państwo

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: Państwo

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

From pan +‎ -stwo. First attested in c. 1400. Compare Old Czech panstvo.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /pa(ː)ɲstfɔ/
  • IPA(key): (15th CE) /paɲstfɔ/, /pɒɲstfɔ/

Noun

[edit]

państwo n

  1. power, dominion (rights related to the possession of goods)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, page 144:
      Krolewstwo twoge krolewstwo wszech wekow a panstwo (dominatio) twoge we wsze pokolene y w pokolene
      [Krolewstwo twoje krolewstwo wszech wiekow a państwo (dominatio) twoje we wsze pokolenie i w pokolenie]
  2. (attested in Masovia) authority; especially a castellan (person or office exercising authority)
  3. (attested in Lesser Poland, Masovia) dominion (territory or land, subject to the authority of the king, prince, castellan)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 102, 22:
      W kazdem *myestze panstwa yego (in omni loco dominationis eius) blogoslaw dusza moya gospodna
      [W każdem mieście państwa jego (in omni loco dominationis eius) błogosław dusza moja Gospodna]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 8:
      Thakesz (sc. pan) sandomirsky y gynschi w swich panstwach na myesczoch vidanich a nye gyndze sandzicz mayą
      [Takież (sc. pan) sędomirski i jinszy w swych państwach na mieścoch wydanych, a nie jindzie sędzić mają]
  4. (attested in Greater Poland) goods, property; (possibly) property owners
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich, volume 6, Poniec, page 29:
      Mogaly wylyegancy albo beszprawny ludze dacz albo przedacz szwe gymyenye gynnemu panszthwu, czyly nye moga?
      [Mogąli wylegańcy albo bezprawni ludzie dać albo przedać swe jimienie jinnemu państwu, czyli nie mogą?]
  5. property granted under feudal law
    • 1876-1929 [Fifteenth century], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎[3], volume XXVII, page 267:
      Ffoedus wolne panstwo uel wolne dobre
      [Ffoedus wolne państwo uel wolne dobre]
  6. (Christianity) dominion (order of angels)
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 129:
      Panstwa dominaciones (in ipso, sc. Iesu Christo, condita sunt universa in caelis et in terra, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates Col 1, 16)
      [Państwa dominaciones (in ipso, sc. Iesu Christo, condita sunt universa in caelis et in terra, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates Col 1, 16)]
  7. mistranslation
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 47:
      Panstwamy dominationibus (et consecraverunt filios suos... per ignem et divinationibus inserviebant et auguriis IV Reg 17, 17)
      [Państwami dominationibus (et consecraverunt filios suos... per ignem et divinationibus inserviebant et auguriis IV Reg 17, 17)]
[edit]
adjectives
nouns
verbs

Descendants

[edit]
  • Polish: państwo
  • Silesian: państwo

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “państwo”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “państwo”, in Etymologiczny słownik języka polskiego (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “państwo”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]
Polish Wikipedia has an article on:
Wikipedia pl

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish państwo. By surface analysis, pan +‎ -stwo. Compare Czech panstvo, Kashubian państwò, and Slovincian państwô.

Pronunciation

[edit]
 

Noun

[edit]

państwo n (diminutive państewko)

  1. state, country (sovereign polity)
    Synonyms: kraina, kraj
  2. wealth, richness
    Synonyms: bogactwo, zamożność
  3. domain, rule, control
  4. (obsolete) domain of a castellan
    Synonyms: kasztelania, kasztelaństwo
  5. (Middle Polish, Christianity) domain (order of angels)
  6. (Middle Polish) domain; Further details are uncertain.
    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎[4], page 825b:
      Potentatus – Panſtwo.
      [Potentatus – Państwo.]

Declension

[edit]
Declension of państwo
singular plural
nominative państwo państwa
genitive państwa państw
dative państwu państwom
accusative państwo państwa
instrumental państwem państwami
locative państwie państwach
vocative państwo państwa

Derived terms

[edit]
adjectives
nouns

Noun

[edit]

państwo m pers pl (abbreviation pp. or p.)

  1. ladies and gentlemen
  2. Mr. and Mrs. (husband and wife collectively)
    Synonym: małżeństwo
  3. people who consider themselves higher than others

Declension

[edit]
Declension of państwo
plural
nominative państwo
genitive państwa
dative państwu
accusative państwa
instrumental państwem
locative państwu
vocative państwo

Pronoun

[edit]

państwo vir

  1. polite second person plural of mixed gender nominative; you, you all
    Coordinate terms: pan, pani

Declension

[edit]
Declension of państwo
plural
nominative państwo
genitive państwa
dative państwu
accusative państwa
instrumental państwem
locative państwu
vocative państwo

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), państwo is one of the most used words in Polish, appearing 48 times in scientific texts, 95 times in news, 130 times in essays, 13 times in fiction, and 46 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 332 times, making it the 152nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

See also

[edit]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “państwo”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 355

Further reading

[edit]

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish państwo. By surface analysis, pōn +‎ -stwo.

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

państwo n

  1. state, country (sovereign polity)
  2. ladies and gentlemen collectively

Further reading

[edit]
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=państwo&oldid=82383079"