William Walker
| William Walker | |
|---|---|
| |
| Nikaragua devlet başkanı | |
| Görev süresi 12 Temmuz 1856 - 1 Mayıs 1857 | |
| Yerine geldiği | Patricio Rivas |
| Yerine gelen | Máximo Jerez ve Tomás Martínez |
| 1. Sonora devlet başkanı | |
| Görev süresi 21 Ocak 1854 - 8 Mayıs 1854 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Baja California başkanı | |
| Görev süresi 3 Kasım 1853 - 21 Ocak 1854 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 8 Mayıs 1824 Nashville, Tennessee |
| Ölüm | 12 Eylül 1860 (36 yaşında) Trujillo, Honduras |
| Partisi | Demokrat Parti |
| Bitirdiği okul | Nashville Üniversitesi Edinburgh Üniversitesi [Pennsylvania Üniversitesi]] Heidelberg Üniversitesi |
| İmzası | 
|
William Walker (8 Mayıs 1824 - 12 Eylül 1860) Amerikalı maceracı, haydut ve paralı askerdir. 19. yüzyılda birçok Latin Amerika ülkesinde darbe yaparak yönetimi almaya çalışmıştır. 1856 - 1857 yılları arasında Nikaragua Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanlığını yapmış, 1860 yılında Honduras Hükûmetince idam edilmiştir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]İskoç kökenli olan Walker, Nashville Tennessee’de 1824 yılında doğmuştur. Annesi Mary Norvell, Amerikan Bağımsızlık Savaşında yer alan asker bir ailenin kızıdır. Erkek kardeşi Michigan’ın ilk senatörlerinden ve Philiadephia Inquirer gazetesinin kurucusudur. William Walker yüksek öğrenimini Nashville Universitesinde tamamladıktan sonra Avrupa’ya gider. Edinburgh ve Heidelberg Üniversitelerinde tıp eğitimi alır. Genç yaşında doktorluk unvanını kazanır ve hukuk eğitimi almak üzere New Orleans’a gider. Kısa süren avukatlık deneyiminden sonra New Orleans Crescent adlı gazeteyi çıkarttı ve başyazarı oldu. 1849 yılında San Francisco Kaliforniya’ya geçerek gazeteci olarak çalıştı ve üç düelloya dahil oldu, ikisinde yaralandı. Bu sıralarda Walker, Latin Amerika ile ilgili fikirlerini oluşturmaya başlar. Buna göre kendine bağlı birliklerle Latin Amerika’da geniş topraklar fethedecek ve buraları beyaz azınlıkla birlikte yönetecektir. O zamanlarda böyle haydutluk eylemleri yaygın olarak görülmekteydi.
Meksika seferi
[değiştir | kaynağı değiştir]15 Ekim 1853 tarihinde 45 adamıyla beraber ilk haydutluk macerasına çıkar: Kaliforniya’daki Meksika topraklarını fethedecektir. La Paz şehrini ele geçirmeyi başarır ve burayı yeni kurduğu Aşağı Kaliforniya Cumhuriyetinin başkenti, kendisini de cumhurbaşkanı ilan eder. Komşu bölge olan Sonora’yı ele geçiremese de 3 ay sonra elindeki arazilerin yeni Sonora Cumhuriyeti'nin bir parçası olduğunu ilan eder. Teçhizat ve malzeme eksikliği ve Meksika Hükûmetinin beklenmeyen direnişi yüzünden Walker geri çekilir. Kaliforniya’da yakalanarak mahkemeye çıkartılan Walker, yasadışı savaş suçlusu olan yargılanır. Ancak maceracı kişiliği ve zamanın Manifest Destiny ruh haline uygun savunması sayesinde beraat edecektir.
Nikaragua’nın fethi
[değiştir | kaynağı değiştir]O sırada Nikaragua’da sürmekte olan bir iç savaş vardı. ABD ile yasal bir sorun çıkmaması için Walker, Nikaragua’ya 300 kolonici getirmek için gerekli izinleri sağlar. Paralı askerler demokratik hükûmeti savunmak bahanesiyle silahlanacak ve hükûmetin emrine girecektir. Walker, 3 Mayıs 1855’de 60 adamıyla San Francisco’dan yola çıkar ve karaya ayak bastığında burada 170 yerel ve 100 Amerikalı savaşçı tarafından karşılanır. Onu karşılayanlar arasında ünlü gezgin ve gazeteci Charles Wilkins Webber ve Macaristan ve İspanya devrimlerinde savaşmış olan ünlü İngiliz maceracı Charles Frederick Henningsen bulunmaktaydı. Sacramento Union gazetesinden bir genç muhabir Walker’ın Nikaragua’daki maceralarını yazıya geçirip yayınlamak ister. Yazılarında Walker’in bir köle devleti peşinde olduğunu yazınca, Walker tarafından idamla cezalandırıldı, ancak kadın kılığına girerek kurtulabilmiştir.
Nikaragua devletiyle ilk çatışması 1 Eylül 1855 tarihinde olur. Walker, Nikaragua ordusunu La Virgen’de yener. 1 ay sonra 13 Ekimde başkent Granada’yı alan Walker, ülkede kontrolü ele geçirir. Kendisi sadece ordu komutanı olarak görünür ve denetimi kukla Cumhurbaşkanı Patricio Rivas ile sağlar. ABD Başkanı Franklin Pierce, 20 Mayıs 1856’da Nikaragua’daki yeni yönetimi tanır.
Walker’ın diğer ülkelerdeki adamları Avrupa ve Amerika’dan para için savaşacak deneyimli adamlar toplamakta ve Latin Amerika’daki Guatemala, El Salvador, Honduras ve Kosta Rika gibi ülkeleri ele geçirme planları yapmaktadır. Bu yolla bini aşkın Amerikalı ve Avrupalı paralı asker toplayan Walker’a denizyolu hattı sahibi Cornelius Garrison ve Charles Morgan yardım eder. O tarihlerde New York ile San Francisco arasındaki ticaret yolu Nikaragua’dan geçmekteydi. New York’dan gelen gemiler San Juan Nehrine girmekte ve Nikaragua Gölü boyunca ilerlemekteydi. Sevk edilen mallar ve seyahat eden yolcular, buradan kara yoluyla Pasifik Okyanusu kıyısına geçer, buradan tekrar deniz yoluyla San Francisco’ya ulaşırlardı. Bu yolun hakları daha önceki Nikaragua Hükûmeti'nce Amerikalı zengin Cornelius Vanderbilt’e verilmiş olduğu için Walker’ı destekleyen yeni tüccarlar bu hatta göz dikmiş durumdaydılar.
Walker ile Vanderbilt arasındaki çekişme, Walker’ın ülkenin önde gelen yöneticisi olarak Vanderbilt’in sözleşmesini feshetmesiyle büyür. Walker, ticaret hakkını kendisini destekleyenlere vermek istemektedir. Vanderbilt ise işin ucunu bırakmayacak ve ABD Hükûmeti'ne baskı yaparak Nikaragua’daki kanun dışı rejimi tanımamasını talep eder. Walker ise komşu ülkeleri de korkuya düşürmüştür. Walker’ın ülkelerine saldırmasından çekinen bu ülkeler, Vanderbilt tarafından silahlandırılacak ve Kosta Rika önderliğinde birleşeceklerdir. Ayrıca Walker’ın ordusundan ayrılmaları için yüksek paralar verilen önemli savaşçılar sayesinde Vanderbilt’in ordusu Nikaragua’ya sızarak Walker’ın ordusunu Nisan 1856’da Rivas Muharebesinde yenecektir. Bu savaşta kendisini gösteren Juan Santamaría ise ulusal kahraman olacaktır.
Kendisini düzmece bir seçimle başkan seçtiren Walker, 12 Temmuz 1856’da başa geçer ve Amerikanizasyon programına başlar. İngilizce dilini resmi dil olarak benimser ve ABD’den göç olması için para birimi ve yasal prosedürleri ayarlamaya girişir. Durumunun sallantıda olduğunu fark ettiği zaman ise ABD’deki Güney eyaletlerinden destek ister, köleci eyaletlerden ve köle sahibi patronların desteğini almak için de, giriştiği askeri fetihlerin amacının köleliği kıtada egemen hale getirmek yalanını kullanır. Bu şekilde Nikaragua’da köleliği kaldıran 1824 tarihli Bağımsızlık Bildirgesini iptal ettiğini ilan eder. Bu gelişmelere rağmen Güney eyaletlerinden destek gelmez. Ancak New Orleanslı etkili bir politikacı olan Pierre Soule, Walker için yardım yapılmasını savunur. Sonunda Walker’ın ordusu salgın hastalık ve firarlardan dolayı zayıflar ve Vanderbilt koalisyonuna dayanamaz.
ABD Elinde
[değiştir | kaynağı değiştir]1 Mayıs 1857 tarihinde Walker, ABD Deniz Kuvvetleri komutanlarından Charles Henry Davis’e teslim olur ve ABD’ye döner. New York'a geldiğinde bir kahraman gibi karşılanır ama mağlubiyetinin müsebbibi olarak ABD Deniz Kuvvetlerini gösterince bu ilgi kaybolur. Altı ay sonra yeni bir askeri maceraya kalkışmak üzereyken ABD Deniz Kuvvetlerince yakalanır ve ABD’ye getirilir.
Honduras’da Ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]Orta Amerika’daki maceralarını kaleme aldıktan sonra tekrar bölgeye döner. Honduras’ın Trujillo kentinde kıyıya ayak basar, ancak Honduras donanmasından Yüzbaşı Salmon tarafından yakalanır. Bölgede özellikle ekonomik çıkarları yüksek olan İngiltere Hükûmeti, Walker’ı tehdit olarak algılar. Onu Amerikalı yetkililere teslim etmektense Honduras yetkilileri aracılığıyla idam etmeyi tercih ederler. 36 yaşındaki Walker, 12 Eylül 1860 tarihinde kurşuna dizilir. Mezarı Trujillo’dadır.
Etkisi ve geleneği
[değiştir | kaynağı değiştir]William Walker, özellikle ABD’deki köleci Güney eyaletlerini, Latin Amerika’da köleci bir imparatorluk kurulabileceğine ikna etmiştir. 1861’de ABD Senatörü Crittenden’in 36. paralelin köleci ve özgür eyaletler arasında sınır olması teklifine şiddetle karşı çıkılmış, bu kararı uygulanması halinde tüm kıtanın bundan etkileneceği belirtilmiştir. Amerikan İç Savaşı'nın bitmesinden önce Walker’ın maceraları güney eyaletlerinde sık anlatılır olmuştur. Kuzey eyaletlerinde ise sadece bir korsan ve haydut olarak değerlendirilmektedir. Çok zeki ve karizmatik olmasına rağmen askeri alanda sınırlı beceriye sahipti. Benzer tarihi şahsiyetlerden Cecil Rhodes, Walker’ın başaramadığını askeri ve devlet alanında başarmıştır. Tarihçilere göre Orta Amerika ülkelerinde Walker’a karşı başarıyla yapılan 1856-57 seferi sayesinde ulusal bilinç ve gurur pekişerek bu ülkelerdeki bağımsızlık duygusunun gelişmesine katkıda bulunmuştur. Walker’ın yenildiği tarih olan 11 Nisan, Kosta Rika’da bayram ilan edilmiştir. Walker’ı yenen Juan Santamaría ise ulusal kahraman olacaktır. Ülkesinde çok az tanınan Walker için ise doğduğu Nashville Tennessee’de bir yazıt bulunmaktadır.
Kültürel etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Walker’ın maceraları iki filme ilham kaynağı olmuştur. 1969 yapımı Burn! filminde Walker’ı Marlon Brando canlandırmıştır. 1987 yapımı Walker filminde ise baş rolde Ed Harris vardır. Ayrıca 1988-1992 yılları arasında ABD’nin El Salvador elçisinin adı olan William G. Walker, iki ülke arasında gerginlik sebebi olmuştur.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Walker, William. The War in Nicaragua. New York: S. H. Goetzel, 1860.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- San Francisco Sanal Müzesinde Walker2 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- globalsecurity.org adresinde Walker 14 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
