Bước tới nội dung

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bộ Cá chó”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trước
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Spine (thảo luận | đóng góp)
1.669 sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
n Task 6: Làm đẹp bản mẫu
 
(Không hiển thị 10 phiên bản của 7 người dùng ở giữa)
Dòng 1: Dòng 1:
{{Bảng phân loại
{{Taxobox
| image = Esox lucius1.jpg
| image = Esox lucius1.jpg
| image_width = 250px
| image_width = 250px
Dòng 9: Dòng 9:
| ordo = '''Esociformes'''
| ordo = '''Esociformes'''
| subdivision_ranks = Các họ
| subdivision_ranks = Các họ
| subdivision =
| subdivision =
[[Esocidae]] (5 loài [[cá chó]])<br>
[[Esocidae]] (5 loài [[cá chó]])<br>
[[Umbridae]] (5-7 loài [[cá tuế bùn]])
[[Umbridae]] (5-7 loài [[cá tuế bùn]])
}}
}}
⚫
'''Bộ Cá chó''' ([[danh pháp|danh pháp khoa học]]: '''''Esociformes''''') là một bộ nhỏ trong nhóm [[Lớp Cá vây tia|cá vây tia]], với 2 họ là [[Umbridae]] (cá tuế bùn) và [[Esocidae]] (cá chó/cá măng). Danh pháp khoa học của chi cá chó (chi ''[[Chi Cá chó|Esox]]'') là nguồn gốc danh pháp khoa học của bộ này. Bộ này có 10-12 loài.

⚫
'''Bộ Cá chó''' ([[danh pháp|danh pháp khoa học]]: '''''Esociformes''''') là một bộ nhỏ trong nhóm [[Lớp Cá vây tia|cá vây tia]], với 2 họ là [[Umbridae]] (cá tuế bùn) và [[Esocidae]] (cá chó/cá măng). Danh pháp khoa học của chi cá chó (chi ''[[Chi Cá chó|Esox]]'') là nguồn gốc danh pháp khoa học của bộ này. Bộ này có 10-12 loài.


Bộ này có quan hệ họ hàng rất gần với [[họ Cá hồi|bộ Cá hồi]] (''Salmoniformes''), hai bộ này cùng với [[bộ Cá ốt me]] (''Osmeriformes'') tạo thành siêu bộ [[Protacanthopterygii]]. Các loài cá dạng cá chó lần đầu tiên xuất hiện vào giữa [[kỷ Creta]] – các thành viên ban đầu của sự phân tỏa trong nhóm [[Euteleost]] vào thời gian đó. Ngày nay, chúng chỉ được tìm thấy trong các vùng nước ngọt ở [[Bắc Mỹ]] và khu vực miền bắc của [[lục địa Á-Âu|đại lục Á-Âu]].
Bộ này có quan hệ họ hàng rất gần với [[họ Cá hồi|bộ Cá hồi]] (''Salmoniformes''), hai bộ này cùng với [[bộ Cá ốt me]] (''Osmeriformes'') tạo thành siêu bộ [[Protacanthopterygii]]. Các loài cá dạng cá chó lần đầu tiên xuất hiện vào giữa [[kỷ Creta]] – các thành viên ban đầu của sự phân tỏa trong nhóm [[Euteleost]] vào thời gian đó. Ngày nay, chúng chỉ được tìm thấy trong các vùng nước ngọt ở [[Bắc Mỹ]] và khu vực miền bắc của [[lục địa Á-Âu|đại lục Á-Âu]].
Dòng 33: Dòng 32:
|label1=&nbsp;[[Euteleosteomorpha]]&nbsp;
|label1=&nbsp;[[Euteleosteomorpha]]&nbsp;
|1={{Clade
|1={{Clade
|1=&nbsp;[[Lepidogalaxiiformes]] ''(Lepidogalaxias salamandroides)''
|1=&nbsp;[[Lepidogalaxiiformes]] ''(Lepidogalaxias salamandroides)''
|2={{Clade
|2={{Clade
|1={{Clade
|1={{Clade
|label1=&nbsp;[[Protacanthopterygii]]&nbsp;
|label1=&nbsp;[[Protacanthopterygii]]&nbsp;
|1={{Clade
|1={{Clade
|1=&nbsp;[[Argentiniformes]]
|1=&nbsp;[[Argentiniformes]]
|2={{Clade
|2={{Clade
|1=&nbsp;[[Galaxiiformes]]
|1=&nbsp;[[Galaxiiformes]]
|2={{Clade
|2={{Clade
|1=&nbsp;'''Esociformes'''
|1=&nbsp;'''Esociformes'''
|2=&nbsp;[[Salmoniformes]]
|2=&nbsp;[[Salmoniformes]]
}} }} }}
}} }} }}
|label2=&nbsp;[[Stomiatii]]&nbsp;
|label2=&nbsp;[[Stomiatii]]&nbsp;
|2={{Clade
|2={{Clade
|1=&nbsp;[[Osmeriformes]]
|1=&nbsp;[[Osmeriformes]]
|2=&nbsp;[[Stomiiformes]]
|2=&nbsp;[[Stomiiformes]]
}} }}
}} }}
|2=&nbsp;[[Neoteleostei]]&nbsp;
|2=&nbsp;[[Neoteleostei]]&nbsp;
}} }} }}
}} }} }}
==Cá chó==
==Cá chó==
Các loài cá chó có xu hướng nằm chờ đợi, nghĩa là chúng là các kẻ săn mồi theo kiểu phục kích, với mõm dài, thân hình nhiều cơ bắp và dài, đuôi xẻ thùy, và các vây lưng và vây hậu môn được sắp xếp đối nhau để có thể tạo ra [[gia tốc]] lớn dọc theo một đường thẳng, cho phép chúng nhanh chóng phóng ra từ chỗ ẩn nấp để chụp con mồi. Con mồi bị xiên qua thân mình bởi các răng sắc và nhọn, sau đó cá chó lùi về chỗ nấp, xoay con mồi và nuốt nó từ phần đầu trở xuống.
Các loài cá chó có xu hướng nằm chờ đợi, nghĩa là chúng là các kẻ săn mồi theo kiểu phục kích, với mõm dài, thân hình nhiều cơ bắp và dài, đuôi xẻ thùy, và các vây lưng và vây hậu môn được sắp xếp đối nhau để có thể tạo ra [[gia tốc]] lớn dọc theo một đường thẳng, cho phép chúng nhanh chóng phóng ra từ chỗ ẩn nấp để chụp con mồi. Con mồi bị xiên qua thân mình bởi các răng sắc và nhọn, sau đó cá chó lùi về chỗ nấp, xoay con mồi và nuốt nó từ phần đầu trở xuống.


Về mặt giải phẫu, cá chó có các răng hàm trên như ở cá mập, có xương quạ, không có vây béo, có các u bướu sinh sản và ruột tịt môn vị.
Về mặt giải phẫu, cá chó có các răng hàm trên như ở cá mập, có xương quạ, không có vây béo, có các u bướu sinh sản và ruột tịt môn vị.


Hai loài đáng chú ý nhất là ''Esox lucius'' hay cá chó phương bắc, có thể dài tới 1,5 m, và cá chó sông Ohio (''E. masquinongy''), thậm chí còn to lớn hơn.
Hai loài đáng chú ý nhất là ''Esox lucius'' hay cá chó phương bắc, có thể dài tới 1,5 m, và cá chó sông Ohio (''E. masquinongy''), thậm chí còn to lớn hơn.


==Cá tuế bùn==
==Cá tuế bùn==
Cá tuế bùn nhỏ hơn nhiều so với anh em cùng bộ, thông thường không dài quá 20&nbsp;cm. Tuy nhiên, chúng là những kẻ săn mồi theo kiểu mai phục cực kỳ lợi hại, thức ăn chủ yếu của chúng là các loài động vật không xương sống trong các vùng nước ấm và tù đọng. Trong số 3 loài có ở Bắc Mỹ của chi ''Umbra'', một loài (''U. limi''), có khả năng hạn chế trong việc hít thở không khí. Các loài trong chi ''Umbra'' nói chung được tìm thấy ở khu vực ven biển Đại Tây Dương của Bắc Mỹ, trong các đầm lầy, ít ôxy ven sông Mississippi cũng như trong các môi trường tương tự ở châu Âu.
Cá tuế bùn nhỏ hơn nhiều so với anh em cùng bộ, thông thường không dài quá 20&nbsp;cm. Tuy nhiên, chúng là những kẻ săn mồi theo kiểu mai phục cực kỳ lợi hại, thức ăn chủ yếu của chúng là các loài động vật không xương sống trong các vùng nước ấm và tù đọng. Trong số 3 loài có ở Bắc Mỹ của chi ''Umbra'', một loài (''U. limi''), có khả năng hạn chế trong việc hít thở không khí. Các loài trong chi ''Umbra'' nói chung được tìm thấy ở khu vực ven biển Đại Tây Dương của Bắc Mỹ, trong các đầm lầy, ít oxy ven sông Mississippi cũng như trong các môi trường tương tự ở châu Âu.


== Tham khảo ==
== Tham khảo ==
⚫
{{tham khảo}}
== Liên kết ngoài ==
⚫
{{thể loại Commons|Esociformes}}
*[http://www.fishbase.org/Summary/OrdersSummary.cfm?order=Esociformes Esociformes]. FishBase. Chủ biên Ranier Froese và Daniel Pauly. Phiên bản tháng 10 năm 2004. N.p.: FishBase, 2004.
*[http://www.fishbase.org/Summary/OrdersSummary.cfm?order=Esociformes Esociformes]. FishBase. Chủ biên Ranier Froese và Daniel Pauly. Phiên bản tháng 10 năm 2004. N.p.: FishBase, 2004.
*{{ITIS|ID=553131|taxon=Esociformes|year=2004|date=8 tháng 12}}
*{{ITIS|ID=553131|taxon=Esociformes|year=2004|date=8 tháng 12}}
⚫
{{Taxonbar}}{{Lớp Cá vây tia}}
⚫
{{Commonscat|Esociformes}}
⚫
{{tham khảo}}
⚫
{{Lớp Cá vây tia}}


[[Thể loại:Bộ Cá chó| ]]
[[Thể loại:Bộ Cá chó| ]]

Bản mới nhất lúc 04:44, ngày 21 tháng 1 năm 2022

Bộ Cá chó
Phân loại khoa học
Giới (regnum)Animalia
Ngành (phylum)Chordata
Lớp (class)Actinopterygii
Liên bộ (superordo)Protacanthopterygii
Bộ (ordo)Esociformes
Các họ

Esocidae (5 loài cá chó)

Umbridae (5-7 loài cá tuế bùn)

Bộ Cá chó (danh pháp khoa học: Esociformes) là một bộ nhỏ trong nhóm cá vây tia, với 2 họ là Umbridae (cá tuế bùn) và Esocidae (cá chó/cá măng). Danh pháp khoa học của chi cá chó (chi Esox) là nguồn gốc danh pháp khoa học của bộ này. Bộ này có 10-12 loài.

Bộ này có quan hệ họ hàng rất gần với bộ Cá hồi (Salmoniformes), hai bộ này cùng với bộ Cá ốt me (Osmeriformes) tạo thành siêu bộ Protacanthopterygii. Các loài cá dạng cá chó lần đầu tiên xuất hiện vào giữa kỷ Creta – các thành viên ban đầu của sự phân tỏa trong nhóm Euteleost vào thời gian đó. Ngày nay, chúng chỉ được tìm thấy trong các vùng nước ngọt ở Bắc Mỹ và khu vực miền bắc của đại lục Á-Âu.

Phân loại

[sửa | sửa mã nguồn]

Phát sinh chủng loài

[sửa | sửa mã nguồn]

Cây phát sinh chủng loài vẽ theo Betancur và ctv (2013)[1].

 Euteleosteomorpha 
 

 Lepidogalaxiiformes (Lepidogalaxias salamandroides)

 
 
 
 Protacanthopterygii 
 

 Argentiniformes

 
 
 

 Galaxiiformes

 
 
 

 Esociformes

 
 

 Salmoniformes

 
 
 
 
 Stomiatii 
 

 Osmeriformes

 
 

 Stomiiformes

 
 
 
 

 Neoteleostei 

 
 
 

Cá chó

[sửa | sửa mã nguồn]

Các loài cá chó có xu hướng nằm chờ đợi, nghĩa là chúng là các kẻ săn mồi theo kiểu phục kích, với mõm dài, thân hình nhiều cơ bắp và dài, đuôi xẻ thùy, và các vây lưng và vây hậu môn được sắp xếp đối nhau để có thể tạo ra gia tốc lớn dọc theo một đường thẳng, cho phép chúng nhanh chóng phóng ra từ chỗ ẩn nấp để chụp con mồi. Con mồi bị xiên qua thân mình bởi các răng sắc và nhọn, sau đó cá chó lùi về chỗ nấp, xoay con mồi và nuốt nó từ phần đầu trở xuống.

Về mặt giải phẫu, cá chó có các răng hàm trên như ở cá mập, có xương quạ, không có vây béo, có các u bướu sinh sản và ruột tịt môn vị.

Hai loài đáng chú ý nhất là Esox lucius hay cá chó phương bắc, có thể dài tới 1,5 m, và cá chó sông Ohio (E. masquinongy), thậm chí còn to lớn hơn.

Cá tuế bùn

[sửa | sửa mã nguồn]

Cá tuế bùn nhỏ hơn nhiều so với anh em cùng bộ, thông thường không dài quá 20 cm. Tuy nhiên, chúng là những kẻ săn mồi theo kiểu mai phục cực kỳ lợi hại, thức ăn chủ yếu của chúng là các loài động vật không xương sống trong các vùng nước ấm và tù đọng. Trong số 3 loài có ở Bắc Mỹ của chi Umbra, một loài (U. limi), có khả năng hạn chế trong việc hít thở không khí. Các loài trong chi Umbra nói chung được tìm thấy ở khu vực ven biển Đại Tây Dương của Bắc Mỹ, trong các đầm lầy, ít oxy ven sông Mississippi cũng như trong các môi trường tương tự ở châu Âu.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Ricardo Betancur-R., Richard E. Broughton, Edward O. Wiley, Kent Carpenter, J. Andrés López, Chenhong Li, Nancy I. Holcroft, Dahiana Arcila, Millicent Sanciangco, James C Cureton II, Feifei Zhang, Thaddaeus Buser, Matthew A. Campbell, Jesus A Ballesteros, Adela Roa-Varon, Stuart Willis, W. Calvin Borden, Thaine Rowley, Paulette C. Reneau, Daniel J. Hough, Guoqing Lu, Terry Grande, Gloria Arratia, Guillermo Ortí, 2013, The Tree of Life and a New Classification of Bony Fishes, PLOS Currents Tree of Life. 18-04-2013. Ấn bản 1, doi:10.1371/currents.tol.53ba26640df0ccaee75bb165c8c26288

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Bộ Cá chó.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bộ_Cá_chó&oldid=67993920”