Kontent qismiga oʻtish

Avstraliyada ta’lim

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Avstraliyada taʼlim maktabgacha taʼlim[1] (maktabgacha), boshlangʻich taʼlim (boshlangʻich maktablar), soʻngra oʻrta taʼlim (oʻrta maktablar), nihoyat oliy taʼlimni oʻz ichiga olgan oliy taʼlim (universitetlar va boshqa oliy taʼlim tashkilotlari) va kasbiy taʼlim (roʻyxatdan oʻtgan taʼlim tashkilotlari) sohalarini oʻz ichiga oladi[2]. Taʼlimni tartibga solish va moliyalashtirish, birinchi navbatda, shtatlar va hududlarning mas’uliyati hisoblanadi. Biroq, Avstraliya hukumati ham moliyalashtirish vazifasini bajaradi[3][4].

Boshlangʻich va oʻrta taʼlim uchun avstraliyalik oʻquvchilarning taxminan 64 foizi davlat maktablarida, qariyb 36 foizi nodavlat maktablarda oʻqiydi[5].

Tartibga solish va moliyalashtirish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Taʼlimni tartibga solish, boshqarish va moliyalashtirish shtatlar va hududlarning mas’uliyati hisoblanadi. Chunki Avstraliya hukumati taʼlimga oid qonunlarni qabul qilish uchun maxsus konstitutsiyaviy kuchga ega emas[6]. Biroq, federal hukumat nodavlat maktablari hamda davlat universitetlarini moliyalashga yordam beradi[7], oliy taʼlimni milliy talabalar krediti sxemasi orqali subsidiyalaydi[8] va professional taʼlim xizmatlarini tartibga soladi[9].

2022-yilda davlat maktablari yalpi daromadining 96,3 foizi davlat mablagʻlari, 76,4 foizi katolik maktablari va 48,7 foizi mustaqil maktablar hissasiga toʻgʻri kelgan[10].

Maktabgacha taʼlim

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliyada maktabgacha taʼlim va tayyorgarlik dasturlari nisbatan tartibga solinmagan va majburiy emas[11]. Bolalarning qatnashishi majburiy boʻlmasa-da, Federal hukumat 2009-yildan beri oilalarni oʻz farzandlarini (taxminan 4 yoshdan boshlab) sifatli maktabgacha taʼlim va tarbiya beradigan bogʻchaga jalb qilishga eʼtibor qaratgan[12]. Federal va davlat qonunchiligi endi maktabgacha taʼlim xizmatlarini milliy tasdiqlangan Boshlangʻich taʼlim tizimi asosida dasturlashni amalga oshirish va yetkazib berishni talab qilmoqda[13].

  1. „Early learning and schools support“ (en). Annual Report 2015. Australian Government. Department of Education (2015-yil 29-oktyabr). 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-iyun.[sayt ishlamaydi]
  2. „About the skills sector“, Department of Education, Skills and Employment, Australian Government, qaraldi: 7 December 2020
  3. Rice, James; Edwards, Daniel; McMillan, Julie (24 July 2019). "Education Expenditure in Australia". Policy Analysis and Program Evaluation. https://research.acer.edu.au/policy_analysis_misc/29. 
  4. Beazley, Jordyn; Cassidy, Caitlin. „The parents fleeing Australia's public school system – and those choosing to stay“ (en-GB). The Guardian (2023-yil 17-iyul). Qaraldi: 2024-yil 12-aprel.
  5. „Schools, 2023“ (en). Australian Bureau of Statistics (2024-yil 14-fevral). Qaraldi: 2024-yil 8-oktyabr.
  6. „COMMONWEALTH OF AUSTRALIA CONSTITUTION ACT – SECT 51 Legislative powers of the Parliament [see Notes 10 and 11“]. www.austlii.edu.au. 2009-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 19-yanvar.
  7. „AUSTRALIAN EDUCATION ACT 2013 – SECT 21 Financial assistance for schools“. www.austlii.edu.au. 2017-yil 31-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 19-yanvar.
  8. „HIGHER EDUCATION FUNDING ACT 1988“. www.austlii.edu.au. 2017-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 19-yanvar.
  9. „NATIONAL VOCATIONAL EDUCATION AND TRAINING REGULATOR ACT 2011“. www.austlii.edu.au. 2017-yil 19-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 19-yanvar.
  10. „School income“. www.acara.edu.au. Qaraldi: 2024-yil 9-sentyabr.
  11. Vision and Mission (PDF), Playgroup Australia, 3 May 2013da asl nusxadan (PDF) arxivlandi, qaraldi: 29 June 2010
  12. „Australia's children, Early childhood education and care“ (en-AU). Australian Institute of Health and Welfare (2022-yil 25-fevral). Qaraldi: 2022-yil 2-dekabr.
  13. „Approved learning frameworks“ (en). ACECQA (2017-yil 22-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 2-dekabr.