यम

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: यम्, and यमी

Hindi

[edit]
Hindi Wikipedia has an article on:
Wikipedia hi

Etymology

[edit]

Learned borrowing from Sanskrit यम (yama).

Pronunciation

[edit]
  • (Delhi) IPA(key): /jəm/, [jɐ̃m]

Proper noun

[edit]

यम (yamm

  1. (Hinduism) Yama, god of death
    Synonym: यमराज (yamrāj)

Declension

[edit]

See also

[edit]
Solar System in Hindi · सूर्य-मंडल (sūrya-maṇḍal) (layout · text)
Star सूर्य (sūrya), सूरज (sūraj)
IAU planets and
notable dwarf planets
बुध (budh) शुक्र (śukra) भूमि (bhūmi),
पृथ्वी (pŕthvī)
मंगल (maṅgal) बृहस्पति (bŕhaspati) शनि (śani) अरुण (aruṇ) वरुण (varuṇ),
अंधा तारा (andhā tārā)
यम (yam)
Notable
moons
चाँद (cā̃d),
चंद्र (candra)















Marathi

[edit]
Marathi Wikipedia has an article on:
Wikipedia mr

Etymology

[edit]

Inherited from Old Marathi 𑘧𑘦 (yama), from Sanskrit यम (yama).

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): /jəm/
  • Audio:(file)

Proper noun

[edit]

यम (yamm

  1. (Hinduism) Yama

References

[edit]
  • Berntsen, Maxine (1982–1983) “यम”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
  • Molesworth, James Thomas (1857) “यम”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
  • दाते, यशवंत रामकृष्ण [Date, Yashwant Ramkrishna] (1932-1950) “यम”, in महाराष्ट्र शब्दकोश (mahārāṣṭra śabdakoś) (in Marathi), पुणे [Pune]: महाराष्ट्र कोशमंडळ (mahārāṣṭra kośmaṇḍaḷ).

Old Marathi

[edit]

Proper noun

[edit]

यम (yamam

  1. Devanagari form of 𑘧𑘦 (yama)

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology 1

[edit]

From Proto-Indo-Aryan *yámas, from Proto-Indo-Iranian *yámas, from Proto-Indo-European *yém-o-s, from *yem- (to hold, restrain). Cognate with Albanian gjem.

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

यम (yáma) stemm (root यम्)

  1. rein
  2. driver, charioteer
  3. suppression, restraint; self-restraint (in Yoga)
  4. any great moral rule or duty
  5. observance, rule
Declension
[edit]
Masculine a-stem declension of यम (yáma)
Singular Dual Plural
Nominative यमः
yámaḥ
यमौ / यमा¹
yámau / yámā¹
यमाः / यमासः¹
yámāḥ / yámāsaḥ¹
Vocative यम
yáma
यमौ / यमा¹
yámau / yámā¹
यमाः / यमासः¹
yámāḥ / yámāsaḥ¹
Accusative यमम्
yámam
यमौ / यमा¹
yámau / yámā¹
यमान्
yámān
Instrumental यमेन
yámena
यमाभ्याम्
yámābhyām
यमैः / यमेभिः¹
yámaiḥ / yámebhiḥ¹
Dative यमाय
yámāya
यमाभ्याम्
yámābhyām
यमेभ्यः
yámebhyaḥ
Ablative यमात्
yámāt
यमाभ्याम्
yámābhyām
यमेभ्यः
yámebhyaḥ
Genitive यमस्य
yámasya
यमयोः
yámayoḥ
यमानाम्
yámānām
Locative यमे
yáme
यमयोः
yámayoḥ
यमेषु
yámeṣu
Notes
  • ¹Vedic

Etymology 2

[edit]

From Proto-Indo-Aryan *yamás, from Proto-Indo-Iranian *yamás, from Proto-Indo-European *yemHós (connected, paired), from *yemH- (twin). Cognate with Latin Remus.

Pronunciation

[edit]

Adjective

[edit]

यम (yamá) stem

  1. twin-born, forming a pair
Declension
[edit]
Masculine a-stem declension of यम (yamá)
Singular Dual Plural
Nominative यमः
yamáḥ
यमौ / यमा¹
yamaú / yamā́¹
यमाः / यमासः¹
yamā́ḥ / yamā́saḥ¹
Vocative यम
yáma
यमौ / यमा¹
yámau / yámā¹
यमाः / यमासः¹
yámāḥ / yámāsaḥ¹
Accusative यमम्
yamám
यमौ / यमा¹
yamaú / yamā́¹
यमान्
yamā́n
Instrumental यमेन
yaména
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमैः / यमेभिः¹
yamaíḥ / yamébhiḥ¹
Dative यमाय
yamā́ya
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमेभ्यः
yamébhyaḥ
Ablative यमात्
yamā́t
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमेभ्यः
yamébhyaḥ
Genitive यमस्य
yamásya
यमयोः
yamáyoḥ
यमानाम्
yamā́nām
Locative यमे
yamé
यमयोः
yamáyoḥ
यमेषु
yaméṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of यमा (yamā́)
Singular Dual Plural
Nominative यमा
yamā́
यमे
yamé
यमाः
yamā́ḥ
Vocative यमे
yáme
यमे
yáme
यमाः
yámāḥ
Accusative यमाम्
yamā́m
यमे
yamé
यमाः
yamā́ḥ
Instrumental यमया / यमा¹
yamáyā / yamā́¹
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमाभिः
yamā́bhiḥ
Dative यमायै
yamā́yai
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमाभ्यः
yamā́bhyaḥ
Ablative यमायाः / यमायै²
yamā́yāḥ / yamā́yai²
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमाभ्यः
yamā́bhyaḥ
Genitive यमायाः / यमायै²
yamā́yāḥ / yamā́yai²
यमयोः
yamáyoḥ
यमानाम्
yamā́nām
Locative यमायाम्
yamā́yām
यमयोः
yamáyoḥ
यमासु
yamā́su
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Feminine ī-stem declension of यमी (yamī́)
Singular Dual Plural
Nominative यमी
yamī́
यम्यौ / यमी¹
yamyaù / yamī́¹
यम्यः / यमीः¹
yamyàḥ / yamī́ḥ¹
Vocative यमि
yámi
यम्यौ / यमी¹
yámyau / yámī¹
यम्यः / यमीः¹
yámyaḥ / yámīḥ¹
Accusative यमीम्
yamī́m
यम्यौ / यमी¹
yamyaù / yamī́¹
यमीः
yamī́ḥ
Instrumental यम्या
yamyā́
यमीभ्याम्
yamī́bhyām
यमीभिः
yamī́bhiḥ
Dative यम्यै
yamyaí
यमीभ्याम्
yamī́bhyām
यमीभ्यः
yamī́bhyaḥ
Ablative यम्याः / यम्यै²
yamyā́ḥ / yamyaí²
यमीभ्याम्
yamī́bhyām
यमीभ्यः
yamī́bhyaḥ
Genitive यम्याः / यम्यै²
yamyā́ḥ / yamyaí²
यम्योः
yamyóḥ
यमीनाम्
yamī́nām
Locative यम्याम्
yamyā́m
यम्योः
yamyóḥ
यमीषु
yamī́ṣu
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of यम (yamá)
Singular Dual Plural
Nominative यमम्
yamám
यमे
yamé
यमानि / यमा¹
yamā́ni / yamā́¹
Vocative यम
yáma
यमे
yáme
यमानि / यमा¹
yámāni / yámā¹
Accusative यमम्
yamám
यमे
yamé
यमानि / यमा¹
yamā́ni / yamā́¹
Instrumental यमेन
yaména
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमैः / यमेभिः¹
yamaíḥ / yamébhiḥ¹
Dative यमाय
yamā́ya
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमेभ्यः
yamébhyaḥ
Ablative यमात्
yamā́t
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमेभ्यः
yamébhyaḥ
Genitive यमस्य
yamásya
यमयोः
yamáyoḥ
यमानाम्
yamā́nām
Locative यमे
yamé
यमयोः
yamáyoḥ
यमेषु
yaméṣu
Notes
  • ¹Vedic

Noun

[edit]

यम (yamá) stemm

  1. a twin, one of a pair or couple
  2. a pair or a couple
  3. (symbolic) the number 'two'
Declension
[edit]
Masculine a-stem declension of यम (yamá)
Singular Dual Plural
Nominative यमः
yamáḥ
यमौ / यमा¹
yamaú / yamā́¹
यमाः / यमासः¹
yamā́ḥ / yamā́saḥ¹
Vocative यम
yáma
यमौ / यमा¹
yámau / yámā¹
यमाः / यमासः¹
yámāḥ / yámāsaḥ¹
Accusative यमम्
yamám
यमौ / यमा¹
yamaú / yamā́¹
यमान्
yamā́n
Instrumental यमेन
yaména
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमैः / यमेभिः¹
yamaíḥ / yamébhiḥ¹
Dative यमाय
yamā́ya
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमेभ्यः
yamébhyaḥ
Ablative यमात्
yamā́t
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमेभ्यः
yamébhyaḥ
Genitive यमस्य
yamásya
यमयोः
yamáyoḥ
यमानाम्
yamā́nām
Locative यमे
yamé
यमयोः
yamáyoḥ
यमेषु
yaméṣu
Notes
  • ¹Vedic
Descendants
[edit]
  • Dardic:
    • Khowar: جمےژ (ǰamiž)
  • Helu Prakrit:
  • Magadhi Prakrit:
  • Maharastri Prakrit:
  • Pali: yama

Noun

[edit]

यम (yamá) stemn

  1. (grammar) a twin-letter
  2. pitch of the voice
Declension
[edit]
Neuter a-stem declension of यम (yamá)
Singular Dual Plural
Nominative यमम्
yamám
यमे
yamé
यमानि / यमा¹
yamā́ni / yamā́¹
Vocative यम
yáma
यमे
yáme
यमानि / यमा¹
yámāni / yámā¹
Accusative यमम्
yamám
यमे
yamé
यमानि / यमा¹
yamā́ni / yamā́¹
Instrumental यमेन
yaména
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमैः / यमेभिः¹
yamaíḥ / yamébhiḥ¹
Dative यमाय
yamā́ya
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमेभ्यः
yamébhyaḥ
Ablative यमात्
yamā́t
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमेभ्यः
yamébhyaḥ
Genitive यमस्य
yamásya
यमयोः
yamáyoḥ
यमानाम्
yamā́nām
Locative यमे
yamé
यमयोः
yamáyoḥ
यमेषु
yaméṣu
Notes
  • ¹Vedic

Etymology 3

[edit]

From Proto-Indo-Aryan *Yamás, from Proto-Indo-Iranian *Yamás.

Pronunciation

[edit]

Proper noun

[edit]

यम (yamá) stemm

  1. Yama, the god of death, afterlife and justice, the twin brother of Yamuna and believed to have been the first mortal to die
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.14.1:
      प॒रे॒यि॒वांसं॑ प्र॒वतो॑ म॒हीरनु॑ ब॒हुभ्य॒: पन्था॑मनुपस्पशा॒नम्।
      वै॒व॒स्व॒तं सं॒गम॑नं॒ जना॑नां य॒मं राजा॑नं ह॒विषा॑ दुवस्य॥
      pareyivā́ṃsaṃ praváto mahī́ránu bahúbhya: pánthāmanupaspaśānám.
      vaivasvatáṃ saṃgámanaṃ jánānāṃ yamáṃ rā́jānaṃ havíṣā duvasya.
      Honour the King (of the Pitṛs) with your oblations, Yama, Vivasvan's Son, who gathers men together, who travelled to the lofty heights above us, who searches out and shows the path to many.
Declension
[edit]
Masculine a-stem declension of यम (yamá)
Singular Dual Plural
Nominative यमः
yamáḥ
यमौ / यमा¹
yamaú / yamā́¹
यमाः / यमासः¹
yamā́ḥ / yamā́saḥ¹
Vocative यम
yáma
यमौ / यमा¹
yámau / yámā¹
यमाः / यमासः¹
yámāḥ / yámāsaḥ¹
Accusative यमम्
yamám
यमौ / यमा¹
yamaú / yamā́¹
यमान्
yamā́n
Instrumental यमेन
yaména
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमैः / यमेभिः¹
yamaíḥ / yamébhiḥ¹
Dative यमाय
yamā́ya
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमेभ्यः
yamébhyaḥ
Ablative यमात्
yamā́t
यमाभ्याम्
yamā́bhyām
यमेभ्यः
yamébhyaḥ
Genitive यमस्य
yamásya
यमयोः
yamáyoḥ
यमानाम्
yamā́nām
Locative यमे
yamé
यमयोः
yamáyoḥ
यमेषु
yaméṣu
Notes
  • ¹Vedic
Descendants
[edit]

References

[edit]