Theodora Komnini (Kudüs kraliçesi)
| Theodora Komnini Θεοδώρα Κομνηνή | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kudüs kraliçesi | |||||
 | |||||
| Kudüs konsort kraliçesi | |||||
| Hüküm süresi | 1158-1162 | ||||
| Önce gelen | Malatyalı Morfia | ||||
| Sonra gelen | Maria Komnini | ||||
| Doğum | yaklaşık 1145 | ||||
| Eş(ler)i | III. Baudouin | ||||
| Çocuk(lar)ı | Aleksios Komninos İrini Komnini | ||||
| |||||
| Hanedan | Komninos Hanedanı | ||||
| Babası | İsaakios Komnenos | ||||
| Annesi | İrene Synadene | ||||
Theodora Komnini ya da Comnena (Yunanca: Θεοδώρα Κομνηνή, Theodōra Komnēnē) (d. yaklaşık 1145), Bizans İmparatoru I. Manuil'un yeğeni, Kudüs Kralı III. Baudouin'in eşi.
Aile
[değiştir | kaynağı değiştir]sebastokratōr İsaakios Komnenos ile ikinci eşi İrene Synadene'nin kızıdır. Babası İsaakios, Bizans İmparatoru II. İoannis ile Macaristanlı İrini'nin oğludur. Babasının erkek kardeşi İmparator I. Manuil'tur.
Kudüs Kralının eşi olduğu dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]III. Baudouin Kudüs Krallığının kontrolünü naip olan annesi Kudüslü Melisende'den 1153 yılında aldığı zaman bekardı. Fakat yaklaşık 1157 yılında en zengin ve güçlü komşusu Bizans İmparatorluğu'ndan bir eş aramaya başladı. Bizans ile müttefik olmanın en büyük düşmanı Suriye Kralı Nureddin Mahmud Zengi'ye karşı askeri yardım ve ihtiyaç duyduğu parayı sağlayacağını umut ediyordu.
Nasıra Piskoposu Toronlu II. Humphrey, Attard, Joselin Piscellus ve William de Barris, evlilik görüşmeleri için Konstantinopolis'e gönderildi. Elçiler neredeyse bir yıl kaldılar ama sonuçta Theodora'nın Baldwin'in eşi olmasına karar verildi. O zaman 12 ya da 13 yaşındaydı ama güzelliği ile tanınıyordu. Çeyizi 100,000 Bizans parasıydı. Bu çeyizin yanında, Tyreli William'a göre, parlak düğün elbiseleri 14,000 Bizans parası ediyordu. Baudouin ise çeyiz olarak eğer çocuksuz ölürse Akka'ya sahip olma hakkı verdi.
Elçiler, Kudüs'e Eylül 1158 tarihinde Theodora ile geri döndüler. Henüz Kudüs Latin Patrikliği kutsanmadığı için, evliliği Antakya Latin Patriği kıydı. Baudouin, daha önce uçarı bilinen hayatını terk ederek, sadık bir koca oldu. Evlilik, kısa ve çocuksuz bitti. Baudouin, birkaç yıl sonra 1162 yılında, Theodora'yı 17 yaşında dul bırakarak öldü. Theodora, söz verildiği gibi Akka'yı aldı.
I. Andronikos'un metresi olduğu dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]1166 yılında, Theodora'nın babasının kuzeni Andronikos krallığını ziyaret etti ve kendisine Baudouin'in erkek kardeşi ve ardılı I. Amalrik tarafından Beyrut lordu unvanı verildi. Andronikos, Theodora'yı Beyrut'a davet etti ve ikisi Şam'a kaçtılar. O sırada Andronikos zaten evliydi ayrıca Prens Antakyalı II. Baudouin'in kızkardeşi Philippa ve I. Manuil'ın eşi Antakyalı Maria ile de gönül ilişkisi vardı. Onun bu davranışlarını onaylamayan Manuil'in kendisini cezalandırmasından kaçıyordu. Akra, I. Amalrik'e geri döndü, I. Amalrik, bir başka Bizans prensesi Maria Komnini ile evlenerek imparatorlukla müttefikliğine devam ettirdi.
Şam'da Nureddin Mahmud Zengi'nin sarayında Aleksios ve İrini isimlerinde iki çocuk sahibi oldular, Andronikos bu sırada aforoz edilmişti. Çift ayrıca Bağdat'a, sonra Paflagonya kalesi lordluğu unvanı alacağı Anadolu Selçuklu Devleti'ne de gittiler. Oradan Karadeniz kıyısına geldiler. Komninos Hanedanı'nın ortaya çıktığı yer olan Ünye (o zamanki Oinaion) civarındaki bir kaleye yerleştiler. Andronikos'un kalede bulunmadığı bir gün Bizans Trabzon theması valisi kaleye bir baskın verdi ve Theodora ve iki çocuğunu esir alıp Konstantinopolis'e gönderdi. Manuel, Andronikos'un tekrar Bizans'a bağlanması için yem olarak onları Konstantinopolis'te tuttu. Gerçekten Andronikos 1180 yılında teslim olup Konstantinopolis'i ziyaret edip Manuil'e bağlılığını bildirdi.
Konstantinopolis'e 1182 yılında nihai olarak dönmüş ve 1183 yılında imparator olmuştur. Bu dönemde Theodora ile ilişkisinin devam ettiğine dair kanıt yoktur. Kızı İrini, Manuil'in metresi Theodora Vatatzina'dan olma gayrımeşru çocuğu Aleksios ile evlendi. Ayrıca gene bu dönemde Andronikos'u Ermenilerin elinde esir olan İsaurya'nın eski Bizans valisi yeğeni İsaakios'un salı verilmesi için fidye ödemeye razı etti. Ancak Andronikos bu karardan sonra İsaakios'un isyan edip Kıbrıs'ı ele geçirmesi nedeniyle pişman oldu.
K. Varzos, Theodora Komnini ve Theodora Vatatzina'nın Andronikos'a karşı komplo kurduklarını iddia eder, ancak bu konuda yeterli delil yoktur. Theodora'nın sonraki hayatı hakkında bilgi yoktur.
Adaşları
[değiştir | kaynağı değiştir]Aynı dönemde iki tane Theodora Komnini daha vardır:
- Theodora Komnini (Ölüm 2 Ocak 1184), II. İoannis'un oğlu Andronikos Komnenos'un kızı, II. Henry Jasomirgott ile evlendi, aralarında Avusturya Dükü V. Leopold olan üç çocukları oldu.
- Theodora Komnini, Prens Antakyalı III. Boemondo'nun eşi ve Kudüs Kralının eşi Maria Komnini'nin kızkardeşi.
Çocukları
[değiştir | kaynağı değiştir]Andronikos'dan iki çocuğu olmuştur:
- Aleksios Komnenos
- İrini Komnini.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Surlu Vilyam, A History of Deeds Done Beyond the Sea, trans. E.A. Babcock and A.C. Krey. Columbia University Press, 1943.
- Bernard Hamilton, "Women in the Crusader States: The Queens of Jerusalem", in Medieval Women, edited by Derek Baker. Ecclesiastical History Society, 1978.
- Steven Runciman, A History of the Crusades, vol. II: The Kingdom of Jerusalem. Cambridge University Press, 1952.
- O City of Byzantium, Annals of Niketas Choniatēs, trans. Harry J. Magoulias. Wayne State University Press, 1984.
- Varzos, Konstantinos (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών [Komninosların Soyağacı] (PDF) (Yunanca). B. Selanik: Bizans Araştırmaları Merkezi. ss. 327-346. OCLC 834784665.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Malatyalı Morfia |
 Kudüs konsort kraliçesi III. Baudouin'in eşi olarak 1158-1162 |
Sonra gelen: Maria Komnini |