qalay

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qa-lay

Etimologiyasi

QALAY 'qanday¹. Q a l a y, mulla, bizning yohlor sizga maʼhul boʻldimi? (Parda Tursun). Bu soʻz qändäy soʻzining soʻzlashuv nutqida nd tovushlari l to -vushiga almashgan shakliga teng: qändäy > qäläy (КРС, 329: qalay II .. toje, chto qanday).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I soʻr. olm. s. t. 1 Qanday?, qa-naqa? ◆ Bola qalay ekan? Oyoq-qoʻli chaqqon-mi? P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . Bu yerda hayron boʻlib turgandan koʻra guzarga borsang, qa-lay boʻlarkin? M. Ismoiliy, Fargʻona t. o.

Qalaysan yoki qalaysiz? 1) ahvolingʻ (ahvolingiz) qanday?, yaxshimisan (yaxshi-misiz)?; 2) kest. xoʻsh, endi ahvoling (ah-volingiz) nima boʻldi?; horma(ng) endi! ◆ Endi qalaysan, qoʻlga tushding-ku.

2 Soʻroq ran oldidan kirish soʻz vazi-fasida ishlatiladi. ◆ Qalay, nonvoylikdan bir nima ortadimi ? Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Qalay, mulla, bizning yoqlar sizga maʼ-qul boʻldimi ? P. Tursun Oʻqituvchi .

QALAI II [a. jTi , _s"1'| — eritib ajra-tib olish; qalay yoki jli , ^ - ishqor] 1

Mendeleyev davriy sistemasining IV guru-higa mansub kimyoviy element; bolgʻalagan-da tez yassilanadigan, yumshoq, kumushsimon oqrangli metall. ◆ Sof qalay. Qalay qotish-masi.

2 Idishlarning betini qoplash, oqar-tirish uchun yugurtirilgan shunday metall qatlami. ◆ Qalayi koʻchgan idish.

Antonimlari

ҚАЛАЙ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

qalay

Tillar

• Valliycha: sut

Ruscha _ru

qalay I
как; // какой; ◆ ahvolingiz qalay ? или ◆  qalaysiz? как вы поживаете?, как вы себя чувствуете?; ◆ qalay, oʻqishlardan xursandmisiz? ну как, вы довольны учёбой?; ◆ har qalay как никак, как бы то ни было; всё-таки.

qalay II
олово; // оловянный; ◆ qalay tarelka оловянная тарелка; ◆ idishning qalayi ketibdi полуда сошла с посуды.