Umman'daki Yahudilerin tarihi
Eskiden yüzyıllar boyunca Yahudilerin varlğı süren Umman'da bugün bir Yahudi cemaati bulunmamaktadır.
Erken tarihte Yahudiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı eski Yahudi kaynaklarına göre bir Tora ve Kur'an karakteri olan Eyyub bugünün Umman'ıyla bağdaşmıştır. Eyyub'un mezarı liman şehri Salalah'ın 70 km uzağındaki Jabal Dohfar'da bulunmaktadır.
İshak bin Yahuda
[değiştir | kaynağı değiştir]Umman Yahudi cemaati 9. yüzyıl'da tüccar İshak bin Yahuda ile ün kazandı. Sohar'da yaşayan Bin Yahuda Yahudi meslektaşıyla tartışması üzerine 882 - 912 yılları arasında Çin'e yelken açtı ve orada servet sahibi oldu. Sohar'a geri dönen Bin Yahuda Çin için tekrar yola çıktığında Sumatra'da gemisine el konulup öldürüldü.
Tudela'lı Benjamin'in Maskat'a seyahati
[değiştir | kaynağı değiştir]
Uzak diyarlardaki Yahudi cemaatleri hakkında bilgi sunan Tudela'lı Benjamin'in tarihi seyahati 1165 - 1173 yılları arasında gerçekleşti ve bu diyarlar arasında Umman da bulunmaktaydı. Seyahatine Kutsal Topraklara hacca giderek başladı.[2] Oraya yerleşmeyi umut etmiş olabilir fakat seyahatinin sebepleriyle ilgili çelişkiler bulunmaktadır. Dini sebeplerin yanı sıra maddi sebeplerin de motive edici bir güç olduğunu düşünenler vardır. Öte yandan Kutsal topraklara gitmek isteyen Yahudilerin hangi rotayı kullanmaları gerektiğini gösteren bir katalog da yaratmak istemiş olabilir.[3] "Uzun yol"dan gidip sıkça duraklamış, insanlarla tanışmış, yerleri ziyaret etmiş ve Yahudilerin meslekleriyle ilgili ve demografik bilgiler toplamıştır.
Benjamin'in duraklarından biri ise içinde bir Yahudi cemaati barındıran Maskat'tı.[4]
Cemaat
[değiştir | kaynağı değiştir]19.yy'ın ortalarında İngiliz Teğmen J.R. Wellsted, Maskat Yahudileriyle ilgili bilgileri Travels in Arabia, vol. 1 isimli anılarında derledi. Anılarında "az sayıdaki Maskat Yahudisi'nin çoğu 1828'de Bağdat'ta Daud Paşa'nın zulmünden kaçıp geldiği" belirtilir. Ayrıca Umman'da diğer Arap ülkelerinin aksine Yahudilere karşı bir ayırımcılık olmadığını, Yahudilerin gettolarda yaşamak zorunda olmadıklarını ve Yemen'de olduğu gibi sokakta bir Müslüman varsa Yahudilerin o sokaktan geçmesinin yasak olmadığını belirtir. Maskat Yahudileri genellikle gümüş takı yapımcılığı, bankacılık ve likör satıcılığıyla ilgilendiler. Umman'da zulmün olmamasına rağmen cemaatin 1900'den önce yok olduğuna inanılır. II. Dünya Savaşı'nda bir Amerikan Yahudi askeri olan Emanuel Glick Maskat'ta küçük bir Umman Yahudi cemaatiyle karşılaştı fakat bu Yahudilerin çoğu Yemen göçmeniydi.
Modern politika
[değiştir | kaynağı değiştir]Umman'lı yetkililer Amerika Yahudileri ve İsrail liderleriyle temas halindedir. AJC'nin düzenlediği Arap-İsrail birlikteliği için başarılı bir girişim olan Orta Doğu Desalinasyon (Tuzdan Arındırma) Araştırma Merkezi'nin kuruluşunun onuncu yıl dönümü nedeniyle liderler bir araya geldi. Konuşmacılar arasında Umman Dışişleri Bakanı Sayyid Badr, İsrail Dışişleri Bakanı Tzipi Livni ve ABD Dışişleri Bakanı Charles Lawson bulunmaktaydı.[5]
Arap Yarımadasındaki Yahudilerin tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Irak'taki Yahudilerin tarihi
- Ürdün'deki Yahudilerin tarihi
- Bahreyn'deki Yahudilerin tarihi
- Kuveyt'teki Yahudilerin tarihi
- Umman'daki Yahudilerin tarihi
- Katar'daki Yahudilerin tarihi
- Suudi Arabistan'daki Yahudilerin tarihi
- Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Yahudilerin tarihi
- Temani
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- İbrahimi dinler
- Babil Sürgünü
- İslam hakimiyeti altındaki Yahudilerin tarihi
- İslam ve antisemitizm
- Yahudilerin Arap topraklarından toplu göçü
- İslam ve Yahudilik
- Mizrahi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "PDF: The Itinerary of [[Benjamin of Tudela]] trans. [[Nathan Marcus Adler]]. 1907: Includes map of route (p. 2) and commentary" (PDF). teachittome.com. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. URL–vikibağı karışıklığı (yardım)
- ^ Shatzmiller, Joseph. "Jews, Pilgrimage, and the Christian Cult of Saints: Benjamin of Tudela and His Contemporaries." After Rome's Fall: Narrators and Sources of Early Medieval History, p. 338. University of Toronto Press: Toronto, 1998.
- ^ Shatzmiller, Joseph. "Jews, Pilgrimage, and the Christian Cult of Saints: Benjamin of Tudela and His Contemporaries." After Rome's Fall: Narrators and Sources of Early Medieval History, p. 347. University of Toronto Press: Toronto, 1998.
- ^ Josephine Bacon. Consultant editor: Martin Gilbert. "From Abraham to the Destruction of the Second Temple": The Illustrated Atlas of Jewish Civilization, pp. 30-31. Quantum Books. London, 2004.
- ^ "Video: "Israeli, Omani Leaders Celebrate"". ajc.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Tomb of Job 15 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Oman's Jews 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (jewishvirtuallibrary.org)
Tudela'lı Benjamin'in seyahati ve tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]- Benjamin of Tudela. The Itinerary of Benjamin of Tudela: Travels in the Middle Ages. trans. Joseph Simon. Pangloss Press, 1993. ISBN 0-934710-07-4
- The Itinerary of Benjamin of Tudela.22 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. trans. Marcus Nathan Adler. 1907: includes map of route (p. 2) and commentary.
- Benjamin of Tudela çalışmaları – Gutenberg Projesi
- Shatzmiller, Joseph. "Jews, Pilgrimage, and the Christian Cult of Saints: Benjamin of Tudela and His Contemporaries." After Rome's Fall: Narrators and Sources of Early Medieval History. University of Toronto Press: Toronto, 1998.
- Jewish Virtual Library: Benjamin of Tudela 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
 | ||
