Wikipedia:Hướng dẫn về thái độ trung lập

Trang trợ giúp này là một hướng dẫn.

Nó là một hướng dẫn chi tiết quy định về thái độ trung lập và không phải là quy định, bởi vì nó chưa được cộng đồng xem xét một cách kỹ lưỡng.

Viết tắt

TĐTL là viết tắt của thái độ trung lập, một quy định chính thức của Wikipedia.

Mọi người đều có một quan điểm cho riêng mình. Mặc dù 99% thế giới có thể nhìn nhận điều gì đó chính xác theo cách của bạn, nhưng quan điểm của bạn vẫn chỉ là một trong nhiều quan điểm khả dĩ có thể được chấp nhận một cách hợp lý. Ví dụ, tự do (liberal) có nghĩa là gì? Một số người cho rằng lập trường chính trị này có nghĩa là chính phủ nên tích cực can thiệp để đảm bảo sự công bằng, trong khi những người khác lại cho rằng điều ngược lại, rằng tự do có nghĩa là tìm cách tối đa hóa cơ hội cá nhân và giảm thiểu chính phủ. Liệu một bài viết về chủ nghĩa tự do (liberalism) có thể thừa nhận tư tưởng như vậy hay không? Câu trả lời là "có", và hướng dẫn dưới đây sẽ làm rõ điều này giúp bạn.

Trước hết: Hãy thương lượng sự trung lập với người khác

Yếu tố đầu tiên trong việc thương lượng các vấn đề về thiên lệch với người khác là nhận ra rằng bạn có một quan điểm và xác định chính xác quan điểm đó đến từ đâu. "Đó là điều mà mọi người tôi biết đều tin," đấy là một bước khởi đầu. Nhưng khi đồng biên tập với một người có quan điểm khác với mình, điều quan trọng là phải có cho mình một số bằng chứng, không chỉ bằng chứng cho quan điểm của bạn mà còn bằng chứng cho việc có bao nhiêu người khác có cùng quan điểm đó với bạn và họ là những ai. Những thông tin như thế này giúp người viết và những người tham gia thảo luận đi đến những quyết định thiết thực, chẳng hạn như liệu một góc nhìn có xứng đáng được ưu tiên hay không, liệu hai góc nhìn có xứng đáng được đặt tầm quan trọng như nhau hay không, liệu các góc nhìn khác nhau có thuộc về các bài viết khác nhau hay không và nếu có thì các bài viết đó nên có tiêu đề gì.

Sở hữu từ ngữ

Một cơ sở chung cho các tranh chấp kéo dài về TĐTL là tư tưởng cho rằng một nhóm nào đó đang "sở hữu" một từ và có thẩm quyền duy nhất để định nghĩa từ đó:

"Cụm từ chủ nghĩa tự do là do các nhà triết học chính trị đưa ra. Các nhà triết học chính trị là những chuyên gia về chủ nghĩa tự do, và không ai trong số họ còn sống ngày nay tin rằng chủ nghĩa tự do cũng giống như chủ nghĩa tự do cá nhân."

Trên thực tế, có nhiều từ (hoặc cụm từ) mang nhiều nghĩa khác nhau, và không phải chỉ một người đôi khi sử dụng "liberal" để chỉ một phong trào chính trị và đôi khi để chỉ sự rộng rãi hoặc hào phóng nói chung. Đôi khi điều đó có nghĩa là những người khác nhau khi nói cùng một từ lại hiểu ý nghĩa khác nhau.

Việc một đảng dân tộc chủ nghĩa cánh hữu của Nga có tên gọi là Đảng Dân chủ Tự do Nga lại không được bao hàm bởi bất kỳ nghĩa nào của từ được cung cấp trong từ điển. Quan điểm của những người theo chủ nghĩa Tự do ban đầu, những người phản đối giới giáo sĩ và chủ nghĩa trọng thương, cũng không. Nhưng trong một bách khoa toàn thư, những ý tưởng mà nhiều người tin hoặc đã từng tin không chỉ đáng được đề cập mà còn đáng được đối xử tôn trọng. Nhiều vấn đề trong số này có thể được giải quyết thông qua cái mà chúng ta gọi là định hướng.

Đồng thời, việc bạn không đồng ý với cách sử dụng hoặc định nghĩa một từ không tự động ngụ ý rằng có vấn đề về TĐTL. Bạn cũng phải đảm bảo rằng những lời khẳng định của mình về các cách sử dụng khác của từ đó đều là quan trọng và có thể kiểm chứng được bằng cách sử dụng ghi công và trích dẫn thích hợp.

Ghi công và trích dẫn

Ghi công có nghĩa là chỉ ra ai đứng sau một tuyên bố. Trong ví dụ:

"Theo phần lớn người Úc, The Beatles là nhóm nhạc rock hay nhất mọi thời đại [Rock and Roll Survey 1998]"

câu trên đã quy cho "phần lớn người Úc" tuyên bố rằng The Beatles là nhóm nhạc rock hay nhất từ trước đến nay. Nhưng hãy cẩn thận với cách diễn đạt chính xác của các tuyên bố thống kê; The Beatles có thể đã đứng đầu cuộc khảo sát với ít hơn 50% số phiếu bầu, khiến cụm từ "phần lớn người Úc" trở nên bị sai lệch.

Một trích dẫn cho độc giả biết nơi họ có thể tìm kiếm để xác minh rằng sự ghi công là chính xác. Phần gạch dưới ở trên là một trích dẫn (ví dụ, có thể là tên và/hoặc liên kết đến một ấn phẩm uy tín có chứa những dữ liệu này).

Hãy chỉ sử dụng những kiểu ghi công chung chung ("Người ta nói rằng...") một cách cẩn thận. Những cụm từ như thế này được gọi là vô căn cứ, vì chúng có thể làm cho các tuyên bố trông ít mơ hồ hơn hoặc ít gây tranh cãi hơn so với thực tế. Khi một tuyên bố yêu cầu tài liệu chứng minh, hãy cụ thể trong việc trích dẫn cơ sở cho tuyên bố của bạn.

Xem:

Ngôn ngữ trung lập

Các khẳng định được viết bằng ngôn ngữ trung lập thì gần với sự thật khách quan hơn. Một khẳng định trung lập như vậy là:

"Năm 1989, Tiến sĩ Stanley Pons và Martin Fleischmann của Đại học Utah đã gây chấn động thế giới khi báo cáo rằng họ đã phát hiện ra một phương pháp khai thác năng lượng từ phản ứng tổng hợp hạt nhân ở nhiệt độ gần bằng nhiệt độ phòng."

Rất ít nhà khoa học tin rằng báo cáo của Pons và Fleischmann là chính xác, chứ chưa nói đến việc chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, "[...] gây chấn động thế giới [...]" có lẽ kịch tính hơn và kém chính xác hơn "[...] gây chấn động cộng đồng khoa học [...]". Có thể khó tìm được từ ngữ thực sự khách quan.

Một ví dụ khác, có liên quan đến chính trị, là về tư cách thủ đô của Jerusalem. Chính phủ Israel coi đây là thủ đô của quốc gia đó, nhưng nhiều chính phủ khác thì không, thậm chí còn đi xa đến mức đã đặt đại sứ quán của nước họ ở nơi khác. Sự bất đồng về việc thành phố nào là thủ đô của Israel đã gây ra những tranh cãi nảy lửa trên Wikipedia. Nhưng những sự thật như đã nêu ở trên là cái mà tất cả mọi người đều có thể đồng ý. Vậy giải pháp là gì? Bám vào sự thật.

Khi một sự việc không phải là tri thức phổ biến, hoặc khi thông tin liên quan là một đánh giá chủ quan, chẳng hạn như kết quả của một cuộc thăm dò ý kiến cụ thể, thì thông tin đó nên được ghi công và trích dẫn.

Cáo buộc

Ghi công và trích dẫn là đặc biệt quan trọng đối với các tuyên bố chống lại một người. Xét cáo buộc "X là kẻ lạm dụng trẻ em". Một cách tốt để xử lý tình huống như vậy có thể là như sau:

"Mẹ của cậu bé đã cáo buộc X ngủ chung giường với nó, và gọi đó là 'lạm dụng trẻ em'."

Đây là cách mô tả đúng hơn về sự việc, vì chỉ đơn giản là ngủ chung giường với trẻ em không phải là điều mà cụm từ "lạm dụng trẻ em" truyền tải đến hầu hết mọi người, ngay cả khi họ có thể đồng ý rằng làm như vậy là không đúng. Nhưng nếu "lạm dụng trẻ em" lên sóng và trở thành tin tức, thì không nên bỏ qua nó. Giải pháp ở đây, giống như các tuyên bố gây tranh cãi khác, là đặt cáo buộc trong dấu ngoặc kép và xác định ai đã nói điều đó. Cách dùng từ ở đây đặc biệt nhạy cảm, vì vậy hãy lưu ý rằng có nhiều cáo buộc không hoàn toàn đúng và cũng không hoàn toàn vô căn cứ. Những người tố cáo có thể có bằng chứng về một hành vi phạm tội, nhưng lại chọn những từ cường điệu để đặt cho nó.

Trong trường hợp các thủ tục pháp lý đang diễn ra, hãy đặc biệt cẩn thận. Tường thuật về những gì đã nói là có thể chấp nhận được, nhưng chắc chắn trong một phiên tòa, sẽ có một số tuyên bố mạnh mẽ được đưa ra theo cách này hay cách khác và có thể gây hiểu nhầm nếu đưa ra ngoài ngữ cảnh. Hãy cố gắng có được một phát biểu cân bằng, ví dụ như được thực hiện trong bản tường thuật một cuộc trao đổi như sau:

"Y nói rằng đã từng nhìn thấy X đặt tay lên quần của cậu bé khi cả hai đang chơi trò chơi điện tử... Tuy nhiên, cậu bé đã lên án những cáo buộc lạm dụng tình dục là 'hoàn toàn vô lý' và nói rằng không có gì không phù hợp đã xảy ra."

Khi cáo buộc đã được nghi ngờ không thừa nhận trong một nguồn đáng tin cậy, điều quan trọng là phải đưa sự không thừa nhận này vào bên cạnh cáo buộc, và bao hàm tất cả các khía cạnh của bất kỳ cuộc tranh luận nào để đảm bảo bài viết vẫn trung lập. Sự không thừa nhận nên được ghi công đến nguồn dẫn. Hãy đưa ra sự thật cho người đọc tự quyết định:

"Mẹ của cậu bé đã cáo buộc X ngủ chung giường với nó, và gọi đó là 'lạm dụng trẻ em'. Trong khi Joe Blow của Foo Daily News ám chỉ một động cơ tài chính cho cáo buộc đó, luật sư của người mẹ đã bác bỏ tuyên bố này."

Sẽ không trung lập khi nói: "Tất nhiên, có lẽ cô ấy đang nói dối."

Bóng gió

Mặc dù ngụ ý hoặc bóng gió có thể cảm giác yếu ớt, nhưng nó là một công cụ mạnh mẽ và việc lạm dụng nó là một cách phổ biến để tạo ra sự thiên lệch. Hãy xét ví dụ sau:

"Bộ trưởng đã bị cáo buộc là thiếu sức mạnh và không sẵn sàng sử dụng lực lượng vũ trang để bảo vệ quyền của chúng ta. Ông ta đã thừa nhận vào tháng trước rằng ông thuận tay trái."

Đề cập đến sự thuận tay trái của bộ trưởng trong bối cảnh này là hàm ý rằng nó có liên quan đến sự việc. Kết quả là, sự đặt cạnh nhau của các phát biểu vốn dĩ trung lập lại có tác dụng thúc đẩy định kiến, đặc biệt là định kiến rằng tất cả những người thuận tay trái đều là những kẻ yếu đuối (tức là cũng thiếu sức mạnh). Những lời nói bóng gió kiểu này chắc chắn sẽ gây phàn nàn. Không nên sử dụng hay chấp nhận chúng.

Thiên lệch trong ghi công: Lưu ý những sắc thái của bạn

Bạn có thể đã đưa ra sự thiên lệch của chính mình ngay cả khi đang thực hiện ghi công. Lấy câu sau làm ví dụ:

"Duane Gish nói rằng Trái Đất và các sinh vật sống của nó là do Chúa tạo ra."

Trong trường hợp này, đó là một phát biểu trung lập. Nhưng sẽ ra sao nếu "nói rằng" được thay bằng

Lưu ý rằng
Giải thích rằng
Chỉ ra
Tuyên bố rằng
Gợi ý rằng

Tất cả đều có ý nghĩa khác nhau, vốn có thể gây ra sự thiên lệch, tùy thuộc vào ngữ cảnh. Ở đây, "lưu ý rằng", "chỉ ra" và "giải thích rằng" sẽ lặp lại vấn đề, nói rằng Trái Đất đã được tạo ra bởi Chúa (trong bối cảnh này, có thể là Chúa trong Kitô giáo); "tuyên bố rằng" và "gợi ý rằng" sẽ ngụ ý mạnh mẽ rằng không phải vậy. Khi lựa chọn từ ngữ, hãy tưởng tượng một câu sẽ như thế nào đối với một người có quan điểm đối lập. Trong câu cụ thể này, tôn giáo của người được trích dẫn có thể được sử dụng ở dạng một sự thật trung lập. Hãy nhớ rằng, Wikipedia không phải là một chiến trường; có những nơi khác trên Internet để tranh luận về một chủ đề nhất định (và việc liên kết đến chúng từ bài viết có thể sẽ phù hợp). Các cách trung lập để diễn đạt một phát biểu, chẳng hạn như "nói rằng", "viết rằng", "phát biểu rằng" là an toàn nhất.

Để biết thêm về các thuật ngữ cần lưu ý, xem Wikipedia:Cẩm nang biên soạn/Cẩn trọng khi dùng từ.

Không gian và cân bằng

Một bài viết có thể được viết bằng ngôn ngữ trung lập nhưng lại bỏ qua những quan điểm quan trọng. Bài viết như vậy nên được coi là một sản phẩm TĐTL đang hoàn thiện, chứ không phải là một tác phẩm tuyên truyền không thể cứu vãn. Thường thì một tác giả trình bày một góc nhìn bởi vì đó là góc nhìn duy nhất mà họ biết rõ. Biện pháp khắc phục là thêm vào bài viết — không phải bớt đi.

Các quan điểm khác nhau không phải đều đáng có không gian như nhau. Bài viết cần phải thú vị để thu hút và giữ sự chú ý của độc giả. Đối với một mục trong bách khoa toàn thư, những ý tưởng cũng cần phải quan trọng. Lượng không gian mà chúng xứng đáng được nhận còn phụ thuộc vào tầm quan trọng của chúng và có bao nhiêu điều thú vị có thể nói về chúng.

Triệt tiêu thông tin

Một cách phổ biến để tạo sự thiên lệch là lựa chọn thông tin một chiều. Thông tin có thể được trích dẫn để ủng hộ một quan điểm trong khi một số thông tin quan trọng nhằm phản đối nó bị bỏ qua hoặc thậm chí bị xóa. Một bài viết như vậy tuân theo Wikipedia:Thông tin kiểm chứng được nhưng vi phạm TĐTL. Một bài viết Wikipedia phải tuân thủ cả ba nguyên tắc (tức là Thông tin kiểm chứng được, TĐTL và Không đăng nghiên cứu chưa được công bố) mới được coi là phù hợp.

Một số ví dụ về cách biên tập viên có thể vô tình hoặc cố tình trình bày một chủ đề theo cách không công bằng:

Phản ánh nguồn dẫn theo cách thiên lệch hoặc kén chọn, ví dụ:
- Giải thích tại sao bằng chứng lại ủng hộ một quan điểm, nhưng bỏ qua lời giải thích đó trong việc ủng hộ các quan điểm khác.
- Làm cho một ý kiến có vẻ ưu việt hơn bằng cách bỏ qua những điểm mạnh và đáng trích dẫn nhằm chống lại nó, thay vào đó so sánh nó với những lập luận kém chất lượng đối với các góc nhìn khác (chiến thuật người rơm).
- Không cho phép một quan điểm "tự nói lên chính nó", hoặc tái cấu trúc "thế giới quan" của nó theo lời của những người gièm pha.
Sửa đổi như thể một ý kiến được đưa ra là "đúng" và do đó các ý kiến khác là ít thực chất:
- Hoàn toàn bỏ qua thông tin quan trọng có thể trích dẫn để ủng hộ quan điểm thiểu số, với lập luận rằng nó được cho là không đáng tin.
- Bỏ qua hoặc xóa các quan điểm, nghiên cứu hoặc thông tin quan trọng từ các nguồn nổi bật mà vốn thường được coi là đáng tin cậy và có thể kiểm chứng được theo thuật ngữ Wikipedia (điều này có thể được thực hiện trên cơ sở sai lầm).
- Che giấu thông tin liên quan về nguồn hoặc sự chứng thực của nguồn mà vốn dĩ cần có để đánh giá giá trị của chúng một cách công bằng.

Do đó, khả năng kiểm chứng, trích dẫn phù hợp và cách diễn đạt trung lập là cần thiết nhưng không đủ để đảm bảo TĐTL. Điều quan trọng là các quan điểm khác nhau và toàn thể chủ đề được trình bày một cách cân bằng và mỗi quan điểm được tóm tắt như thể bởi những người đề xuất quan điểm đó với khả năng tốt nhất của họ.

Chuyên môn

Đối với nhiều vấn đề khoa học, kỹ thuật hoặc xã hội, những người có chuyên môn khác nhau có thể đưa ra các quan điểm khác nhau. Wikipedia nên thuật lại tất cả các quan điểm chính, nhưng phải tương ứng với độ tin cậy của các chuyên gia nắm giữ những luận điểm khác nhau. Bạn cũng phải xem xét liệu quan điểm của một chuyên gia nhất định không thuộc về bài viết hiện tại, mà thuộc về một bài viết khác (ví dụ: thuyết tiến hóa so với thần tạo luận).

Mức độ bao gồm cũng phải tương ứng với số lượng chuyên gia nắm giữ mỗi quan điểm. Quan điểm của một thiểu số đáng kể nên được đưa vào bài, nhưng không nên tường thuật ở mức độ ngang bằng như quan điểm của đa số. Làm như vậy sẽ cường điệu hóa mức độ tranh cãi.

Một thước đo tầm quan trọng của một quan điểm là độ tin cậy của các chuyên gia nắm giữ quan điểm đó. Điều gì làm cho một chuyên gia trở nên đáng tin cậy? Các yếu tố mà một số người sử dụng để xác định độ tin cậy có thể bao gồm:

Danh tiếng của chuyên gia, danh tiếng của truyền thống làm việc, danh tiếng của nhóm hoặc tổ chức mà chuyên gia làm việc
Những nơi chuyên gia đưa ra quan điểm của mình (ví dụ: trên các tạp chí học thuật được bình duyệt so với các khu vực viết bài ý kiến cá nhân hoặc tự xuất bản)
Chuyên gia có sử dụng các phương pháp phổ biến của lĩnh vực này hay những phương pháp hoàn toàn khác
Chuyên môn kỷ luật của chuyên gia có phù hợp với chủ đề hiện tại hay không
Chuyên gia có phản biện những lời chỉ trích hoặc không làm như vậy
Chuyên gia có những ai ủng hộ có uy tín cho tuyên bố của họ hay không

Chỉ riêng mức độ phổ biến của một ý tưởng không quyết định tầm quan trọng của nó. Đôi khi những ý tưởng phổ biến được nắm giữ bởi những người chưa có cơ hội nghiên cứu đầy đủ lý do tại sao họ tin như vậy. Sau khi tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng hơn, họ có thể trải qua một sự biến đổi thế giới quan và thay đổi quan điểm của mình, hoặc họ có thể khám phá thêm thông tin nhằm củng cố niềm tin trước đây của mình. Nếu bản thân bạn không phải là chuyên gia về một chủ đề nào đó, thì trực giác của bạn rằng một bài viết bị thiên lệch có thể là không đáng tin cậy. Hãy giữ một tâm trí cởi mở và hỏi người khác về bằng chứng. Nhớ rằng một số ý tưởng nhất định, trong khi không thể được chứng minh bằng kiến thức khoa học hiện tại của chúng ta, thực sự có thể được chứng minh bằng các kỹ thuật tiên tiến hơn có sẵn cho chúng ta trong tương lai. Những tiến bộ khoa học trong quá khứ, chẳng hạn như đi thuyền vòng quanh thế giới, phát triển máy bay và phóng tên lửa thường bị nhiều người nghi ngờ, trước khi chúng xảy ra và các lời kể của nhân chứng đã được phổ biến. Một số người trong nhóm nghi ngờ này cũng là chuyên gia trong cộng đồng khoa học và/hoặc tôn giáo.

Quan điểm đạo đức và chính trị

Ở một số chủ đề nhất định, một cách tự nhiên sẽ có ít "chuyên môn" và tư duy khoa học hơn, và nhiều "quan điểm" hơn. Điều này đặc biệt đúng với các chủ đề như đạo đức hoặc tôn giáo, dựa trên đức tin, cũng như chính trị.

Khi đó, chúng ta nên liệt kê tất cả các quan điểm, theo tầm quan trọng của chúng, và nếu có thể, hãy nêu chính xác ai nắm giữ chúng. Có một số trường hợp mà đại đa số các đảng phái chính trị, chính trị gia và nhà báo giữ một quan điểm nhất định, trong khi một thiểu số cỡ lớn thì không: cả hai quan điểm đều nên được nêu ra.

Một vấn đề phổ biến với chính trị là xu hướng tự nhiên coi các quan điểm chính trị lớn của quốc gia mình là "bình thường", trong khi coi những quan điểm lớn ở các quốc gia khác là "bất thường", ngớ ngẩn hoặc sai lầm. Vì vậy, chẳng hạn, một bài viết viết từ quan điểm của người Mỹ có thể đánh giá rằng việc châu Âu ưa chuộng giải pháp nhà nước phúc lợi là sai lầm, hoặc thể hiện quan điểm này một cách phiến diện; điều tương tự cũng có thể đúng với một bài báo viết từ quan điểm của người châu Âu về công lý và súng đạn ở Hoa Kỳ. Do đó, các biên tập viên nên chống lại xu hướng tự nhiên coi quan điểm của nhóm mình là quan điểm "đa số" và "tự nhiên" và dành cho nó nhiều không gian và trọng tâm hơn.

Tách bài viết

Khi một bài viết trở nên quá dài (xem Wikipedia:Độ lớn bài viết), nó nên được tách ra. Việc tách như vậy có thể được thực hiện một cách thiên lệch, chẳng hạn bằng cách đưa mọi thứ bạn không thích vào một bài viết mới và sau đó đặt cho bài viết đó một cái tên không phổ biến, để làm xáo trộn vị trí của nó.

Cách tách bài theo TĐTL được giải thích trong Wikipedia:Phân nhánh nội dung: mỗi đề mục chính của bài được giảm kích thước, tuân theo nguyên lý "không gian và cân bằng" như đã nêu ở trên, cùng với một số lượng trang phụ bằng nhau được tạo mới thông qua một kỹ thuật được giải thích trong Wikipedia:Phong cách tóm tắt.

Bài học quan trọng nhất

Điều quan trọng hơn việc viết được bài một cách trung lập mà không cần suy nghĩ về nó, chính là sự sẵn sàng và biết cách hợp tác với những người khác để đạt được mục tiêu đó. Hãy mạnh dạn chỉnh sửa các trang bị thiên lệch, mạnh dạn yêu cầu trợ giúp và đừng hoảng hốt khi người khác chỉnh sửa những gì bạn đã viết.

Hãy nhận ra rằng bạn có thể có một thành kiến mà bạn không biết, rằng bạn có thể đã học một điều gì đó sai lầm hoặc rằng bạn có thể nhớ sai về nó. Hãy xem xét rằng ngay cả khi một bài viết khiến tất cả những người đã đọc nó cho đến nay đều cho là trung lập, thì những người khác với một thành kiến khác vẫn có thể có lý do chính đáng để thay đổi nó. Thường thì ngay cả một bài viết trung lập cũng có thể được làm cho trung lập hơn nữa.

Hãy coi sự thiên vị là một vấn đề đối với bài viết, không phải đối với những người viết ra nó. Thỏa hiệp, không công kích. Đối với những người mà bạn không thể lý luận, và dường như quyết tâm vi phạm quy định TĐTL, hãy tranh thủ sự trợ giúp ở những nơi phù hợp. Chỉ việc đừng bao giờ quên thử thảo luận một cách chân thành. Một khi họ được dành cho một chút lịch sự và tôn trọng, bạn sẽ ngạc nhiên rằng rốt cuộc có nhiều thành viên Wikipedia lại không thiên vị đến như vậy.

Những gì cần tránh

Một số thành viên Wikipedia, nhân danh tính trung lập, cố gắng tránh đưa ra bất kỳ phát biểu nào mà người khác thấy là có tính xúc phạm hoặc phản đối, ngay cả khi đó là sự thật khách quan. Đây không phải là cái mà sự trung lập muốn hướng tới. Nhiều nhóm muốn một số sự việc nhất định được phát biểu một cách hoa mỹ, hoặc chỉ theo thuật ngữ của riêng họ, hoặc bị loại bỏ hoàn toàn; những mong muốn như vậy không cần phải bị trì hoãn. Mặt khác, các thuật ngữ này cần được trình bày và giải thích đi kèm ví dụ, có thể kèm theo quan điểm của các nhóm khác cũng như của chính nhóm đó về lý do tại sao thuật ngữ này được sử dụng. Chẳng hạn, ở Đức, biểu tượng Đức Quốc Xã bị cấm, những người theo đạo Hindu có thể thấy nó gây khó chịu vì đây là biểu tượng tôn giáo quan trọng đối với họ. Có thể giải thích rằng hai biểu tượng trông giống nhau nhưng không phải tượng trưng cho Ấn Độ giáo mà là chủ nghĩa phát xít với một lịch sử khác.

Tên bài viết

Đối với tên bài, thông thường không thể bao gồm tất cả các quan điểm về tên bài trong chính tên bài đó, ví dụ:

Alfred Cả

Không có cách nào để đạt được thêm TĐTL bằng cách đặt tên bài:

Alfred Cả theo hầu hết mọi người, nhưng không theo một số người khác

Các hướng dẫn cần thiết để làm cho tên bài đạt TĐTL nhất có thể được nêu trong:

Thể loại

Xét về mặt thể loại TĐTL cũng không phải lúc nào đều đạt được bằng cách thêm nhiều thể loại vào cuối bài viết, trong khi việc này cuối cùng làm tạo ra danh sách thể loại dài gần bằng chính phần thân của bài viết đó.

Lời khuyên chủ chốt trong việc giải quyết vấn đề TĐTL như vậy đến từ Wikipedia:Xếp thể loại (người) (trong khi thực tế, các bài viết về người dường như nhạy cảm nhất với tranh chấp phân loại TĐTL):

[đối với thể loại nhạy cảm:] Hãy cố gắng giới hạn số lượng thể loại ở mức cần thiết nhất về người này, đại loại như: "cho tôi 4 hoặc 5 từ mô tả đúng nhất về người này."

Vì vậy, chẳng hạn, không nghi ngờ gì nữa một "thiểu số đáng kể" sẽ coi Menachem Begin là một kẻ khủng bố nhà nước - trong khi, bất kể người ta có xoay chuyển vấn đề như thế nào, thì đây không phải là một trong 4 hoặc 5 đặc điểm cơ bản của người này, thể loại "kẻ khủng bố nhà nước" sẽ không được tìm thấy ở cuối bài viết về người này.

Xem thêm Wikipedia:Thể loại/Chủng tộc, giới tính, tôn giáo và tính dục.

Xử lý tranh chấp TĐTL

Xử lý tranh chấp TĐTL không có quy tắc nào tách ra khỏi những gì đã được mô tả trong Wikipedia:Giải quyết mâu thuẫn.

Bản mẫu hữu ích trong việc giải quyết các vấn đề như vậy là phần lớn bản mẫu liệt kê trong Wikipedia:Mục lục bản mẫu/Tranh chấp.

Các bản mẫu có ích khác nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến TĐTL có thể được tìm thấy, chẳng hạn, trong Wikipedia:Mục lục bản mẫu/Dọn dẹp. Đối với thể loại, tất cả các bản mẫu chuẩn hiện có được liệt kê trong Wikipedia:Mục lục bản mẫu/Không gian thể loại.

Lưu ý rằng các bản mẫu vốn có thể được sử dụng đối với vấn đề TĐTL thường giả định rằng vấn đề TĐTL bị nghi ngờ đã được giải thích trên trang thảo luận của bài viết hoặc thể loại. Khi tất cả các vấn đề liên quan đến TĐTL nêu chi tiết trên trang thảo luận đã được xử lý, bản mẫu phải được xóa khỏi trang bài viết hoặc thể loại. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, cách ít rườm rà nhất để xử lý vấn đề TĐTL là nâng cấp bài viết hoặc phần mô tả thể loại để nó không còn mất trung lập nữa.

Xem thêm