Indrikoteriy sahifasining manbasini koʻrish

{{Taxobox
| name               = Indrikoteriy
| image              = Indricotherium.png
| image_upright      =
| image_alt          = 
| image_caption      = Indrikoteriy (''Indricotherium'')
| image2             = 
| image2_upright     =
| image2_alt         = 
| image2_caption     = 
| regnum             = Hayvon
| divisio            = 
| classis            = Sutemizuvchilar
| ordo               = toqtuyoqlilar
| familia            = [[Hyracodontidae|Girakodontlar]] 
| genus              = Indrikoteriy
| species            = 
| binomial           = 
| binomial_authority = 
| range_map          = <!--optional map – also range map2, 3 or 4 -->
| range_map_upright    = 
| range map_alt      = 
| range_map_caption  = 
| <!--or 115 other parameters-->
}}
'''Indrikoteriy''' ({{Lang-la|Indricotherium}}) — girakodont oilasiga mansub sutemizuvchilar hisoblanadi. Hozirda ular yoʻq boʻlib ketgan. 30-20 million yil oldin oʻrta oligosen — quyi miosenda yashagan. Indrikoteriy qoldiqlari [[Osiyo]]ning koʻplab mintaqalarida topilgan. Bu [[Qozogʻiston]]ning [[Orol dengizi]] hududidagi konlarda topilgan [[araloteriya]] va Moʻgʻuliston oligosenidan olingan [[beludjeteriy]] bilan bogʻliq. Bu karkidonlar qisqa tanasi bilan boshqalardan farq qiladi. Shuningdek, ular 3 barmoqli boʻlib, oʻrta barmogʻi juda qalinlashgan boʻladi. Boʻyni uzun va boshi kichkina va shoxsiz boʻladi.

Indrikoteriy va beludjeteriy — eng uzun (4,8 m balandlikda<ref>{{Статья | автор = Paul G. S. | заглавие = Dinosaur models: The good, the bad, and using them to estimate the mass of dinosaurs | издание = Dinofest International Proceedings | series = | том = | страницы = 129—142 | ссылка = http://gspauldino.com/Models.pdf | язык = en | год = 1997 }}</ref><ref name=probos_mass>{{статья |заглавие=Shoulder height, body mass and shape of proboscideans |издание= |том= |doi= |ссылка=https://www.app.pan.pl/archive/published/app61/app001362014.pdf |язык=en |тип=journal |автор=Larramendi, A. |год=2016}}</ref>) va eng ogʻir (24 tonnagacha<ref>{{Veb manbasi|lang=ru|url=https://meduza.io/short/2021/06/20/uchenye-nashli-krupneyshee-mlekopitayuschee-hodivshee-po-zemle-nosoroga-massoy-v-shest-slonov-i-pokazali-kak-on-mog-vyglyadet|title=Ученые нашли крупнейшее млекопитающее, ходившее по Земле, — носорога массой в шесть слонов. И показали, как он мог выглядеть|website=Meduza|access-date=2021-06-20}}</ref>) quruqlikdagi sutemizuvchilar hisoblanadi. Ular butalar va daraxtlarning barglari va shoxlari bilan oziqlanadi. Ular orasida nam oʻrmonlarda ham, botqoqlarda ham, quruq choʻl va choʻl hududlarida ham yashagan vakillar ham bor.

== Taksonomiya ==
Indrikoteriy turkumining taksonomiyasi hali aniqlanmagan. Birinchi marta Klayv Forster-Kuper 1911-yilda ''Paraceratherium'' turkumini tasvirlab bergan. 1913-yilda u ''Baluchitherium''ni ham tasvirlab bergan. Indricotherium jinsi 1915-yilda tasvirlangan (Borisyak).

''Paraceratherium'', ''Baluchitherium'' va ''Indricotherium'' uch avlodining hammasi sinonim hisoblanadi (Lukas va Sorbus (1989-y) va shuning uchun ular bir-birining oʻrnini bosadi, garchi ''Indricotherium'' va ''Paraceratherium'' boshqa avlodlar deb hisoblansa ham. Har holda, bu nomlar ostida tasvirlangan hayvonlar hajmi va shakliga koʻra oʻxshashdir.

'''Indricotherium transouralicum (Pavlova, 1922)''' — eng keng tarqalgan va eng koʻp oʻrganilgan tur, Oʻrta -Oligotsengacha maʼlum. Hozirgi Qozogʻiston, Moʻgʻuliston, Ichki Moʻgʻuliston va Shimoliy Xitoy hududida yashagan.

'''Paraceratherium orgosensis (Chiu, 1973)''' — Indricotheriumning eng yirik vakili. Xitoy shimoli-gʻarbidagi Shinjon-Uygʻur hududida topilgan. ''Dzungariotherium orgosensis'' (Chiu, 1973), Dzungariotherium turfanensis (Xu va Vang, 1978) va ''Paraceratherium lipidus'' (Xu va Vang, 1978) deb taʼriflangan alohida fotoalbomlar mavjud. Bularning barchasi ehtimol bir xil turga mansub boʻlishi mumkin.

'''Paraceratherium zhajremensis (Osborn, 1923)''' — Kelib chiqishiga koʻra Hindistonga mansub. Oʻrta va soʻnggi oligotsenning indikoteriumi.

'''Indricotherium prohorovi (Borissiak, 1939)''' — Kelib chiqishiga koʻra Sharqiy Qozogʻistonga mansub. Oʻrta va soʻnggi miosen davrining indikoteriumi.

'''Paraceratherium bugtiense (Pilgrim, 1908)''' — Kelib chiqishiga koʻra Pokistonga mansub. Oʻrta Miosen davriga oid. Umumiy turga kiradi. Keyinchalik Baluchitherium osborni (Forster Cooper, 1913) nomi bilan atalgan. U Bulujistondagi Chitarvat tuzilmasidan topilgan.

'''Paraceratherium linxiaense (Tao Deng, 2021)''' — Tibet platosining shimoliy-sharqiy chegarasida, Gansu provinsiyasining Linxia Xui avtonom tumanida soʻnggi oligotsen choʻkindi jinslarida topilgan. Balandligi 7 metr va ogʻirligi 24 tonna, oʻz davrida u quruqlikdagi eng katta sutemizuvchi hisoblangan<ref>{{Veb manbasi |author=Tao Deng, Xiaokang Lu, Shanqin Chen |url=https://www.nature.com/articles/s42003-021-02170-6 |title=An Oligocene giant rhino provides insights into Paraceratherium evolution |lang=en |website= |publisher=[[Nature]] |date=2021-06-17 |accessdate=2021-06-21}}</ref><ref>{{Veb manbasi |author=Enrico de Lazaro |url=http://www.sci-news.com/paleontology/paraceratherium-linxiaense-09776.html |title=Fossils of New Giant Rhino Species Found in China |lang=en |website= |publisher=Sci-news.com |date=2021-06-18 |accessdate=2021-06-21}}</ref>.

<gallery>
Indricotherium transouralicum.jpg|''Indricotherium transouralicum'' bosh suyagi 
Indricotherium skeleton.jpg|''Indricotherium transouralicum'' skeleti
</gallery>

== Namangan indrikoteriysi ==

Namangan viloyati Namangan tumanida Qoratepa mahallasida 2021-yil 13-mart kuni issiqxona uchun qurilayotgan yerdan nomaʼlum mavjudotning skeleti topilgan. Uning oʻlchami 1,7-2,0 metr atrofida<ref>{{Veb manbasi
|url=https://bugun.uz/2021/03/14/namanganda-issiqhona-uchun-qurilayotgan-erdan-nomalum-mavzhudotning-skeleti-topildi-foto
|title=Наманганда иссиқхона учун қурилаётган ердан номаълум мавжудотнинг скeлети топилди — фото
|author=
|website=Bugun.uz
|accessdate=2021 йил 14 март
|arxivsana=2021-08-09
|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210809092302/https://bugun.uz/2021/03/14/namanganda-issiqhona-uchun-qurilayotgan-erdan-nomalum-mavzhudotning-skeleti-topildi-foto
}}</ref>. Uning old oyoqlari tuyoqsimon, orqa oyoqlari esa 3 panjali. Bosh suyaklari esa boshqa hayvonlarniki kabi emas. Skelet bundan 25 million yil avval yashagan dinozavr-indrikoteriyaga tegishli ekani aniqlangan<ref>{{Veb manbasi
|url=https://bugun.uz/2021/03/17/namangandan-topilgan-nomalum-mavzhudot-skeletining-qajsi-hajvonga-tegishli-ekani-aniqlandi
|title=Намангандан топилган номаълум мавжудот скелетининг қайси ҳайвонга тегишли экани аниқланди
|author=
|website=Bugun.uz
|accessdate=2021 йил 17 март
|arxivsana=2021-08-09
|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210809092304/https://bugun.uz/2021/03/17/namangandan-topilgan-nomalum-mavzhudot-skeletining-qajsi-hajvonga-tegishli-ekani-aniqlandi
}}</ref>.

== Manbalar ==
{{Manbalar}}
== Havolalar ==
{{Commons turkum|Paraceratherium}}

{{Tashqi havolalar}}