Bakanı Dominique Sakombi Inongo ile kendine bir 'kişi kültü' kurmaya çalışması nedeniyle ithamda bulunulmuştur. Sakombi Inongo, Kabila'yı "Mzee" olarak damgalamış, ülkenin her yanına "Aradığımız adam işte bu" (Fransızca: Voici l'homme dont nous avions besoin) yazan posterler astırmıştır.

1998 yılında, Kabila'nın Uganda ve Ruanda'daki eski müttefikleri kendisine karşı gelip, Demokrasi için Kongo Hareketi (RCD) adında yeni bir isyanı desteklemişlerdir. İşbu olayla İkinci Kongo Savaşı başlamıştır. Kabila, Angola, Namibya ve Zimbabve'de yeni müttefikler bulmuş, ülkenin güney ve batı cephelerini tutabilmiştir. Bu sayede 1999 yılının Temmuz'undaki barış görüşmelerinde yabancı kuvvetlerin çoğu çekilmiştir.

Suikastı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Laurent-Désiré Kabila'nın oğlu Joseph Kabila

16 Ocak 2001 günü öğleden sonra, Kabila koruması Rashidi Muzele tarafından vurulmuştur. Muzele suikasttan sonra Kabila'nın Palais de Marbre konağından kaçmaya çalışırken vurulup öldürülür. Bir Ruanda istihbarat şefine ve bazı hükûmet memurlarına göre, Kabila'nın suikastı birkaç koruması tarafından gerçekleştirilmiş ve Ruanda hükûmeti tarafından planlanmıştır. Marlene Rabaud ve Arnaud Zajtman taradınan yapılmış "Kinhasa'da Cinayet" adlı belgesel filmine göre, Lübnanlı bir elmas tüccarı suikastı organize etmiştir.

Kabila'nın suikastından sonra hala gücü ellerinde tutan Demokratik Kongo Cumhuriyeti yetkilileri tarafından, cezalandırma amacıyla, on bir Lübnan vatandaşı suikastın akşamında idam edilmiştir.

Kongo hükûmeti 18 Ocak günü Laurent-Désiré Kabila'nın yaralarından dolayı öldüğünü duyurdu. Bir hafta sonra bedeni Zimbabve'den Kongo'ya cenazesi için geri getirildi ve oğlu Joseph Kabila, sekiz gün sonra başkan oldu. Bu sayede DKC yetkilileri merhum başkanın "sözlü ifadesi"ni yerine getirmişlerdir. Zamanın Adalet Bakanı Mwenze Kongolo ve Kabila'nın yaveri Eddy Kapend, Kabila'nın, görev süresince vefat etmesi durumunda oğlu Joseph'in başa geçmesini istediğini dile getirmişlerdir.

Akıbet

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kabila'nın suikastının soruşturması - dördü çocuk - 135 kişinin özel askeri mahkemelerde yargılanmasıyla sonuçlanır. Sözde elebaşı albay Eddy Kapend (Kabila'nın yaveri ve kuzeni) dahil 26 kişi Ocak 2003'te ölüme mahkûm edilmiş, ancak idam edilmemişlerdir. Öbür sanıkların 64'ü, altı ay ve müebbet arasında cezalarla hapsedilmiş, 45'i temize çıkmıştır. Bazı sanıklar aynı zamanda Joseph Kabila'yı da devirmekle suçlanmışlardır. Bu sanıkların arasında Kabila'nın özel danışmanı, eski Güney Afrika büyükelçisi Emmanuel Dungia da bulunur. Bazılarına göre duruşma hatalı ve bir takım mahkûm edilmiş sanıklar aslında masumdur.[8][9]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "IRIN - In Depth Reports" 20 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IRIN. Retrieved May 25, 2016.
  2. ^ "L'obscur M. Kabila" 29 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. L'Express. June 25, 1998
  3. ^ Kevin C. Dunn, "A Survival Guide to Kinşasa: Lessons of the Father, Passed Down to the Son" in John F. Clark, ed., The African Stakes of the Congo War, Palgrave MacMillan: New York, 2004, ISBN 1-4039-6723-7, s. 54
  4. ^ "Mfi Hebdo" 16 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Rfi.fr. July 6, 2009.
  5. ^ "Laurent Kabila" 10 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Economist.
  6. ^ Dickovick, J. Tyler (2008). The World Today Series: Africa 2012. Lanham, Maryland: Stryker-Post Publications. ISBN 978-1-61048-881-5.
  7. ^ Edgerton, Robert. The Troubled Heart of Africa: A History of the Congo'.' St. Martin's Press. ISBN 0-312-30486-2
  8. ^ Özel program. "Murder in Kinşasa" 14 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Aljazeera.com. Erişildi 25 Mayıs 2016.
  9. ^ Archived copy". Originalinden 5 Temmuz 2012 tarihinde arşivlendi. Erişildi 7 Mayıs 2012.
  1. "IRIN - In Depth Reports" 20 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IRIN. Erişildi 25 Mayıs 2016.
  2. "L'obscur M. Kabila" 29 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. L'Express. 25 Haziran 1998.
  3.  Kevin C. Dunn, "A Survival Guide to Kinşasa: Lessons of the Father, Passed Down to the Son" in John F. Clark, ed., The African Stakes of the Congo War, Palgrave MacMillan: New York, 2004, ISBN 1-4039-6723-7, s. 54
  4. "Mfi Hebdo" 16 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Rfi.fr. July 6, 2009. Erişildi 2 Mayıs 2010.
  5. "Laurent Kabila" 10 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Economist. Erişildi 25 Mayıs 2016.
  6. Dickovick, J. Tyler (2008). The World Today Series: Africa 2012. Lanham, Maryland: Stryker-Post Publications. ISBN 978-1-61048-881-5.
  7. Edgerton, Robert. The Troubled Heart of Africa: A History of the Congo'.' St. Martin's Press. ISBN 0-312-30486-2
  8. Özel program. "Murder in Kinşasa" 14 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Aljazeera.com. Erişildi 25 Mayıs 2016.
  9. Archived copy". Originalinden5 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 5 Temmuz 2012 tarihinde arşivlendi. Erişildi 7 Mayıs 2012.

Daha Fazlası

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Kabuya-Lumuna Sando, C. (2002). "Laurent Désiré Kabila". Review of African Political Economy. 29 (93/4): 616–9. JSTOR 4006803 6 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Sençerman, Öncel. "Demokratik Kongo Cumhuriyeti Doğusundaki İç Çatişmalara Çevresel Güvenlik Perspektifinden Bir Bakış". Dergipark. Erişildi 5 Mart 2017.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Siyasi görevi
Önce gelen:
Mobutu Sese Seko
Zaire Cumhurbaşkanı 		Kongo Demokratik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
1997 - 2001 		Sonra gelen:
Joseph Kabila
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Laurent-Désiré_Kabila&oldid=33769407" sayfasından alınmıştır