Van I
| Van I | |
|---|---|
xitoycha: 王毅 | |
 Van I 2019-yil noyabrda. | |
 | |
|
Mansab davri 19 Mart 2018 – hozirgacha | |
| Hukumat boshligʻi | Li Keqiang |
| |
|
Mansab davri 16-mart 2013-yil – 30-dekabr 2022-yil | |
| Hukumat boshligʻi | Li Keqiang |
| Oʻtmishdoshi | Yan Tzechi |
| Vorisi | Sin Gan |
| Kompartiya kotibi | Chjan Yesuy |
| |
|
Mansab davri 1-iyun 2008-yil – 16-mart 2013-yil | |
| Hukumat boshligʻi | Ven Tszyabao |
| Oʻtmishdoshi | Chen Yunlin |
| Vorisi | Chjan Chjitszyun |
| |
|
Mansab davri 26-sentabr 2004-yil – 24-sentabr 2007-yil | |
| Oʻtmishdoshi | Vu Davey |
| Vorisi | Tsuy Tyankay |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
19-oktyabr 1953-yil Pekin, Xitoy |
| Fuqaroligi |
Xitoy |
| Millati | xitoy |
| Siyosiy partiyasi | Xitoy Kommunistik Partiyasi (1981-yildan)[1] |
| Turmush oʻrtogʻi | Tsyan Vey |
| Bolalari | 1 |
| Qarindoshlari | Tsyan Tszyadun (qaynotasi) |
| Alma mater |
Pekin Xalqaro Tadqiqotlar Universiteti Xitoy Tashqi Ishlar Universiteti, Nankin Universiteti, Jorjtaun Universiteti |
| Kasbi | Diplomat, Iqtisodchi |
| Maʼlumoti | Iqtisod magistri[2] |
| Mukofotlari |
  |
Van I (xitoycha: 王毅; 1953-yil 19-oktabrda tugʻilgan) — yuqori martabali xitoylik diplomat va siyosatchi. U ilgari Xitoy tashqIqtisod magistri[2] ichki ishlar vaziri oʻrinbosari, Yaponiyadagi elchi va Tayvan ishlari boʻyicha idora direktori lavozimlarida ishlagan. U 2013-yil martidan to 2022-yil 30-dekabrgacha XXR Tashqi ishlar vaziri boʻlib ishlagan[3]. 2018-yilning martidan esa Davlat maslahatchisi[4] hisoblanadi.
Shaxsiy hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Van Pekinda tugʻilgan. 1969-yil sentabr oyida oʻrta maktabni tugatgandan soʻng, Shimoliy-Sharqiy Xitoyga yuborildi. Keyinchalik u Heilongjiang provinsiyasidagi Shimoliy-Sharqiy Qurilish Armiyasi Korpusida sakkiz yil xizmat qildi.
1977-yil dekabr oyida Van Pekinga qaytib keladi va oʻsha yili Pekin xalqaro tadqiqotlar universitetining Osiyo va Afrika tillari boʻlimiga oʻqishga kirib, yapon tilini oʻrganadi va 1982-yil fevral oyida bakalavriat darajasida tamomlaydi. Ma'lumki, u ingliz va yapon tillarida ravon soʻzlashadi.[5]
Karyera
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ilk yillari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Universitetni tugatgach, Van qaynotasi tomonidan Tashqi ishlar vazirligining Osiyo boʻlimiga yuborilgan va u yerda diplomat sifatida faoliyatini boshlagan. 1989-yil sentabr oyida Xitoyning Yaponiyadagi elchixonasiga yuboriladi va u yerda besh yil xizmat qiladi. 1994-yil mart oyida Xitoyga qaytib kelganida, Van tashqi ishlar vazirligining Osiyo boʻlimi boshligʻining oʻrinbosari etib tayinlanadi va keyingi yili boʻlim boshligʻi lavozimiga koʻtariladi. 1997-yil avgustdan 1998-yil fevralgacha Van Jorjtaun universitetining Tashqi aloqalar institutida taklif etilgan ilmiy xodimi edi (Amerika Qoʻshma Shtatlar)). U yerdanqaytganidan koʻp oʻtmay, u vazir yordamchisi va siyosiy tadqiqotlar boʻlimi direktori lavozimiga koʻtarildi. 1999-yil sentabr oyidan boshlab, Van Xitoy Tashqi aloqalar universitetida xalqaro munosabatlar boʻyicha tahsil oldi va doktorlik darajasini oldi. 2001-yil fevral oyida Van tashqi ishlar vazirining Osiyo masalalari boʻyicha oʻrinbosari lavozimiga koʻtarildi. Oʻshanda u vazirning eng yosh oʻrinbosari edi.
2004-yil sentabr oyida Van Xitoyning Yaponiyadagi elchisi etib tayinlandi. U bu lavozimda 2007-yilning sentabrigacha ishlagan. 2008-yil iyun oyida Van Chen Yunlin oʻrniga Xitoy Davlat kengashining Tayvan ishlari boʻlimi direktori lavozimini egalladi.[6]
Tashqi ishlar vaziri
[tahrir | manbasini tahrirlash].jpg)
Tayinlov
[tahrir | manbasini tahrirlash]2013-yil 16-martda Van I Kompartiya tomonidan tasdiqlanganidan keyin tashqi ishlar vaziri etib tayinlandi.[7]
Yaqin Sharq vositachiligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Van 2013-yil dekabr oyida Isroil va Falastinga tashrif buyurish uchun Yaqin Sharqqa muhim davlat tashrifini boshladi. U har ikki davlat rahbarlari bilan Eron bilan yadroviy kelishuvning ahamiyati va davom etgan tinchlik muzokaralarining ahamiyatini muhokama qilib, “Urush muammolarni hal qilmaydi. Zo'ravonlik nafratni oshiradi. Tinchlik muzokaralari toʻgʻri va yagona yoʻldir” deb aytdi.[8] 2017-yil noyabr oyida u Suriyadagi vaziyatni yaxshilash uchun 3 yoʻlini (terrorizmga qarshi kurash, muzokaralar va qayta qurish) borligini aytdi.[9]
Van Amerika boshchiligidagi NATO kuchlarini Afgʻonistondan olib chiqish tezligi va vaqtini tanqid qilib, ularni “masʼuliyatli va tartibli” olib chiqishga chaqirdi.[10]
Xitoy-Somali sammiti
[tahrir | manbasini tahrirlash]2014-yil iyun oyida Pekinda boʻlib oʻtgan Xitoy-Arab sammiti chogʻida tashqi ishlar vaziri Van somalilik hamkasbi Abdurahman Duale Beyl bilan uchrashib, Xitoy va Somali oʻrtasidagi ikki tomonlama hamkorlikni muhokama qildi. Xitoy tashqi ishlar vazirligi markazida boʻlib oʻtgan uchrashuvda savdo, xavfsizlik va qayta qurish masalalari muhokama qilindi. Muhokama qilingan masalalar orasida Somalida amalga oshirilayotgan Xitoyning turli rivojlanish loyihalari ham bor edi. Beyl, shuningdek, Xitoy hukumati Somaliga yangi ish oʻrinlari yaratishga xizmat qiladigan qoʻllab-quvvatlashni kengaytirishi kerakligini ta'kidladi. Bundan tashqari, Van Somali federal hukumatini tinchlik oʻrnatish borasidagi sa'y-harakatlarini maqtadi. Shuningdek, u ikkala hudud oʻrtasidagi tarixiy yaqin diplomatik aloqalarni yana bir bor tasdiqlab, 1960-yilda Xitoy yangi paydo boʻlgan Somali Respublikasini tan olganini va XXR hukumatiga Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashida mavqega ega boʻlishga yordam bergan Somalining keyingi kampaniyasini esga oldi.[11]
Sharqiy Osiyo
[tahrir | manbasini tahrirlash]2018-yilning 15-aprel kuni kechqurun Vanni yaponiyalik hamkasbi Taro Kono qabul qildi, bu Xitoy tashqi ishlar vazirining 2009-yil noyabridan beri Yaponiyaga qilgan birinchi rasmiy tashrifi boʻldi.[12]
Kanadalik jurnalist voqeasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2016-yil 1-iyun kuni Ottavada Kanada tashqi ishlar vaziri Stefan Dion bilan qoʻshma matbuot anjumani chogʻida Van IPolitics onlayn axborot saytining kanadalik muxbiri Amanda Konnoliga Xitoydagi inson huquqlari bilan bogʻliq savolga javob berdi va shunday dedi: “Sizning savolingiz toʻliq edi. Xitoyga nisbatan noto'g'ri qarash va qayerdan kelganini bilmayman. Bu men uchun mutlaqo qabul qilinishi mumkin emas".[13][14][15]
_02.jpg)
Shinjonni qayta tarbiyalash lagerlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Van I, dunyo Shinjondagi qayta oʻqitish lagerlari haqidagi "g'iybatlarga" e'tibor bermaslik kerakligini aytdi.[16] 2021-yil mart oyida Vang shunday dedi: “Biz koʻproq odamlarni Shinjonga tashrif buyurishlarini xush koʻramiz – koʻrish – ishonishdir. Bu mish-mishlarni rad etishning eng yaxshi usuli."[17] Biroq, BBC jurnalistlari nomaʻlum mashinalar ortidan taqib qilgani, restoran va doʻkonlardan quvilgani va Shinjondan reportaj tayyorlamoqchi boʻlganida kadrlarni oʻchirishga majbur qilinganini xabar qilgan.[18]
COVID-19
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xabar qilinishicha, Vanning 2020-yil avgust oyida Norvegiyaga tashrifi chogʻida u Xitoy virus borligi haqida Jahon sogʻliqni saqlash tashkilotiga birinchi boʻlib xabar bergan boʻlsa-da, “bu virus Xitoyda paydo boʻlgan degani emas. Oxirgi oylar davomida biz virus dunyoning turli burchaklarida paydo boʻlganligi va Xitoydan koʻra ertaroq paydo boʻlgan boʻlishi mumkinligi haqidagi xabarlarni koʻrdik”[19]
AQSh sanksiyalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]2021-yil 22-fevralda Van I AQSh prezidenti Jo Bayden maʼmuriyatini oʻzidan oldingi prezident Donald Tramp tomonidan savdo va odamlar oʻrtasidagi aloqalarga qoʻyilgan sanksiyalarni bekor qilishga chaqirdi. AQSh-Xitoy munosabatlariga bagʻishlangan TIV forumida u AQSh "Xitoyning ichki ishlariga aralashmasligi kerak" dedi.[20]
Gong Kong
[tahrir | manbasini tahrirlash]2021-yilning mart oyida Van Gong Kongni faqat “vatanparvarlar” boshqarishi haqidagi qarorni qoʻllab-quvvatlab, “Gong Kongni sevish va vatanni sevish izchil talablardir... Gong Kpong [topshirish] dan beri oʻtgan 24 yil ichida hech kimning ahamiyati yoʻqligini taʻkidladi. [SARning] demokratiyasi, farovonligi va barqarorligi haqida" hech kim Markaziy hukumatdan koʻra koʻproq qaygʻurmagan.[17]
Davlat maslahatchisi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2018-yil mart oyida Van Davlat maslahatchisi etib tayinlandi.[21]
Internetdagi mashhurlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]2016-yil iyul oyida Van Xitoyning Sina Weibo mikro-blogida internetdagi mashhur insonga aylandi. Weiboʻda Vanga bagʻishlangan fan-klub 130 000 dan ortiq obunachiga ega.[22]
Britaniyaning Reuters axborot agentligining izoh berishicha, Xitoy Janubiy Xitoy dengizida tobora tajovuzkor boʻlib, tashqi ishlar vaziri Van Ining soʻnggi bayonotlari "konfutsiylik qadriyatlarini rad etgani"ni aytdi: "Menga tegishli bo'lgan narsani olish g'ayriinsoniydir" boshqalarni oʻzinikidek, qoʻshnilarning qonuniy hududini oʻzlashtirib olish uchun "o'rtoqlar va aka-uka" sodiqlik va noshukurlikdir, qoʻshni EEZga neft platformasi va harbiy kemalar yuborish hurmatsizlikdir, tinchlik haqida gapirib, lekin doimo urush va bosqinchilik holatida harakat qilish vafosizlikdir, hududiy kengayish ambitsiyalarini oqlash uchun yolgʻon, yolgʻon soʻzlar, sofizm, boʻrttirib koʻrsatish aqlsizlikdir”.
2022-yil 30-dekabrda XXR Tashqi ishlar vaziri lavozimidan ozod etilgan[3].
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 2017-yilda tashqi ishlar vazirlari roʻyxati
- Hozirgi tashqi ishlar vazirlari roʻyxati
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rasmiy sayti
- Appearances on C-SPAN
| Oldingisi | Minister of Foreign Affairs 2013–present |
Amaldagi |
| Oldingisi | Chinese Ambassador to Japan 2004–2007 |
Keyingisi |
- ↑ https://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/wjb_663304/wjbz_663308/
- ↑ 2,0 2,1 „Ван И назначен начальником Канцелярии по делам Тайваня при Госсовете КНР“. Жэньминь жибао (2008-yil 3-iyun). 2013-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 26-oktyabr.
- ↑ 3,0 3,1
RIA Novosti(rus.) Telegram mesenjerida
- ↑ „Foreign Minister Wang Yi“. The US-China Business Council. Qaraldi: 18-aprel 2021-yil.
- ↑ „The new face of Chinese diplomacy: Who is Wang Yi?“. Christian Science Monitor (18-mart 2013-yil).
- ↑ „Biography of Wang Yi“. China Vitae. 2022-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 21-yanvar.
- ↑ „China People's Congress approves new cabinet“ (16-mart 2013-yil).
- ↑ „China FM: Iran deal 'first step' toward settling nuclear issue“. The Times of Israel.
- ↑ „Wang Yi: Counter-terrorism, dialogue and reconstruction are three key points for solving Syrian issue at new stage“. Embassy of the People's Republic of China in the United States of America. Qaraldi: 9-yanvar 2019-yil.
- ↑ „China: Collective Efforts Required to Contain Afghan Insecurity 'Spillover' | Voice of America - English“. www.voanews.com. 18-iyul 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Foreign affairs minister meets his Chinese counterpart“. Goobjoog (6-iyun 2014-yil). 2014-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 21-yanvar.
- ↑ „China foreign minister Wang Yi visits Japan for talks on North Korea, regional issues“ (en). The Straits Times (15-aprel 2018-yil).
- ↑ „China's Foreign Minister Castigates Canadian Reporter for Rights Question“. The New York Times (2-iyun 2016-yil).
- ↑ „China berates Canadian reporter“. CNN (2-iyun 2016-yil).
- ↑ „Chinese minister vents anger when Canadian reporter asks about human rights“. The Guardian (2-iyun 2016-yil).
- ↑ „Academics condemn China over Xinjiang camps, urge sanctions“. Al-Jazeera.
- ↑ 17,0 17,1 „'Only Chinese people have a say in China's affairs' - RTHK“ (en-gb). news.rthk.hk. Qaraldi: 2021-yil 16-mart.
- ↑ „China's pressure and propaganda - the reality of reporting Xinjiang“. BBC News.
- ↑ Fouche. „Senior Chinese diplomat Wang Yi casts doubt on coronavirus originating in China“. Reuters. 28-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-avgust 2020-yil.
- ↑ „China urges US to lift trade restrictions, stop interference“. The Associated Press. Qaraldi: 22-fevral 2021-yil.
- ↑ Ng, Teddy. „China promotes foreign minister Wang Yi to state councillor, General Wei Fenghe named defence minister“. South China Morning Post.
- ↑ „People Are Super Thirsty Over This Diplomat And It's Kinda Weird“.