Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

fi-rib

Aytilishi

Etimologiyasi

FIRIB Bu ot 'alda-',- 'laqillat-' maʼnosini anglatadigan tojikcha fireftan feʼlining fireb hozirgi zamon asosiga (ТжРС, 411) teng boʻlib, oʻzbek tiliga e(ye) tovushini i tovushiga admashtirib olingan; 'qasddan aldash’, 'hiyla-nayrang' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 301).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. EDDOVCHI^ ZLDDMCHILIK^ - yoʻldan ozdirish; hiyla, makr

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Kishini qasddan adashtirish, qoʻlga tushirish, aldash; hiylanayrang, makr. ◆ Ishing firib, hiyla ekan soʻzlaring, Yuzing konsiz, ola ekan koʻzlaring. "Ravshan". ◆ Uning chakchayganroq koʻzlarida muallim qandaydir shaytoniy firib va nafrat sezdida, alamdan qaltirab, devorga suyandi. Oybek, „Nur qidirib.“

Firib bermoq (yoki qilmoq) Nayrang ishlatmoq, aldamoq, qoʻlga tushirmoq. ◆ Nasim, koʻzingizni loʻq qilib, firib beradi. T. Murod, „Qoʻshiq.“ ◆ Goh kimningdir pinjiga kirib, Sezdirmasdan berardi firib. A. Poʻlkan, „Izhor.“

Firib yemoq Birovga aldanmoq, aldanib qoʻlga tushmoq; pand yemoq. ◆ Soddadillik qilib, firib yedi-yu, qahramonlik qilib, oʻzini oqladi. N. Safarov, „Jangchi shoir.“ ◆ Dushman firibin yema va maddoh xushomadin chindema. "Hikmatli soʻzlar".

Shaytonga firib beradi Hiyla-nayrangda shaytonni ham yoʻlda qoldiradigan, oʻtaketgan firibgar. ◆ Baʼzi birovlarday shaytonga firib beradigan makkor, ustomon boʻlgandan, aslida shunaka soddalik ham durust. S. Siyoyev, „Erkaklar ertagi.“

Sinonimlari

Antonimlari

ФИРИБ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

OʻTIL

Ruscha _ru

firib
обман; фальшь; подвох; надувательство; ◆ firib bermoq обманывать, надувать; ◆ firib yemoq обмануться, быть обманутым; ◆ shaytonga firib beradi он и чёрта обманет; он отъявленный плут.