Yeşilköy
| Yeşilköy | |
|---|---|
 1878 Ayastefanos Antlaşması'nın imzalandığı Simeonoğlu Ailesi Konağı | |
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 | |
Koordinatlar: 40°57′32″N 28°49′21″E / 40.959°K 28.8224°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | İstanbul |
| İlçe | Bakırköy |
| Bulunduğu yer | Avrupa Yakası  |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| Kıyısı olduğu | Marmara Denizi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 13.3 km² |
| Nüfus (2023) | 24.941[2] |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 212[3] |
| İl plaka kodu | 34[4] |
| Posta kodu | 34149[5] |
| İstatistiki bölge | İstanbul alt bölgesi (TR10) |
| Seçim çevresi | İstanbul 3. seçim çevresi[6] |
Yeşilköy (Türkçe telaffuz: [jeˈʃilcœj]) veya 1926'dan önceki ismiyle Ayastefanos (Yunanca: Άγιος Στέφανος, romanize: Ágios Stéfanos), İstanbul'da Yeşilyurt ve Florya mahalleleri arasında yer alan Marmara Denizi kıyısındaki Bakırköy şehir merkezinin yaklaşık 7 km batısında bir mahalledir. Bazı kaynaklarda San Stefano veya Santo Stefano olarak geçer.[7][8] 1970'lerde İstanbul nüfusunun hızla artmasından önce Yeşilköy, bir köy ve sahil dinlenme yeriydi. İstanbul'un uluslararası havaalanı olan Atatürk Havalimanı, Yeşilköy mahallesinde yer alır. Ayrıca Bakırköy'ün sınırı en geniş olan mahallesidir. Yeşilköy semti, Osmanlı döneminde daha çok Rumların yaşadığı bir balıkçı mahallesiydi ve o zamanlar Ayastefanos yani Aziz Stefan adıyla anılmaktaydı. Cumhuriyet döneminde yer isimleri Türkçeleştirilirken bu semte de Yeşilköy adı uygun görüldü. Bu adı o dönemde semtte yaşayan ünlü edebiyatçı Halit Ziya Uşaklıgil'in yeşiline, doğasına hayran olduğu için verdiği rivayet edilir.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeşilköy 1926'ya kadar kullandığı San Stefano (Türkçe kaynaklarda Ayastefanos olarak geçer) adını 4. yüzyılda I. Konstantin devrinde Aziz Stefan anısına kurulan Aziz Stefanos Kilisesi'nden almış oluğu ileri sürülse de köyün adı en erken 11. yüzyıldaki Bizanslı tarihçi Mihail Psellos'un vekâyinamesinde geçmektedir.[9]
1203 yılında Haçlılar'ın Latin ordusu Yeşilköy sahiline çıktı. Bir yıl sonra 4. Haçlı Seferi'nde İstanbul işgal edilmiş olacaktı. 19. yüzyılda tüm köy güçlü Ermeni Dadyan ailesine aitti, Sultan'ın bir hediyesi olarak sahip olmuşlardı.
Kırım Savaşı sırasında Fransızlar buraya yerleşti ve İstanbul'un üç fenerinden birisini yaptılar. Yeşilköy semti tarihteki önemli birkaç dönüm noktasına sahne olmuş bir semttir. 1878 Savaşında Ruslar Yeşilköy'de karargâh kurdular ve 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın sonuçlarını kayda geçiren Ayastefanos Antlaşması burada imzalandı. Antlaşmanın bir nişanesi olarak Şenlikköy tarafında Ruslar tarafından Ayastefanos Rus Abidesi inşa edildi. Kısa bir süre sonrasında ise imha edilerek yıktırıldı.
Ayrıca Sultan II. Abdülhamit'in Selanik'e sürgün kararı burada alındı. 1912'de Balkan Savaşları sırasında koleradan dolayı hasta olan binlerce asker buraya getirildi. Ve yaklaşık 3000'i öldü. Ölüler tren istasyonu yakınına gömüldüler. Hareket Ordusu Selanik'ten başlayan yolculuğunda son molayı burada vermişti. Bu tarihi konaklamanın izdüşümü Yeşilköy'ün sokak ve cadde isimlerine yansımıştır: "Hareket Ordusu Sokak", "Mahmut Şevket Paşa Caddesi", "14 Nisan Sokak" gibi. Yeşilköy, 1924 yılına kadar Ayastefanos adını taşımıştır. Yıllarca burada yaşayan Halit Ziya Uşaklıgil'in teklif ettiği belirtilen "Yeşilköy" adı mahalleye 1930 yılında İstanbul'un idari yapısının düzenlenmesi sürecinde verildi.[10]
19. ve erken 20. yüzyılda Yeşilköy, İstanbul'un üst sınıfının favori dinlenme sahili ve avlanma yeri idi ve karışık nüfusa sahipti. Nüfusunu Türkler, Rumlar (hemen hemen tamamı göç etti), Ermeniler (şimdilerde artık çok küçük bir parçası yaşamakta) ve Levant (İstanbul'un İtalyan ve Fransız halkı) (hemen hemen tamamı göç etti). Bu halihazırdaki mevcut kalıntının işareti olarak İtalyan elçilik, İtalyan Katolik Mezarlığı, Ermeni ve Rum kiliseleridir. Bütün kiliseler St. Stephene adanır.
Atatürk Havalimanı
[değiştir | kaynağı değiştir]1912 yılında Yeşilköy Hava Meydanı olarak açılan yerleşke uzun yıllar Yeşilköy Havalimanı olarak isimlendirildi. 1985 yılında ismi Atatürk Havalimanı olarak değiştirildi. Şehrin kuzeyinde inşa edilen İstanbul Havalimanı'nın açılması sebebiyle 2019 yılında sivil uçuşlara kapatılmıştır.
Coğrafya ve ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeşilköy Marmaray inşaatının başlamasına dek Sirkeci-Halkalı banliyö tren hattında bir istasyona sahipti. İlk istasyon 1871 yılında inşa edilmişti. Doğu sınırında Yeşilyurt mahallesi, batı sınırında ise Şenlikköy (Florya) mahallesi bulunur. Güneyinde Marmara Denizi. Kuzeyinde ise E5 Karayolu geçmektedir. Ayrıca 1912 yılında Yeşilköy Hava Meydanı adı ile açılan ardından 1953 yılında Yeşilköy Havalimanı olan, daha sonra 1985'te adı Atatürk Havalimanı olarak değişen İstanbul'un ilk havalimanı mahalle sınırları içerisindedir. Ancak havalimanı 2019 yılında sivil uçuşlara kapatılarak, Arnavutköy'deki İstanbul Havalimanı'na taşınmıştır. 19. yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın başlarında inşa edilmiş olan dikkate değer bazı ağaç Art nouveau evlere sahiptir. Bir marinası ve kumlu plajları vardır.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeşilköy'de Yeşilköy 50. Yıl Anadolu Lisesi, Yeşilköy Anadolu Lisesi ve Nüket Ercan Adalet Meslek Lisesi olmak üzere 3 lise bulunmaktadır. Ayrıca, Özel Yeşilköy Ermeni İlk ve Ortaokulu da bir azınlık okulu olarak mevcuttur.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 25.041[11] |
| 2020 | 24.814[11] |
| 2019 | 24.669[11] |
| 2018 | 23.476[11] |
| 2017 | 23.785[11] |
| 2016 | 24.134[11] |
| 2015 | 24.043[11] |
| 2014 | 24.472[12] |
| 2013 | 24.742[13] |
| 2012 | 24.719[11] |
| 2011 | 24.165[11] |
| 2010 | 23.972[11] |
| 2009 | 23.565[11] |
| 2008 | 23.323[11] |
| 2007 | 24.843[11] |
| 2000 | 22.296[14] |
| 1965 | 16.857[15] |
| 1960 | 12.530[16] |
| 1955 | 9.017[17] |
| 1950 | 5.108[18] |
| 1945 | 6.448[19] |
| 1940 | 4.912[20] |
Fotoğraflar
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Yeşilköy Marina -
Yeşilköy Denizfeneri
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi". Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024.
- ^ "Coğrafi Numaralar". Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.
- ^ "İl bilgileri Haritası". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.
- ^ "PTT posta kodu sorgulama". PTT. Erişim tarihi: 9 Haziran 2024.
- ^ "Yüksek Seçim Kurulu Kararı" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 3 Mart 2023. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024.
- ^ Ottoman, San Stefano. 14 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ajammc.com.
- ^ "San Stefano Russian Monument in Istanbul". 9 Ağustos 2020. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2020.
- ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2013.
- ^ Bambaşka Bakırköy Gazetesi, Sayı: 6, 6 Mart 2009, sf. 14
- ^ a b c d e f g h i j k l m "İstanbul Bakırköy Yeşilköy Mahallesi Nüfusu". Nufusune.com. 13 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- ^ "2014 Bakırköy Nüfusu". TÜİK. 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2015.
- ^ "2013 Bakırköy Nüfusu". TÜİK. 11 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2015.
- ^ 2000 Genel Nüfus Sayımı Verileri, Türkiye İstatistik Kurumu
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- Turga, Tuna (2004). Ayastefanos'tan Yeşilköy'e
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Yeşilköy ile ilgili coğrafi veriler 
Wikimedia Commons'ta Yeşilköy ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.