İçeriğe atla

Zorba (film)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Zorba
Alexis Zorbas
"Zorba" (Alexis Zorbas) filminin Avustralya'da basılmış bir sinema afişi.
YönetmenMihalis Kakoyannis
YapımcıMihalis Kakoyannis
Anthony Quinn
SenaristMihalis Kakoyannis
Nikos Kazancakis'in romanından
OyuncularAnthony Quinn
Alan Bates
Irene Papas
Lila Kedrova
MüzikMikis Theodorakis
Görüntü yönetmeniWalter Lassally
KurguMihalis Kakoyannis
Stüdyo20th Century Fox
DağıtıcıInternational Classics
20th Century Fox
CinsiSinema filmi
TürüDram
RenkSiyah-beyaz
Yapım yılı1964, Amerika Birleşik Devletleri ABD
Birleşik Krallık İngiltere
Yunanistan Yunanistan ortak yapımı
Çıkış tarih(ler)i17 Aralık 1964, ABD
Temmuz 1965, Türkiye (Yeni Melek Sineması)
Süre142 dakika
Dilİngilizce, Yunanca
Diğer adlarıZorba (Türkiye)
Zorba the Greek (ABD)
Zorba le Grec (Fransa)
Zorba il Greco (İtalya)
Alexis Sorbas (Almanya)

Zorba, 1964 ABD - İngiltere - Yunanistan ortak yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Alexis Zorbas olan film İngilizce konuşulan ülkelerde Zorba the Greek (Türkçesi: Yunan Zorba) adı ile gösterilmiştir. Filmin Türkiye'de İki Arkadaş adıyla da gösterildiğine dair kayıtlar bulunmaktadır.[1]

Film, Zorba ve Basil'in, yoksul bir Girit köyünde linyit madeni inşa etmeye çalışırken yaşadıkları talihsizliklere odaklanıyor; kutupsal farklı kişilikleri onları, köyün halk tarafından boşaltılmasıyla sonuçlanan feci sonuçlara yol açan işlere ve planlara sürükler. Filmdeki etkileşimlerin çoğu baş karakterlerin görüş ve tutumlarına odaklanıyor ve yolları ayrılmadan önce neşeyle dans ettikleri son sahneyle doruğa ulaşıyor.

Filmde komedi unsurları bulunmasına rağmen Kazantzakis'in anti-kahramanı Zorba, genel olarak 'hayatı onaylayan' bir kişilik olarak anlaşıldı (Cacoyannis'in senaryosunda aslına sadık kalınarak yeniden çekildi). Korkunç bir kadın cinayetini konu alan filmde, Zorba'nın alaycı, bencil ve manipülatif kişiliğinin kararlı iyimserliğiyle birleştiğinde, yaşamın acımasızlıklarına ve değişimlerine bir tepki olduğu ve bunlara meydan okuduğu açıkça gösteriliyor.

Yunanistan'da 1 milyon doların altında bir fiyata çekilen Zorba, yalnızca ABD gişesinde üretim bütçesinin dokuz katından fazla hasılat elde ederek önemli bir kritik ve ticari başarı elde etti. Film, 37. Akademi Ödülleri'nde En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Kedrova), En İyi Görüntü Yönetmeni ve En İyi Sanat Yönetmeni ödüllerini kazandı. Diğer adaylıklar arasında, performansı film tarihinin en ikonik performanslarından biri olarak anılan ve sirtaki olarak bilinen halk dansını doğuran En İyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu dalında Anthony Quinn yer aldı. Film ve kaynak romanı daha sonra Cacoyannis, Quinn ve Kedrova'nın da katıldığı Tony ödüllü bir sahne müzikaline uyarlandı.

Senaryosunu Nikos Kazancakis'in aynı adlı romanından Mihalis Kakoyannis'in uyarlayıp yazdığı filmin yönetmeni ve kurgucusu da Mihalis Kakoyannis'dir. Kakoyannis aynı zamanda Anthony Quinn'le beraber filmin yapımcılarından da biridir. Önemli rollerinde Anthony Quinn, Alan Bates, Irene Papas ve Lila Kedrova'nın oynadıkları filmin müzikleri Mikis Theodorakis'e aittir. Film 1965 yılında 7 dalda Oscar'a aday gösterilmiş, bunlardan 3'ünü almıştır.

Özet

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hayattan fazlaca bir beklentisi olmayan mutsuz İngiliz yazar, Yunan asıllı Basil'e (Alan Bates) Yunan adalarından biri olan Girit'te bir maden ocağı miras kalmıştır. Hayatına yeniden bir çekidüzen verme umudunu taşıyarak adaya gelen Basil burada aşırı davranışları olan, kaba saba ama hayata şehvetle bağlı orta yaşlı bir Yunan olan Alexis Zorba (Anthony Quinn) ile tanışır. Kendisini âdeta himayesine alan Zorba'nın kendisine kabul ettirmeye çalıştığı hayat tarzının bir parçası da yenilgileri umursamamaktır. Zorba'ya göre yenilgiler hayatın kaçınılmaz parçalarıdır ve ancak yenilginin sürekli olarak tadılması ile hayatın zaferlerinin tadına varılabilir. Zorba sayesinde Yunanların dünyevi zevklerini keşfettikçe Basil'in hayata bakış açısı gitgide değişmeye başlar.

Oyuncu kadrosu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Anthony Quinn ve Alan Bates kumsalda "sirtaki" oynuyorlar (Fotoğraf sonradan renklendirilmiş olabilir, film siyah beyaz çekilmiştir)
Aktör/Aktris Rolü
Anthony Quinn Alexis Zorba
Alan Bates Basil
Irene Papas Dul kadın
Lila Kedrova Madame Hortense
Sotiris Moustakas Mimithos
Anna Kyriakou Soul
Eleni Anousaki Lola
Yorgo Voyagis Pavlo
Takis Emmanuel Manolakas
Giorgos Foundas Mavrandoni
George Pan Cosmatos sivilceli çocuk

Film hakkında notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Filmin çekimleri Girit adasında yapılmıştır.
  • 1968 yılında "Zorba" adı ile bir müzikali yapılmıştır.
  • Roman Yunan asıllı İngiliz yazarın ağzından anlatılır ve romanda bu anlatıcının adı hiç geçmez. Oysa filmde yazara bir ad verilmiştir: Basil (Alan Bates)[2]

Yapım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Film, Yunanistan'ın Girit adasında siyah beyaz olarak çekildi. Öne çıkan belirli yerler arasında Hanya şehri, Apokoron bölgesindeki Kokkino Chorio köyü ve Akrotiri Yarımadasındaki Stavros Plajı yer alıyor. Quinn'in karakterinin Sirtaki dansı yaptığı sahne Stavros köyünün sahilinde çekildi.[3]

Simone Signoret, Madame Hortense rolü için çekimlere katıldı; Yapımın başlarında onun yerini Lila Kedrova aldı.[4]

Ödüller

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ödülleri:

Adaylıklar:

Filmin Müziği

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Filmin tema müziği olan Zorbas'ı Yunan besteci Mikis Theodorakis bestelemiştir. Geleneksel Yunan dansı hasapiko'nun (Kasap dansı) bir türü olan Syrtaki (Sirtaki) olarak da bilinir. Müzik bu filmde duyulduktan sonra dünya çapında meşhur olmuş, tavernalar ve düğünlerin vazgeçilmez müziği hâline gelmiştir.
  • Filmin "Soundtrack Albümü"nde şu parçalar yer almaktadır;[5]
  1. Kritikos Horos / Theme From 'Zorba The Greek'
  2. Sirtos Chaniotikos (I) / The Full Catastrophe
  3. Madame Hortance (I) / Life Goes On
  4. Ballos / The One Unforgivable Sin
  5. Chasapikos / Questions Without Answers
  6. Horos Tou Zorba (I) / Zorba's Dance
  7. Sirtos Chaniotikos (II) / The Fire Inside
  8. Thanatos Tis Chiras / Clever People And Grocers
  9. Sirtos Chaniotikos (III) / Always Look For Trouble
  10. Madame Hortance (II) / Life Goes On (Reprise)
  11. Pote Tha Kani Ksasteria / Free (Cretan Folksong)
  12. Choros Tou Zorba (II) / That's Me Zorba!

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Milliyet Gazete Arşivi". Gazetearsivi.milliyet.com.tr. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2010. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2009. 
  3. ^ "Stavros on Crete and the famous beach where the film Alexis Zorba was shot". www.crete-guide.info. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  4. ^ Osborne, Robert (1994). 65 Years of the Oscar: The Official History of the Academy AwardsÜcretsiz kayıt gerekli. Londra: Abbeville Press. s. 180. ISBN 1-55859-715-8. 
  5. ^ Albümden örnekler dinlemek için

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Zorba_(film)&oldid=33276946" sayfasından alınmıştır