Cổng thông tin:Thiên văn học
|
Cổng thông tin Thiên văn học
Giới thiệu  Thiên văn học (tiếng Anh: Astronomy; từ tiếng Hy Lạp: ἀστρονομία, đã Latinh hoá: astronomía, nghĩa đen là khoa học nghiên cứu quy luật của các vì sao) là một ngành khoa học tự nhiên nghiên cứu những thiên thể (như các ngôi sao, hành tinh, sao chổi, tinh vân, quần tinh, thiên hà) và các hiện tượng có nguồn gốc bên ngoài vũ trụ (như bức xạ nền vũ trụ). Nó nghiên cứu sự phát triển, tính chất vật lý, hóa học, khí tượng học, và chuyển động của các vật thể vũ trụ, cũng như sự hình thành và phát triển của vũ trụ. Thiên văn học là một trong những ngành khoa học hiện đại nhất. Các nhà thiên văn học của những nền văn minh đầu tiên đã tiến hành những cuộc quan sát có phương pháp bầu trời đêm, và các dụng cụ thiên văn học đã được tìm thấy từ những giai đoạn còn sớm hơn nữa. Tuy nhiên, sự xuất hiện của kính viễn vọng là thời điểm thiên văn học bắt đầu bước vào giai đoạn khoa học hiện đại. Về lịch sử, thiên văn học từng gồm cả các ngành đo sao, hoa tiêu thiên văn, quan sát thiên văn, làm lịch, và thậm chí cả chiêm tinh học, nhưng ngành thiên văn học chuyên môn hiện đại ngày nay thường chỉ có nghĩa vật lý học thiên thể. Từ thế kỷ XX, lĩnh vực thiên văn học chuyên nghiệp được chia thành các nhánh quan sát và thực nghiệm. Thiên văn học quan sát chú trọng tới việc thu thập và phân tích dữ liệu, sử dụng các nguyên tắc cơ bản của vật lý. Thiên văn học lý thuyết định hướng theo sự phát triển các mô hình máy tính hay mô hình phân tích để miêu tả các vật thể và hiện tượng thiên văn. Hai lĩnh vực bổ sung cho nhau, thiên văn học lý thuyết tìm cách giải thích các kết quả quan sát, và việc quan sát lại thường được dùng để xác nhận các kết quả lý thuyết. Các nhà thiên văn nghiệp dư đã đóng góp nhiều khám phá quan trọng cho thiên văn học, và thiên văn học là một trong số ít ngành khoa học nơi các nhà thiên văn nghiệp dư có thể đóng vai trò quan trọng, đặc biệt trong sự phát hiện và quan sát các hiện tượng thoáng qua. Thiên văn học cổ hay thậm chí thiên văn học cổ đại không nên bị nhầm lẫn với ngành chiêm tinh học, hệ thống niềm tin rằng những công việc của con người liên quan tới các vị trí của các vật thể vũ trụ. Dù hai lĩnh vực cùng có nguồn gốc chung và một phần phương pháp thực hiện (cụ thể, việc sử dụng lịch thiên văn), chúng là khác biệt. Năm 2009 đã được Liên Hợp Quốc coi là Năm Thiên văn học Quốc tế (IYA2009). Mục tiêu là tăng cường nhận thức và sự tham gia của mọi người vào thiên văn học. (Đọc thêm...)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
−13 — – −12 — – −11 — – −10 — – −9 — – −8 — – −7 — – −6 — – −5 — – −4 — – −3 — – −2 — – −1 — – 0 — |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sự hình thành và tiến hóa của Hệ Mặt Trời bắt đầu từ cách đây khoảng 4,6 tỷ năm với sự suy sụp hấp dẫn của một phần nhỏ của một đám mây phân tử khổng lồ. Hầu hết khối lượng suy sụp tích tụ ở trung tâm, tạo nên Mặt Trời, trong khi phần còn lại dẹt ra hình thành một đĩa đám mây bụi tiền hành tinh tiến hóa dần thành các hành tinh, mặt trăng, tiểu hành tinh và các tiểu thiên thể khác trong Hệ Mặt Trời.
Mô hình giả thuyết tinh vân được chấp thuận rộng rãi này do Emanuel Swedenborg, Immanuel Kant và Pierre-Simon Laplace đề ra từ thế kỉ 18. Lý thuyết về sự hình thành Hệ Mặt Trời đã phát triển liên tục nhờ kết quả của tiến bộ trong nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm thiên văn học, vật lý học, địa chất học và khoa học hành tinh. Từ buổi bình minh của Thời đại Không gian, mô hình này đã chịu nhiều thử thách và nó được hiệu chỉnh nhiều lần để thích ứng những phát hiện mới. (Đọc thêm...)Tiểu thể loại
- Nhấp [►] để xem các tiểu thể loại
Hình ảnh chọn lọc -
Vết đen Mặt Trời là các khu vực có sự suất hiện Vết Đen trên bề mặt Mặt Trời. Độ sáng bề mặt của vết đen vào khoảng 1/4 độ sáng của những vùng xung quanh. Nguyên nhân xuất hiện vết đen là do nhiệt độ của chúng thấp hơn các vùng xung quanh (nhiệt độ vết đen vào khoảng 4000 đến 5000 K, theo định luật Stefan-Boltzmann, trong khi vùng xung quanh vào khoảng 6000 K), một hiện tượng gây ra bởi các biến đổi từ trường rất mạnh trên Mặt Trời.
Bạn có biết -
- …được phát hiện năm 2016, 2016 WF9 cho thấy rằng ranh giới giữa các tiểu hành tinh và sao chổi là không rõ ràng?
- …thoát ly khí quyển do gió có thể khiến các hành tinh nhiều nước như Trái Đất phát triển thành các hành tinh như Sao Kim?
- …có những ước tính số lượng hành tinh lang thang nhiều hơn 100.000 lần số ngôi sao trong Ngân Hà?
- …hành tinh Kepler-10b trong hệ sao Kepler-10 là hành tinh đá đầu tiên ngoài hệ Mặt trời được phát hiện?
- …nghiên cứu khí hậu Sao Hỏa trong quá khứ qua phân tích các thiên thạch Sao Hỏa cho thấy nhiệt độ bề mặt của hành tinh này dường như thấp hơn 0°C trong bốn tỷ năm qua?
Chủ đề liên quan đến không gian
Các dự án
Wikibook
Những cuốn sách này có thể nằm trong nhiều giai đoạn hoàn thiện. Xem thêm các đề tài sách liên quan là Khoa học và Toán học.
- Thiên văn học
- GAT: Bảng chú giải thuật ngữ thiên văn học
- Giới thiệu về Vật lý thiên văn
- Thuyết tương đối rộng
- Quan sát bầu trời từ 30°N
- Quan sát bầu trời từ 40°B
Wiki cho thiếu nhi
Các hạng mục bài chất lượng khác
Chủ điểm chọn lọc
|
9 bài viết  Các hành tinh trong Hệ Mặt Trời
| ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
|
5 bài viết  Vệ tinh Galileo
| ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Danh sách chọn lọc
| 1 bài viết |
|---|
Bài viết tốt
| 6 bài viết |
|---|
Việc cần làm
- Thêm mã nguồn
{{Chủ đề|Thiên văn học}}vào đề mục "Xem thêm" của các bài viết liên quan đến thiên văn học. - Mở trang thảo luận của những bài viết, trang thể loại và bản mẫu đề tài Thiên văn học bằng mã {{Dự án Thiên văn học}}
- Gia nhập Dự án Thiên văn học.
- Hỗ trợ chống phá hoại trên trang chủ đề này và những bài viết về đề tài Thiên văn học.
- Cập nhật trang chủ đề này!
- Sơ khai: Giúp mở rộng các bài viết đính tại trang Thể loại:Sơ khai thiên văn học
Dự án Wikimedia liên quan
Các cổng thông tin
- Viết tắt đến trang này: Chủ đề Thiên văn học • CĐ:TVH
