मधु

See also: मृध, and मेध

Bhojpuri

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit मधु (madhu).

Noun

मधु (madhu) m (Kaithi 𑂧𑂡𑂳)

1. honey

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit मधु (mádhu).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /mə.d̪ʱuː/, [mɐ.d̪ʱuː]

Noun

मधु • (madhu) m (Urdu spelling مدھو)

1. honey

   Synonym: शहद (śahad)

   हर मधुमक्खी रानी के लिए मधु बनाती है।

   har madhumakkhī rānī ke lie madhu banātī hai.

   Every honeybee makes honey for the queen.

Declension

Declension of मधु (masc u-stem)

	singular	plural
direct	मधु madhu	मधु madhu
oblique	मधु madhu	मधुओं madhuõ
vocative	मधु madhu	मधुओ madhuo

Related terms

• मधुर (madhur, “sweet”)

References

• Platts, John T. (1884) “मधु”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit मधु (madhu).

Pronunciation

• IPA^(key): /mə.d̪ʱu/, [mə.d̪ʱuː]

Noun

मधु • (madhu) n

1. honey

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

• madhu (Latin script)
• 𑀫𑀥𑀼 (Brahmi script)
• মধু (Bengali script)
• මධු (Sinhalese script)
• မဓု or မꩪု (Burmese script)
• มธุ or มะธุ (Thai script)
• ᨾᨵᩩ (Tai Tham script)
• ມຘຸ or ມະຘຸ (Lao script)
• មធុ (Khmer script)
• 𑄟𑄙𑄪 (Chakma script)

Noun

मधु n

1. Devanagari script form of madhu

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• মধু (Assamese script)
• ᬫᬥᬸ (Balinese script)
• মধু (Bengali script)
• 𑰦𑰠𑰲 (Bhaiksuki script)
• 𑀫𑀥𑀼 (Brahmi script)
• မဓု (Burmese script)
• મધુ (Gujarati script)
• ਮਧੁ (Gurmukhi script)
• 𑌮𑌧𑍁 (Grantha script)
• ꦩꦣꦸ (Javanese script)
• 𑂧𑂡𑂳 (Kaithi script)
• ಮಧು (Kannada script)
• មធុ (Khmer script)
• ມຘຸ (Lao script)
• മധു (Malayalam script)
• ᠮᠠᢡᡠ (Manchu script)
• 𑘦𑘠𑘳 (Modi script)
• ᠮᠠᢑᠾᠤ (Mongolian script)
• 𑧆𑧀𑧔 (Nandinagari script)
• 𑐩𑐢𑐸 (Newa script)
• ମଧୁ (Odia script)
• ꢪꢤꢸ (Saurashtra script)
• 𑆩𑆣𑆶 (Sharada script)
• 𑖦𑖠𑖲 (Siddham script)
• මධු (Sinhalese script)
• 𑩴𑩮𑩒 (Soyombo script)
• 𑚢𑚜𑚰 (Takri script)
• மது⁴ (Tamil script)
• మధు (Telugu script)
• มธุ (Thai script)
• མ་དྷུ (Tibetan script)
• 𑒧𑒡𑒳 (Tirhuta script)
• 𑨢𑨜𑨃 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *mádʰu (“honey, wine”), from Proto-Indo-European *médʰu (“honey, wine, mead”). Cognate with Avestan 𐬨𐬀𐬜𐬎 (maδu), Ancient Greek μέθυ (méthu), Lithuanian medùs, Old Church Slavonic медъ (medŭ, “honey”), Old English medu (whence English mead).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /mɐ́.dʱu/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈmɐ.d̪ʱu/

Noun

मधु • (mádhu) stem, n

1. honey
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 2.39.6:

     ओष्ठा॑विव॒ मध्व्आ॒स्ने वद॑न्ता॒ स्तना॑विव पिप्यतं जी॒वसे॑ नः।
     नासे॑व नस्त॒न्वो॑ रक्षि॒तारा॒ कर्णा॑विव सु॒श्रुता॑ भूतम॒स्मे॥

     óṣṭhāviva mádhvāsné vádantā stánāviva pipyataṃ jīváse naḥ.
     nā́seva nastanvò rakṣitā́rā kárṇāviva suśrútā bhūtamasmé.

     Like two lips that with the mouth speak honey, like two breasts that nourish our existence, like the two nostrils that protect our being, be to us like our ears that hear distinctly.

2. mead; any sweet liquid
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.38.8:

     वाजे॑वाजेऽवत वाजिनो नो॒ धने॑षु विप्रा अमृता ऋतज्ञाः।
     अ॒स्य मध्व॑: पिबत मा॒दय॑ध्वं तृ॒प्ता या॑त प॒थिभि॑र्देव॒यानै॑:॥

     vā́jevājeʼvata vājino no dháneṣu viprā amṛtā ṛtajñāḥ.
     asyá mádhvaḥ pibata mādáyadhvaṃ tṛptā́ yāta pathíbhirdevayā́naiḥ.

     Deep-skilled in Law eternal, deathless, Singers, O Vajins, help us in each fray for booty.
     Drink of this mead, be satisfied, be joyful: then go on paths which Gods are wont to travel.

3. the juice or nectar of flowers, any sweet intoxicating drink, wine or spirituous liquor
4. (poetic) milk or anything produced from milk (as butter, ghee etc.)

Declension

Neuter u-stem declension of मधु (mádhu)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मधु mádhu	मधुनी mádhunī	मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹
Vocative	मधु / मधो mádhu / mádho	मधुनी mádhunī	मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹
Accusative	मधु mádhu	मधुनी mádhunī	मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹
Instrumental	मधुना / मध्वा¹ mádhunā / mádhvā¹	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभिः mádhubhiḥ
Dative	मधुने / मधवे¹ / मध्वे¹ mádhune / mádhave¹ / mádhve¹	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभ्यः mádhubhyaḥ
Ablative	मधुनः / मधोः¹ / मध्वः¹ mádhunaḥ / mádhoḥ¹ / mádhvaḥ¹	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभ्यः mádhubhyaḥ
Genitive	मधुनः / मधोः¹ / मध्वः¹ mádhunaḥ / mádhoḥ¹ / mádhvaḥ¹	मधुनोः mádhunoḥ	मधूनाम् mádhūnām
Locative	मधुनि / मधौ¹ mádhuni / mádhau¹	मधुनोः mádhunoḥ	मधुषु mádhuṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms

• माधव (mā́dhava)
• मधूक (madhū́ka)
• मधुसूदन (madhusūdana)

Descendants

• Magadhi Prakrit: 𑀫𑀳𑀼 (mahu)
  • Assamese: মৌ (mou)
  • Bengali: মউ (mou), মৌ (mōu)
• Maharastri Prakrit: 𑀫𑀳𑀼 (mahu)
  • Konkani: म्होंव (mhõv)
• Pali: madhu
• Sauraseni Prakrit: 𑀫𑀥𑀼 (madhu)
  • Gujarati: મધ (madh)
  • Hindustani:

    Hindi: मधु (madhu)

    Urdu: مدھو (madhu)

  • Romani: mol, mod, mou
• → Assamese: মধু (modhu) (learned)
• → Bengali: মধু (modhu) (learned)
• → Bhojpuri: मधु (madhu) (learned)
• → Kannada: ಮಧು (madhu) (learned)
• → Malay: madu (learned)
  • Indonesian: madu
• → Marathi: मध (madh) (learned)
• → Old Javanese: madhu
  • Javanese: ꦩꦢꦸ (madu)
  • → Balinese: ᬫᬥᬸ (madu)
• → Old Marathi: 𑘦𑘟𑘳 (madu) (learned)
• → Rohingya: modú (learned)
• → Sinhalese: මධු (madhu) (learned)
• → Sundanese: ᮙᮓᮥ (madu)
• → Old Tamil: 𑀫𑀢𑀼 (matu)
  • Tamil: மது (matu)
• → Telugu: మధువు (madhuvu) (learned)

Proper noun

मधु • (madhu) stem, m

1. name of the first month of the year - Chaitra, the season of spring
2. name of Shiva
3. name of a demon killed by Vishnu

Adjective

मधु • (mádhu) stem

1. sweet, delicious, pleasant

Declension

Masculine u-stem declension of मधु (mádhu)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मधुः mádhuḥ	मधू mádhū	मधवः mádhavaḥ
Vocative	मधो mádho	मधू mádhū	मधवः mádhavaḥ
Accusative	मधुम् mádhum	मधू mádhū	मधून् mádhūn
Instrumental	मधुना / मध्वा¹ mádhunā / mádhvā¹	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभिः mádhubhiḥ
Dative	मधवे / मध्वे¹ mádhave / mádhve¹	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभ्यः mádhubhyaḥ
Ablative	मधोः / मध्वः¹ mádhoḥ / mádhvaḥ¹	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभ्यः mádhubhyaḥ
Genitive	मधोः / मध्वः¹ mádhoḥ / mádhvaḥ¹	मध्वोः mádhvoḥ	मधूनाम् mádhūnām
Locative	मधौ mádhau	मध्वोः mádhvoḥ	मधुषु mádhuṣu
Notes	¹Vedic

Feminine u-stem declension of मधु (mádhu)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मधुः mádhuḥ	मधू mádhū	मधवः mádhavaḥ
Vocative	मधो mádho	मधू mádhū	मधवः mádhavaḥ
Accusative	मधुम् mádhum	मधू mádhū	मधूः mádhūḥ
Instrumental	मध्वा mádhvā	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभिः mádhubhiḥ
Dative	मधवे / मध्वै¹ mádhave / mádhvai¹	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभ्यः mádhubhyaḥ
Ablative	मधोः / मध्वाः¹ / मध्वै² mádhoḥ / mádhvāḥ¹ / mádhvai²	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभ्यः mádhubhyaḥ
Genitive	मधोः / मध्वाः¹ / मध्वै² mádhoḥ / mádhvāḥ¹ / mádhvai²	मध्वोः mádhvoḥ	मधूनाम् mádhūnām
Locative	मधौ / मध्वाम्¹ mádhau / mádhvām¹	मध्वोः mádhvoḥ	मधुषु mádhuṣu
Notes	¹Later Sanskrit ²Brāhmaṇas

Feminine ū-stem declension of मधू (madhū́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मधूः madhū́ḥ	मध्वौ / मधू¹ madhvaù / madhū́¹	मध्वः / मधूः¹ madhvàḥ / madhū́ḥ¹
Vocative	मधु mádhu	मध्वौ / मधू¹ mádhvau / mádhū¹	मध्वः / मधूः¹ mádhvaḥ / mádhūḥ¹
Accusative	मधूम् madhū́m	मध्वौ / मधू¹ madhvaù / madhū́¹	मधूः madhū́ḥ
Instrumental	मध्वा madhvā́	मधूभ्याम् madhū́bhyām	मधूभिः madhū́bhiḥ
Dative	मध्वै madhvaí	मधूभ्याम् madhū́bhyām	मधूभ्यः madhū́bhyaḥ
Ablative	मध्वाः / मध्वै² madhvā́ḥ / madhvaí²	मधूभ्याम् madhū́bhyām	मधूभ्यः madhū́bhyaḥ
Genitive	मध्वाः / मध्वै² madhvā́ḥ / madhvaí²	मध्वोः madhvóḥ	मधूनाम् madhū́nām
Locative	मध्वाम् madhvā́m	मध्वोः madhvóḥ	मधूषु madhū́ṣu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Feminine ī-stem declension of मध्वी (mádhvī)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मध्वी mádhvī	मध्व्यौ / मध्वी¹ mádhvyau / mádhvī¹	मध्व्यः / मध्वीः¹ mádhvyaḥ / mádhvīḥ¹
Vocative	मध्वि mádhvi	मध्व्यौ / मध्वी¹ mádhvyau / mádhvī¹	मध्व्यः / मध्वीः¹ mádhvyaḥ / mádhvīḥ¹
Accusative	मध्वीम् mádhvīm	मध्व्यौ / मध्वी¹ mádhvyau / mádhvī¹	मध्वीः mádhvīḥ
Instrumental	मध्व्या mádhvyā	मध्वीभ्याम् mádhvībhyām	मध्वीभिः mádhvībhiḥ
Dative	मध्व्यै mádhvyai	मध्वीभ्याम् mádhvībhyām	मध्वीभ्यः mádhvībhyaḥ
Ablative	मध्व्याः / मध्व्यै² mádhvyāḥ / mádhvyai²	मध्वीभ्याम् mádhvībhyām	मध्वीभ्यः mádhvībhyaḥ
Genitive	मध्व्याः / मध्व्यै² mádhvyāḥ / mádhvyai²	मध्व्योः mádhvyoḥ	मध्वीनाम् mádhvīnām
Locative	मध्व्याम् mádhvyām	मध्व्योः mádhvyoḥ	मध्वीषु mádhvīṣu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter u-stem declension of मधु (mádhu)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मधु mádhu	मधुनी mádhunī	मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹
Vocative	मधु / मधो mádhu / mádho	मधुनी mádhunī	मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹
Accusative	मधु mádhu	मधुनी mádhunī	मधूनि / मधु¹ / मधू¹ mádhūni / mádhu¹ / mádhū¹
Instrumental	मधुना / मध्वा¹ mádhunā / mádhvā¹	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभिः mádhubhiḥ
Dative	मधुने / मधवे¹ / मध्वे¹ mádhune / mádhave¹ / mádhve¹	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभ्यः mádhubhyaḥ
Ablative	मधुनः / मधोः¹ / मध्वः¹ mádhunaḥ / mádhoḥ¹ / mádhvaḥ¹	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभ्यः mádhubhyaḥ
Genitive	मधुनः / मधोः¹ / मध्वः¹ mádhunaḥ / mádhoḥ¹ / mádhvaḥ¹	मधुनोः mádhunoḥ	मधूनाम् mádhūnām
Locative	मधुनि / मधौ¹ mádhuni / mádhau¹	मधुनोः mádhunoḥ	मधुषु mádhuṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms

• मधुच्छन्दस् (madhucchandas)

References

• Monier Williams (1899) “मधु”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 779/2.